Top101 van grootste projectontwikkelaars in Nederland. Categorieën: onafhankelijk / financiële instelling / bouwconcern / corporatie / belegger / vastgoedfonds / overig Gepubliceerd in PropertyNLmagazine december 2001, 15 november 2001.
Top101 van grootste projectontwikkelaars in Nederland.
Categorieën: onafhankelijk / financiële instelling / bouwconcern / corporatie / belegger / vastgoedfonds / overig
Gepubliceerd in PropertyNLmagazine december 2001, 15 november 2001.
1. ING Vastgoed Ontwikkeling - financiële instelling: >1.400.000 m2
In Nederland al jaren nummer 1 op winkelgebied en qua omzet op Bouwfonds na (dankzij woningen) de grootste ontwikkelaar van Nederland. Nieuwe trend is dat ING Vastgoedontwikkeling objecten koopt om zelf verder te ontwikkelen. Voorbeelden zijn Marks & Spencer Den Haag en de meubelboulevard in Zwolle. Tweede trend is dat ING steeds vaker samenwerking zoekt bij projecten. Strategische posities in de belangrijkste ontwikkelingsgebieden van Nederland, waarbij de dominante positie in het meest prestigieuze kantorengebied van Nederland, de Amsterdamse Zuidas, het meest in het oog springt. Ook sterk in Rotterdam Centraal, Maastricht Belvédère en Arnhem Stationsgebied, maar minder goed vertegenwoordigd in Utrecht. Ontwikkelt zich steeds meer tot een Europese ontwikkelaar met sterke posities in Centraal-Europa en Spanje.
2. Multi Vastgoed - onafhankelijk: >800.000 m2
In Nederland bekendste onafhankelijke kantoorontwikkelaar met 633.000 m2 aan projecten. Zeer sterk in Utrecht, Den Haag, iets minder grootschalig in Amsterdam (IBM Riekerpolder) en Rotterdam (samen met Johan Matser). Multi verwacht dit jaar in Nederland een omzet van 328 mln euro. Het portfolio is in euro's minder groot dan nummer 4, MAB. Het verschil wordt veroorzaakt doordat we in dit onderzoek partnerships aftrekken en dat komt bij Multi minder vaak voor dan bij MAB. Multi is van alle Nederlandse ontwikkelaars inetrnationaal het meest actief: in tien landen heeft het bedrijf posities, al is in gerealiseerde omzet Portugal nog steeds de motor. In het afgelopen jaar was dit land bijna even belangrijk als Nederland. De omzet bedroeg 340 mln euro. In de komende jaren wordt veel van spanje en Griekenland verwacht.
3. Amstelland Ontwikkeling - onafhankelijk: >700.000 m2
Amstelland hanteert zelf een portefeuille van 1,25 mln m2 aan commercieel vastgoed en zou daarmee op de tweede plaats staan op de ranglijst van ontwikkelaars, ware het niet dat de definitie van PropertyNL iets afwijkt en alleen concrete projecten worden meegenomen. Amstelland is ook tweede wanneer de woningen worden meegeteld, na Bouwfonds. Amstelland is voortgekomen uit de ontwikkelingsbedrijven van NBM Amstelland en Wilma en is de enige specifieke beursgenoteerde ontwikkelaar. Dit is pas sinds kort het geval door de verkoop van de bouwdivisie aan BAM en de handelsdivisie aan een participatiemaatschappij. Dat heeft een voordeel op het gebied van transparantie; het nadeel is dat bij lage koers vaak wordt gepraat over overname. Elders in deze editie komt dit ter sprake bij ING Vastgoedontwikkeling, marktleider op commercieel onroerend goed maar in woningen niet sterk. Overname van Amstelland zou ING Vastgoedontwikkeling marktleider maken in alle sectoren. In Nederland is Amstelland de tweede vastgoedontwikkelaar indien men ook de woningen zou meetellen. De totale omzet van Amstelland zal in Nederland uitkomen op 690 mln euro voor dit jaar en heeft voor 65% betrekking op woningen en voor 35% op commercieel vastgoed. Dit zou neerkomen op 241 mln euro, 87 mln euro lager dan Multi. De plaats is overigens hoger dan de meeste geraadpleegde deskundigen hadden verwacht. De meesten rangschikken Amstelland niet bij de top 3 van kantoorontwikkelaars, en op de winkellijst niet in de top 10. Daarbij blijkt dat de veranderingen die het bedrijf de afgelopen jaren heeft ondergaan, hun sporen hebben nagelaten op de beeldvorming. Sterke posities in Amersfoort (stationsontwikkelingen), Groningen (Europapark), Maastricht (Mecc/Randwyck) en op de as Amsterdam-Zuid-Hoofddorp.
