Voor ruim anderhalf miljoen huishoudens is sprake van een mismatch en komt de huidige woonsituatie niet overeen met de voorkeur voor huur of koop.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 9, 29 september 2023
In april 2021 is er een vragenlijst voorgelegd aan 2413 Nederlanders, waarin zij onder meer gevraagd zijn naar hun voorkeur voor koop- en huurwoningen. Dorinth van Dijk (senior econoom bij DNB) en Maarten van Rooij (coördinerend econoom bij DNB) hebben aan de hand van deze enquête laten zien dat er ruim anderhalf miljoen huishoudens is sprake van een mismatch en dat de huidige woonsituatie niet overeen komt met de voorkeur voor huur of koop.
Kopen is duidelijk populairder dan huren. Deels hangt dit samen met de overtuiging dat kopen financieel aantrekkelijker is.
Het is volgens de onderzoekers niet wenselijk dat zoveel mensen niet in het type woning wonen dat past bij hun intrinsieke voorkeur. Veel economen zijn van mening dat afschaffing van de hypotheekrenteaftrek en een gelijke belastingbehandeling van vermogen van kopers en huurders kan bijdragen aan een betere werking van de woningmarkt. Door fiscale verschillen tussen kopen en huren weg te nemen, verminderen de kostenverschillen – waardoor woningkeuzes meer worden gedreven door de intrinsieke voorkeur voor woningen, en dus de mismatch op de woningmarkt kan afnemen. Tegelijkertijd is een deel van de huishoudens in de sociale sector gewoonweg om financiële redenen aangewezen op sociale huur.
Er is echter een substantiële minderheid die een sterke voorkeur heeft voor een huurwoning en daar ook best extra voor wil betalen (flexibiliteit; geen zorgen). Dit onderstreept voor de onderzoekers het belang van een goed functionerende huursector die groot genoeg is.
Jonge huurders willen relatief vaak kopen en oudere woningeigenaren willen relatief vaak huren. Dit biedt perspectief om de woonvoorkeuren beter te laten aansluiten op de feitelijke woonsituatie, door bij de nieuwbouwopgave in te spelen op de behoefte aan huurwoningen voor ouderen en koopwoningen voor jongeren. Als ook de verschillen in de financiële behandeling van vermogen van huurders en eigenaren weggenomen worden, verdwijnt er een financiële drempel voor ouderen om te gaan huren. Met als extra voordeel dat wanneer oudere woningeigenaren hun huurwens waarmaken, er ook meer woningen beschikbaar komen voor jonge huurders met een koopwens.
Het hele onderzoek van Van Dijk en Van Rooij is te lezen op ESB.nu
