Van de hoofdredacteur: Krimp bancaire financiering; hogere rentes

Ogenschijnlijk staan de seinen op groen: de banken hebben een prima jaar achter de rug, nauwelijks zogenoemde non-performing loans. Niets te klagen over de marges.

Ook de klanten houden zich gedeisd. De vastgoedsector kiest massaal voor variabele rentes, in afwachting van verlaging van de kapitaalmarktrente door de Europese Centrale Bank deze zomer, en anders toch wel in het najaar. Voor degene die graag in bancaire sprookjes en rentelegendes wil blijven geloven: lees niet verder.

De werkelijkheid achter de bankenfaçade is namelijk een andere. Uit het jaarlijkse onderzoek naar de leningproductie voor commercieel vastgoed van de top-10 banken van PropertyNL blijkt dat de productie van nieuwe hypotheken met een derde is teruggeschroefd. Dat ziet of hoort de buitenwereld doorgaans niet of te laat, want niemand meldt dat hij geen lening kan krijgen. Beleggers en ontwikkelaars melden ook niet graag wanneer vastgoed niet van de grond komt, laat staan dat overheden en eindgebruikers zelf aan de bel gaan trekken. Banken vragen ook geen aandacht voor deze krimp, want het is leuker om mooie winstcijfers te tonen. Die komen echter door spectaculair gestegen rentemarges en maskeren alle krimp in productie.

Prof. Sylvester Eijffinger waarschuwt in een interview in deze editie voor financiële repressie door de toezichthouders. Dit betekent dat centrale banken financiële instellingen steeds minder ruimte geven. Zij grijpen in om hun eigen onmacht te verhullen op het gebied van overheidstekorten en staatsschulden. De teruggang van banken leidt tot een verschuiving naar niet-bancaire financiële instellingen. Deze editie geeft daarvan voorbeelden. Terecht wijst Eijffinger echter op een probleem van deze verschuiving: minder transparantie en regulatie.

De gedachte was dat niet-bancaire instellingen wel voor een gezonde concurrentie zouden zorgen, maar daarvan is nog niets gebleken. De klanten houden zich gedeisd in afwachting van lagere rentes. Dat is immers dé remedie om allerlei vastgelopen vastgoedprojecten vlot te trekken. Renteverlagingen van de Europese Centrale Bank zullen wonderen doen voor het vastgoed. Net zoals de afgelopen tijd de zo gestegen rente de oorzaak was voor het ‘on hold’ zetten van vele transacties, komt dan de vastgoedmarkt weer op gang. Prof. Eijffinger waarschuwt echter dat wonderen helaas niet bestaan. Na het in zijn ogen redelijk comfortabele 2024 zullen de drie D’s van demografie, decarbonisatie en deglobalisering vanaf 2025 een periode inluiden van hogere rentes.

Door Wabe van Enk, hoofdredacteur van PropertyNL