4. MAB - onafhankelijk: >500.000 m2
MAB geldt in Nederland als het schoolvoorbeeld van een creatieve ontwikkelaar. De omzet van 263 mln euro kwam vorig jaar voor het grootste deel uit het buitenland. Duitsland en Frankrijk waren voor de MAB dat jaar nauwelijks minder belangrijk dan Nederland. Het is vaak tussen MAB en Multi een nek-aan-nekrace bij competities. Vorig jaar was de winstgevendheid van de MAB lager (13,5 mln euro netto winst versus 33 mln euro voor Multi). In onze projectenlijst komt MAB hoger uit dan Multi maar door een correctie door te voeren bij samenwerkingsverbanden (bijvoorbeeld met Bouwfonds) krijgt MAB de vierde plaats. Dit blijkt ook uit de jaarcijefrs: MAB heeft een portfolio van 2700 mln euro tegen Multi 2100 mln euro in Nederland, afgezien van samenwerkingsverbanden. Bekendste binnenstedelijke visitekaartjes: de Resident, binnenstad amstelveen. Miljarden onderhanden werk in Amsterdam (Oosterdokseiland), Den Haag (JuBi-kavel), stadshart Almere, Pieter Vreedeplein (Tilburg). Ook in Deventer, Arnhem, Beverwijk, Haarlem, Delft, Alphen aan den Rijn. Op een na grootste winkelontwikkelaar (na ING). Won recentelijk de competitie voor de ontwikkeling van het noordelijk Havenhoofd in Scheveningen.
5. NS Vastgoed - overig: >500.000 m2
Ns Vastgoed is in de kolommen van PropertyNL een bekende partij, met vrijwel allemaal aansprekende en bekende locaties. Toch wringt er iets bij deze hoge plaats. De omzet van NS Vastgoed bedroeg vorig jaar maar een fractie van wat je op deze plaats van een ontwikkelaar met deze portefeuille zou verwachten. Dit zegt iets over de complexiteit van de locaties bij de NS, die maar moeilijk met deze organisatie tot ontwikkeling kunenn komen. Bij NS droomt men waarschijnlijk van bouwgronden langs de snelweg waar ze ook eens wat uit de grond kunenn stampen. Nieuwe topman Kees de Boo zet zijn tanden erin. De grootste posities van NS Vastgoed bevinden zich uiteraard nabij de Ns-stations in de vier grote steden: Rotterdam Centraal, Utrecht CS (het voormalig UCP), Den Haag Centraal (Koningin Julianaplan) en de Amsterdamse Zuidas.
6. Bouwfonds Vastgoedontwikkeling - financiële instelling: >500.000 m2
Bouwfonds is in Nederland de grootste woningontwikkelaar met in 2000 een productie van 7100 woningen die op 200 na in Nederland zijn gerealiseerd. De portefeuille commercieel vastgoed steekt daar wat mager bij af, maar is vorig jaar toch sterk gegroeid tot € 700 mln. Grootste potentiële project is de deelname in het consortium in de Zuidas met een tijdshorizon van twintig jaar met ING en NS. Dit is echter nog te prematuur voor de lijst. Dit belang kon Bouwfonds overnemen van moeder ABN Amro. De winkelontwikkeling is vooral een uitvloeisel van de woningbouw. Grootste project is de ontwikkeling van een campus van 100.000 m2 voor ABN Amro aan de Meibergdreef in Amsterdam-Zuidoost. stevige vinger in de pap in de ontwikkelingen aan de Zuidas (Amsterdam Arch en Drentepark). Trekt de aandacht met plannen voor kantoortoerns (Hollandsche Meester in Zoetermeer, Luxor Toren Rotterdam) die tot de hoogste in Nederland moeten gaan behoren.
