[i]De keuze voor een campus-aanpak met een duidelijke programmatische focus op energie geeft de Zernike Campus in Groningen een helder profiel PropertyNL Magazine nr. 5, 30 mei 2014 Door Erik de Boer[/i]
De keuze voor een campus-aanpak met een duidelijke programmatische focus op energie geeft de Zernike Campus in Groningen een helder profiel
PropertyNL Magazine nr. 5, 30 mei 2014
Door Erik de Boer
Als het over campussteden gaat, moet Roeland van der Schaaf wel een gelukkig man zijn. Als wethouder Ruimtelijke Ordening, Grondzaken en Grote Stedenbeleid telt hij zelfs twee campussen binnen de stadsgrenzen. De Healthy Ageing Campus is volgens het rapport van Buck Consultants over campussen in Nederland in de opstartfase, de Zernike Campus wordt als groei-campus betiteld. Terwijl de Healthy Ageing Campus bestuurd wordt door een eigen bv, is Van der Schaaf een van de bestuurders van het Zernike-complex.
Zernike is gestart onder de naam Zernike Science Park op een terrein van 67 ha aan de noordkant van de stad. De Universiteit van Groningen en de Hanzehogeschool besloten tot concentratie van een aantal faculteiten op deze locatie. Dat ging gepaard met een fors investeringsprogramma, dat financieel werd opgebracht door de betrokken onderwijs- en onderzoeksinstellingen.
De stap om Zernike Science Park als Zernike Campus te promoten is van 2013, aldus Van der Schaaf. Het park telt een grote diversiteit aan faculteiten en een handvol bedrijven en had een weinig wervend karakter. Het bedrijventerrein aan de noordkant van Zernike bleef leeg. Met het ‘Akkoord van Groningen’ spraken gemeente, provincie en de betrokken kennisinstellingen af Zernike een gezamenlijke profilering te geven. Door het als campus te benaderen krijgt de communicatie meer richting en – veel belangrijker – wordt het programmatisch een beter geheel. ‘Het hele terrein wordt nu op basis van de campusgedachte aangepakt’, aldus Van der Schaaf. ‘We betrekken het hele gebied erbij, brengen verschillende voorzieningen naar het terrein zoals horeca, een supermarkt, sportfaciliteiten en theaterruimtes tot en met huisvesting voor buitenlandse studenten.’ Verder is sinds 2013 een gezamenlijk parkmanagement actief.
Inhoudelijke focus
Daarnaast wordt de campus programmatisch gefocused op nieuwe vormen van energie en energiewinning. Van der Schaaf: ‘Groningen heeft de ambitie de energieprovincie van Nederland te worden. We hebben hier de gaswinning, bij de Eemshaven staan grote centrales en er is nu een beweging naar duurzame vormen van energie. Daarin willen wij qua onderzoek en research koploper worden. Op Zernike Campus hebben we de ruimte, de kennis en de infrastructuur om het mogelijk te maken. Met Gasunie, GasTerra (een afsplitsing van de Gasunie die zich richt op de handel in aardgas), de universiteit en de hogeschool moet het kans van slagen hebben.’
Een belangrijke stap in deze focus op energie is de oprichting van de Energy Academy Europe in 2012. Dit jaar wordt gestart met de bouw van een nieuw onderkomen, een investering van tientallen miljoenen. Dit gebouw huisvest vanaf 2015 een topinstituut, dat een broedplaats wordt voor alle onderwerpen waarmee de Academy zich bezighoudt: onderwijs, onderzoek en innovatie op energiegebied. Het nieuwe gebouw is mede mogelijk door een bijdrage van € 14,5 mln van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland. Het gebouw zelf wordt volledig gebaseerd op optimaal gebruik van de vier natuurelementen aarde, water, lucht en zonlicht. Naast het gebouw voor de Energy Academy in het centrum van de Campus is aan de noordkant gestart met Entrance (Energy Transition Centre), een proeftuin waar gas-, warmte- en elektriciteitsonderzoek centraal staan. Vanwege het grote succes zijn gesprekken gaande over forse uitbreiding van de proeftuin.
Aantrekken grote bedrijven
Stakeholders bij Zernike zijn de gemeente, provincie, universiteit en hogeschool en vertegenwoordigers van de aanwezige bedrijven. De gemeente is eigenaar van de grond in het noordelijke deel van de campus. ‘Dus ook daarom is de ontwikkeling van de Energy Academy en Entrance een prachtige investering’, aldus de wethouder. De gemeente neemt de openbare ruimte in dat gebied voor haar rekening en werkt samen met de partners aan een uniforme uitstraling. Dat doet ze niet geïsoleerd, maar vanuit de stuurgroep Zernike. Gezamenlijk is ook opdracht gegeven aan West 8 om een nieuw masterplan en stedenbouwkundig plan voor het totale gebied op te stellen. ‘Dankzij de stuurgroep hebben we flinke stappen gezet bij de beeldvorming van de campus.’
Volgens Van der Schaaf is er nog wel nog een wereld te winnen bij het aantrekken van grote bedrijven naar Zernike. ‘Het lukt nog onvoldoende om grote investeringen van bedrijven naar de campus te krijgen.’ De universiteit en Hanzehogeschool investeren grote bedragen. Bedrijven die als trekker voor anderen fungeren, ontbreken echter. ‘We hebben de pech dat de economie de afgelopen jaren niet heeft meegezeten. Een reden te meer om Zernike als campus neer te zetten met een duidelijke focus op energie.’ Er lopen wat Van der Schaaf ‘interessante gesprekken’ noemt met R&D-achtige afdelingen van een aantal grote bedrijven en instellingen. Van der Schaaf: ‘Dit jaar zal wel blijken wat er van de gesprekken terecht komt. Het zou wel een grote doorbraak zijn.’
Gemeentelijke task force
De specifieke rol van de gemeente ligt vooral in het faciliteren van de nieuwkomers. ‘We hebben een speciale task force om ervoor te zorgen dat de vereiste procedures zo snel mogelijk doorlopen worden en de vereiste vergunningen zo snel mogelijk verstrekt. We steken daarnaast veel energie in het op de kaart te zetten van Groningen, nationaal en internationaal, als stad van talent, energie en gezond oud worden. Mede door deze beide programma’s willen we de stedelijke ontwikkeling, de ruimtelijke ordening en het sociaal en economisch beleid van de stad inrichten. Dankzij de energie-focus van de Zernike Campus zijn we bijvoorbeeld nu aan het kijken of we geothermie kunnen realiseren voor niet alleen het Zernike-terrein maar ook de universiteit en de omringende woongebieden. De grond onder Zernike is er uitermate geschikt voor. Zo kan het campus-programma dus bijdragen aan de toekomstige energievoorziening van een groot gebied’, aldus Van der Schaaf.
Zernike Campus
Specialisme: ICT, biotechnologie
Omvang: 67 ha bruto/36 ha netto, nog 27 ha uitgeefbaar
Betrokken partijen: Gemeente Groningen, provincie Groningen, Rijksuniversiteit Groningen, Hanzehogeschool
Huurders: Mediaproducts, Entrance, Energy Academy Europe, Centrum voor Levenswetenschappen
