Het devies is: open nog één keer de vermoeide ogen, want nu is er ‘De Ontknoping’ in de ‘Klimop’-Zaak. Door Wabe van Enk PropertyNL Magazine nr. 4, 23 maart 2012
Het devies is: open nog één keer de vermoeide ogen, want nu is er ‘De Ontknoping’ in de ‘Klimop’-Zaak.
Door Wabe van Enk
PropertyNL Magazine nr. 4, 23 maart 2012
De kans is groot dat de lezer van PropertyNL een nieuw artikel over ‘De Vastgoedfraude’ overslaan. Sinds 13 november 2007 toen zeshonderd rechercheurs en dertig officieren van justitie op ruim vijftig adressen in Nederland invallen hebben gedaan, zijn er tientallen meters dossier geproduceerd, duizenden artikelen, waarvan tientallen in dit medium.
Het boek ‘De Vastgoedfraude’ was een technisch en journalistiek hoogstandje, omdat Gerben van der Marel en Vasco van der Boon aan de vooravond van de grootste fraudezaak ooit in Nederland al een compleet boek hierover konden presenteren. Daar stond tegenover dat de geringe productietijd zijn sporen naliet. Het werk steunde sterk op de mening van het Openbaar Ministerie (OM). De boefjesvangers van het OM muntten niet uit in nuance over de vastgoedmarkt en de spelers. Het waren jagers die hun aangeschoten wild zo groot en zo woest mogelijk afschilderden. PropertyNL had in dit proces een merkwaardige rol. Eigenlijk zou je van onafhankelijk researchcentrum mogen verwachten dat het de misstanden bij Philips Pensioenfonds en Bouwfonds Commercieel Vastgoed eerder had gesignaleerd. Maar PropertyNL was bij opmerkingen over underperformance blijven steken. Een ´mea culpa´ naar de markt.
Toen het boek ´De Vastgoedfraude´uitkwam heeft PropertyNL zich verzet tegen de generalisaties van het OM die tot op de dag van vandaag doorklinken bij de toezichthouders. Het is niet helemaal bij ‘nuanceringen’ gebleven: PropertyNL heeft Snippe en Ten Cate aangepakt. Deze toezichthouders verlieten na artikelen in PropertyNL het veld. Het echte onderzoek werd echter gedaan door Van der Marel en Van der Boon van Het Financieele Dagblad (FD) en niet door de vakpers. Ook de andere media – met uitzondering van Reporter – hebben geen rol gespeeld in de informatie over de zaak, zo veel voorsprong had het FD. Dit was anders bij eerdere grote zaken over witte boordencriminaliteit, zoals de ABP-affaire en de Clickfonds-zaak.
Voor wie dit allemaal -inclusief het strafrechtproces in het FD- heeft gevolgd, lijkt een nieuw boek daarom volkomen overbodig. De hoofdverdachten gaan achter de tralies, er zijn schikkingen met ophef geweest, maar mag vastgoed nu even weer de aandacht richten op wat werkelijk van belang is, namelijk de aanpak van de crisis? Veel mensen zullen zo denken. Daarom is de inschatting dat het vervolg van ´De Vastgoedfraude´ ook niet verkoopaantallen - 100.000 stuks – van zijn voorganger zal halen. Toch is dat jammer. De auteurs hebben sinds 2009 toen de Vastgoedfraude verscheen ongelooflijk veel materiaal verzameld. Omdat het boek zo confronterend was, hebben zij uit alle hoeken en gaten informatie gekregen. Het nieuwe boek ´De ontknoping´ is daarom veel meer dan een handzame samenvatting van de openbare rechtszittingen van het afgelopen halfjaar. Door drie jaar graven rond de hoofdpersonen zijn knappe portretten geschetst van de veroordeelden. Terwijl het eerste boek een wat karikaturale beschrijving kende van de boefjes, komen er nu mensen van vlees en bloed naar voren, die opereren in een tot op een tot de dag van vandaag intransparante markt.
Daarom is het boek ´De Ontknoping´ van meer belang dan alle complianceactiviteiten van bedrijven en verenigingen bij elkaar. Medewerkers die dit lezen weten dat wet en regelgeving de fraude nooit kunnen uitbannen. Te veel aan regeltjes zijn vrijbrieven geworden voor risicomijdende strepentrekkers, terwijl ondernemingsgeest in een kwaad daglicht komt te staan.
De hoofdpersonen in ´De Ontknoping´ worstelen met de vraag: Hoe ver mag je gaan als ondernemer? Ze nemen daarbij zoals iedereen verkeerde beslissingen. Sommige komen door geldverslaving, arrogantie of ijdelheid ten val, anderen blijken angsthazen. Uiteindelijk is het boek even verrassend als de rechtszaak. Hoofdrolspeler Van Vlijmen weet na alle vooroordelen het pleit te beslechten en wint bij de auteurs, net zoals bij de rechtbankpresident aan sympathie. Terecht of niet terecht, daarover oordele de lezer zelf na lezing van ´De Ontknoping´.
De Ontknoping. De vastgoedfraude voor de rechter Door Vasco van der Boon & Gerben van der Marel Uitgeverij Nieuw Amsterdam