7. SFB Vastgoed - belegger: >400.000 m2
SFB werkt exclusief in opdracht van het Bedrijfspensioenfonds voor de Bouw (BPF). Het is de belegger in Nederland met de meeste 'feeling' voor bouw en dat blijkt ook uit de omvang van beleggingen, maar ook uit de performance. SFB neemt in vroegtijdig stadium risicodragend deel aan gebiedsontwikkelingen. Voorbeelden zijn Belvédère in Maastricht, het plan Rijnboog in Arnhem, het Olympisch Stadion in Amsterdam en niet in de laatste plaats het Beatrixkwartier in Den Haag, met als meest in het oog springende ontwikkeling Prinsenhof (60.000 m2).
8. BAM NBM Vastgoed - bouwconcern: >400.000 m2
De Koninklijke BAM is sterk gegroeid door overnames. In de jaren '80 door overname van Bredero Bouw, onlangs door de overname van de bouwactiviteiten van NBM Amstelland en Wilma Bouw. Projectontwikkeling wordt niet vergeten. Inmiddels opereert BAM onder de naam BAM NBM Vastgoed. Begin dit jaar werd een belang van 50% gekocht in Van den Bruele & Kaufmann, een vooraanstaande kantoorontwikkelaar met naar eigen zeggen een portefeuille van 275.000 m2.
9. HBG Vastgoed - bouwconcern: >400.000 m2
De ontwikkelingspoot van de grootste bouwer van Nederland, de Hollandsche Beton Groep, valt qua omvang tegen. Dit komt omdat HBG zijn marktpositie vooral dankt aan de buitenlandse markt. In Nederland ligt het accent bovendien sterk op andersoortige bouw en annemerij. Ons panel deskundigen verwachtte echter dat HBG veel lager zou uitkomen in de projectontwikkeling. We zien echter wel degelijk een verspreide portefeuille ontwikkelingen commercieel onroerend goed. In het oog springt de ontwikkeling van de Zuiderval in Enschede (o.a. 100.000 m2 kantoren).
10. 3W Vastgoed - onafhankelijk: >300.000 m2
Dominante ontwikkelaar in Limburg. ING Vastgoed heeft belang van 50%. Heeft in vrijwel alle belangrijke locaties in Limburg een vinger in de pap, met als belangrijkste de ontwikkeling van Belvédère, het gebied ten noordoosten van het centrum van Maastricht. Slaat in toenemende mate de vleugels uit buiten Limburg (Noord-Brabant) en is samen met ING Vastgoedontwikkeling steeds vaker actief op de Belgische markt (Luik).
11. Volker Wessels Stevin - bouwconcern: >300.000 m2
Volker Wessels Stevin is het belangrijkste bouwconcern in Nederland en heeft op de thuismarkt rivaal HBG voorbijgestreefd. Het bedrijf wist de afgelopen paar jaar een positie te verwerven bij een aantal belangrijke ontwikkelingen in Nederland. Zo is deze ontwikkelaar betrokken bij Europapark in Groningen (o.a. 200.000 m2 kantoren, met andere partijen) en ontwikkelt Volk Wessels Stevin samen met Delta Ontwikkelingsgroep en Reggeborgh het Anthony Fokker Business Park op Schiphol-Rijk, goed voor meer dan 200.000 m2 kantoor- en bedrijfsruimte.
12. Corio - vastgoedfonds: >300.000 m2
Corio, ontstaan uit een fusie tussen Winkel Beleggingen Nederland (WBN) en VIB, is de grootste winkelbelegger van Nederland. De groep had zich net ontwikkeld tot een fonds dat de hele bedrijfskolom bestreek en risicodragend betrokken is bij een groot aantal sleutelontwikkelingen in Nederland, toen de fiscus zijn eisen begon te stellen aan het behoud van de fiscale beleggingsinstelling. Corio lijkt nu veel voorzichtiger en heeft recent een kantoorontwikkeling overgedaan en Fortis en Provast. Voorbeelden waar Corio zijn kennis op het gebied van winkels kwijt kan, zijn Utrecht Centraal, de herontwikkeling van het centrum van Nieuwegein, de ontwikkelingen rond het Arena-gebied in Amsterdam-Zuidoost en centrumontwikkelingen in een fors aantal middelgrote gemeenten.
13. Schiphol Real Estate - overig: >300.000 m2
Schiphol Real Estate is samen met NS Vastgoed een voorbeeld hoe een eigenaar-gebruiker kan uitgroeien tot een dienstverlener in het vastgoed. De ontwikkelingspoot van luchthaven Schiphol heeft twee concepten ontwikkeld: voor winkels/kantoren Airportcity, en voor ditributieruimten Cargoworld. Daarmee is het ook internationaal actief (onder meer Malpensa bij Milaan). Belangrijkste project is de uitbreiding van WTC Schiphol, qua huurprijs het duurste gebouw van Nederland. Schiphol Real Estate komt binnenkort met een nieuw fonds waarin institutionele beleggers kunnen participeren. Met deze middelen kan Schiphol Real Estate nieuwe investeringen bekostigen.
14. Heijmans - bouwconcern: >300.000 m2
Heijmans is het voorbeeld van een bouwer die zijn positie de afgelopen jaren heeft weten te verbeteren. Voortgekomen uit een Brabants familiebedrijf met een eenvoudige weg- en waterbouwpoot is het concern onder leiding van ex-ING-bankier Janssen opgestoten in de vaart der volkeren. Een overname van de bouwdivisies van HBG had een kroon op het werk van Heijmans kunnen worden, maar Nederland bleek nog steeds niet rijp voor een overname tegen de zin van het zittende bestuur. Nu moet Janssen het stellen met de schrale troost dat, wanneer hij bij zjin aantreden bij het Brabantse familiebedrijf zou hebben gezegd dat hij later een bod zou doen op HBG, iedereen van zijn stoel zou zijn gevallen.
15. Blauwhoed Vastgoed - onafhankelijk: >250.000 m2
Blauwhoed is de oudste ontwikkelaar van Nederland met wortels in de 16de eeuw, toen de 'Blauwhoeden' pakhuizen stichtten. Zusterorganisatie Eurowoningen is vanouds sterk in woningen. Blauwhoed is een particulier bedrijf en kon minder goed kapitaal vrijmaken voor het nemen van grondposities. Daardoor bestaat de indruk dat de ontwikkelaar in de afgelopen jaren iets marktaandeel heeft moeten inleveren. Referentieproject is de prachtige Zuiderhof aan de Zuidas in Amsterdam. Belangrijke posities bij grote projecten als Rijnboog (Arnhem) en de ontwikekling van het centrum van Almere.
16. IMCA Vastgoed - onafhankelijk: >250.000 m2
Het in 1950 opgerichte IMCA ontwikkelde zich van een handels- en distributiebedrijf in industriële naaimachines tot een bedrijf dat zich daarnaast bezig houdt met vastgoed, nautische beleggingen en uitgeven (Nederlandse Tijdschriften Groep). Een van de snelst groeiende ontwikkelaars van de laatste tijd vooral in de regio Amsterdam-Haarlem. Creatieve topman Erik de Vlieger heeft recent een stapje terug gedaan. Hij was de ‘architect’ van het idee Westas in Amsterdam, een goedkopere tegenhanger van de Zuidas. De Vlieger heeft zeer veel bijzondere locaties in de haven in ontwikkeling genomen. De roots liggen in Haarlem en daarvan kan de plaatselijke voetbalclub profiteren en bovendien in de textiel en daarvan heeft het World Fashion Center geprofiteerd. Wie er niet meer van profiteert is Herman Brood, hij was huurder bij IMCA en betaalde de huur in natura, met schilderijen.
17. Johan Matser Projektontwikkeling - bouwconcern: >250.000 m2
Johan Matser is een van de grondleggers van het vak projectontwikkeling in Nederland. De onderneming uit Hilversum werkt als een ‘onafhankelijke’ ontwikkelaar, maar maakt officieel deel uit van TBI Holdings, een van de grootste bouwconcerns van Nederland. Topman Carel de Reus begon carrière in de Volkshuisvesting en Wilma en is voorzitter van de Neprom, de organisatie van projectontwikkelaars waar meer dan vijftig grote ontwikkelaars bij zijn aangesloten. Matser heeft grote projecten die voortvloeien uit de aankoop van een aantal provinciale kantoren van De Nederlandsche Bank. Belangrijke ontwikkeling is aan de Boompjes in Rotterdam, samen met Multi Vastgoed.
18. G&S Vastgoed - onafhankelijk: >250.000 m2
Onder leiding van Chris Gongriep groeide G&S Vastgoed uit tot een ontwikkelaar die beschikt over de beste posities in de Amsterdamse markt. Is sterk vertegenwoordigd op de toplocaties in Amsterdam: Zuidas (Mahler4), Riekerpolder, Sloterdijk (La Guardia Plaza). Versterkte recentelijk de toch al sterke positie in Amsterdam Zuidoost met de overname van het ICITY-project, een ontwikkeling van Mainland gericht op internetbedrijven.
19. William Properties - onafhankelijk: >200.000 m2
Van kleine Rotterdamse onafhankelijke ontwikkelaar gegroeid naar landelijk bekedn deelnemer aan competities. Omzet in 2001 fl 290 mln (2000: fl 200 mln). Bekend van Renzo Piano-toren op de Kop van zuid. In 2001 actief in emmen, Pijnacker, Utrecht (Overvecht overgenomen van NS Vastgoed). Portefeuille onderhanden werk fl 3,5 mrd, waarvan 35% retail, 30% kantoren, 35% woningen, parkeren, infra- en sociale functies.
20. Fortis Vastgoed - financiële instelling: >200.000 m2
Fortis zou het als vastgoedontwikkelaar makkelijk moeten hebben. Dochter Fortis Vastgoed Landelijk is namelijk de grootste grondbezitter in Nederland. De ontwikkelingsafdeling is actief in woningbouwprojecten en in projecten in commercieel onroerend goed op de betere locaties. Versterkte zijn positie met stategische deelnames in Mahler4 aan de Amsterdamse Zuidas en de ontwikkeling De Monarch (samen met Provastgoed) in het Haagse Beatrixkwartier. Fortis Vastgoed heeft ook een eigen beleggingsafdeling.
21. Kantoren Fonds Nederland - vastgoedfonds: >200.000 m2
KFN is een majeure speler van ontwikkeling van grootschalige kantoren in de Randstad. Ultimo 2000 had KFN bijna 200.000 m2 in ontwikkeling, goed voor een - uiterst conservatief geschatte - beleggingswaarde van 92 mln euro. Bekendste herontwikkelingsproject is de renovatie van WTC Amsterdam (samen met ING Vastgoed). Binnenkort zal het besluit vallen of het kantorenfonds van het ABP een gesloten fonds blijft met nieuwe toetreders of dat het fonds opengaat met een publieke beursgang. Gezien de verwikkelingen bij zusterfonds Vesteda (woningen) waarin ING Vastgoed een belang van 25% in genomen heeft, zal de laatste optie niet echt waarschijnlijk zijn.
22. Van Wijnen Vastgoed - bouwconcern: >150.000 m2
Ondernemende bouwer. Initiator Klaas de Leeuw is groot geworden bij De Leeuw Jellema in het noorden van het land. Vervolgens in de jaren '80 gefuseerd met internationale bouwer Van Wijnen in Dordrecht. Inmiddels is Van Wijnen geheel op Nederland gefocust, hoewel de aandeelhouder altijd belangen heeft in de VS en Canada.
23. Ballast Nedam Ontwikkelingsmij. - bouwconcern: >100.000 m2
24. Delta Ontwikkelingsgroep - onafhankelijk: >100.000 m2
Delta Projectontwikkeling is recent een landelijke speler geworden door de herontwikkeling van Schiphol-Oost samen met Reggeborgh van Dik Wessels. Nieuwe directeur Coert Zachariasse zet zijn tanden in een project van 116.000 m2 kantoren en 170.000 m2 bedrijfsruimte. De ontwikkelaar heeft dochterondernemingen in Frankrijk (Delta Azur) en een zusteronderneming in de Verenigde Staten, Waterford Development.
25. Dura Vermeer - bouwconcern: >100.000 m2
Bouw- en infraconcern Dura Vermeer Groep te Zoetermeer behoort tot de top van de Nederlandse bouwindustrie in Nederland. De onderneming heeft circa 3200 medewerkers en boekte in 2000 een omzet van 782 miljoen euro. De onderneming is ontstaan uit de fusie tussen Dura Bouwgroep BV te Rotterdam (woning- en utiliteitsbouw) en Vermeer Groep BV uit Hoofddorp (grond-, weg-, en waterbouw, beton- en waterbouw, milieu, kabels en leidingen en engineering). DuraVermeer is een familiebedrijf met onder meer leden in de Raad van Commissarissen (Daan Dura, voorzitter) en in de Raad van Bestuur (ir Coen Vermeer, vice-voorzitter). commercieel onroerend goed ging tot 1 maart door het leven als Verom BV. Dit bedrijf heeft zijn naam om strategische redenen gewijzigd in Dura Vermeer Vastgoed BV.
26. Eurocommerce Robex Groep - onafhankelijk: >100.000 m2
Ontwikkelaar uit Deventer boekt succes met ontwikkelingen buiten de Randstad op strategische locaties. Recentelijk verkocht Eurocommerce een portefeuile van zeven kantoorgebouwen aan de Haarlemse particuliere belegger Tres Fort.
27. Reggeborgh - belegger: >100.000 m2
Reggeborgh Vastgoed uit Rijssen is de privé-beleggingsmaatschappij van Dik Wessels, de meest vermogende bouwondernemer van Nederland. Wessels is bekend van ontwikkelingen in het oosten van het land, maakte de sprong naar het westen en de beurs door de overname van IBB Kondor. Daarna nam hij de stap naar de eredivisie door de fusie met Volker Stevin, de grootste bouwer in Nederland, sindsdien Volker Wessels Stevin geheten. Reggeborgh komt in de lijst voor onder meer door de grootschalige samenwerking met Delta Projectontwikkeling uit Dordrecht.
28. Provastgoed Nederland - onafhankelijk: >80.000 m2
Provastgoed Nederland, kortweg Provast, werd in 1985 opgericht door drs Herman de Lint. Onlangs heeft De Lint (59) plaatsgemaakt in de directie voor een jongere garde en is commissaris geworden. Provast opereert onafhankelijk van aannemers of financiële partijen. Vorig jaar is Provast door Fortis Investments gekozen om de Haagse Passage te herontwikkelen. Kroon op het werk van Provast is het Beatrixkwartier waar Provast bij een aantal deelplannen is betrokken. Nam onlangs met TCN Property Projects het noodlijdende Nederlands Congres Centrum (NCC) in Den Haag over, inclusief opstallen en exploitatie. Het NCC zal worden herontwikkeld.
29. Foruminvest - onafhankelijk: >80.000 m2
Foruminvest is een internationaal opererende en onafhankelijke projektontwikkelings- maatschappij, gespecialiseerd in de ontwikkeling van winkelcentra en overige centrumvoorzieningen zoals horeca, zakelijke dienstverlening, wonen en sociaal-culturele funkties. Foruminvest is actief in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Portugal. Grote projecten van Foruminvest betreffen het Van Heekplein in Enschede en Batavia Outlet Centre in Lelystad en Esplanade in Dronten (beiden gdv-projecten).
30. Rabo Vastgoed - financiële instelling: >80.000 m2
31. TCN Property Projects - onafhankelijk: >80.000 m2
TCN Property Projects, het vroegere Trammell Crow Nederland, wist zich onder leiding van Rudy Stroink binnen enkele jaren een positie op de Nederlandse markt te verwerven met een bijzondere, thematische, aanpak. Ontwikkelt niet alleen, maar speelt ook een rol bij de exploitatie van projecten. Meest recente project: de overname van het Nederlands Congres Centrum, samen met Provastgoed Nederland.
32. Bouwbedrijf Ooms - bouwconcern: >60.000 m2
33. Kantorenhuis - onafhankelijk: >60.000 m2
Bedrijvenhuis Nederland en Bouwmaatschappij Holland Housing Corporation in Amstelveen zijn zelfstandige zusterondernemingen, elk gespecialiseerd op eigen terrein. De kantoor-, bedrijfs- en woningbouwprojecten variëren van kleinschalige (verzamel-)projecten tot stedelijke herontwikkelingen. Sterke posities voor Kantorenhuis in Hoofddorp (Business Garden Hoofddorp) en Amsterdam (Westerpoort).
34. Van Hoogevest Groep - bouwconcern: >60.000 m2
Aannemer uit Amersfoort met aparte ontwikkelingsafdeling, omzet in 2000 fl 72 mln, 362 mensen in dienst. Winst fl 1,8 mln.
35. Commercial Realty Associates - bouwconcern: >60.000 m2
CRA is het ontwikkelbedrijf van bouwbedrijf Huybregts uit Eindhoven.
36. Moes Bouwbedrijf - bouwconcern: >60.000 m2
37. Van der Vorm Bouw - bouwconcern: >60.000 m2
Prominent Rotterdams bouwconcern met een jaaromzet van fl 650 mln. Accent op aannemingsactiviteit en woningontwikkeling, maar ook een portfolio met projecten commercieel vastgoed.
38. Vesteda - vastgoedfonds: >60.000 m2
Een van grootste particuliere woningbeleggers van Nederland (na BPF Bouw) met 41.000 woningen in portefeuille. Ontwikkelportefeuille is in de afgelopen drie jaar steeds met 50% gestegen. Barometer ultimo 2000 van aangegane verplichtingen staat op 83 mln euro (gerealiseerd nog eens 26 mln euro). De 100 mln euro-grens zal dit jaar zeker worden doorbroken. Meest recent, gereedgekomen ontwikkeling is de woningflat van architect Alvaro Siza op het Céramiqueterrein in Maastricht. Projecten van woonconcepten met een zorgcomponent zijn de St. Elisabeths Gasthuis in Arnhem en De Horst in Huis ter Heide.
39. Kennemerland Beheer - onafhankelijk: >50.000 m2
Kennemerland Beheer kreeg landelijke bekendheid met de ontwikkeling van ‘De Centrale’ in Leeuwarden, een pdv-retailpark. Het is een noordelijke ontwikkeling waarbij met beperkingen in de huurniveaus toch een kwaliteitsniveau is neergezet dat de omliggende steden niet kennen.
40. Konre Groep - onafhankelijk: >50.000 m2
41. Philips Pensioenfonds - belegger: >50.000 m2
42. ProLogis - overig: >50.000 m2
43. Bemog - bouwconcern: >40.000 m2
44. Burgfonds - onafhankelijk: >40.000 m2
45. Devco Nederland - bouwconcern: >40.000 m2
46. Het Oosten - corporatie: >40.000 m2
Meest ondernemende woningcorporatie van het land.
47. Hurks Holding - bouwconcern: >40.000 m2
48. Leyten en Partners - onafhankelijk: >40.000 m2
49. Maarsen - bouwconcern: >40.000 m2
50. Mainland - onafhankelijk: >40.000 m2
51. Merwedegroep - onafhankelijk: >40.000 m2
52. R.S.C. Noorderveld - onafhankelijk: >40.000 m2
53. A.B. van Pelt Vastgoed - onafhankelijk: >30.000 m2
Bekend van de Rotterdamse megadeal tussen RET en Philips Pensioenfonds van 17.000 m2. Van Pelt doet de herontwikkeling.
54. Amplan Vastgoed - onafhankelijk: >30.000 m2
Amsterdamse ontwikkelaar die een sterke positie wist te verwerven bij de ontwikkelingen aan de zuidelijke IJ-oevers (o.a. Rietlanden). Profiteerde van de sterk toegenomen belangstelling van gebruikers en beleggers voor dit gebied en heeft met Nieuw-Europa, naast het nieuwe gebouw voor Dexia/Labouchere, de beschikking over de één van de laatste grote projecten die op korte termijn in dit gebied beschikbaar komen. De ontwikkelingen rond het Oosterdokseiland (MAB) zijn pas over enkele jaren te verwachten.
55. Arch Hill - onafhankelijk: >30.000 m2
56. Development Coordination - onafhankelijk: >30.000 m2
57. Hillen & Roosen - bouwconcern: >30.000 m2
58. KNSF Vastgoed - overig: >30.000 m2
59. Niroc Vastgoedontwikkeling - onafhankelijk: >30.000 m2
60. Oskam Vastgoed - onafhankelijk: >30.000 m2
61. Slavenburg - bouwconcern: >30.000 m2
62. Planoform - onafhankelijk: >30.000 m2
Onafhankelijke ontwikeklaar met holding in Nijmegen en vijf vestigingen in Nederland. Heeft aparte specialismen zoals herhuisvesting en woonzorgprojecten.
63. Zurich Verzekeringen - financiële instelling: >30.000 m2
Een bijzondere ontwikkelende verzekeraar die eerder al van zich liet spreken door de ontwikkeling van de Zurich-toren in de Haagse Resident. Is eigenaar van het Amsterdamse Atrium en heeft plannen om een nieuwe Atrium-toren van ca. 25.000 m2 te laten verrijzen. Bijzonder is dat dit een van de weinige ontwikkelingen aan de Zuidas is op eigen grond (van Zurich).
64. Maasstede Vastgoed Ontwikkeling - onafhankelijk: >30.000 m2
Onafhankelijke Rotterdamse ontwikkelaar. Timmert aan de weg met ontwikkelingen op zichtlocaties in Rotterdam (Rivium), maar heeft ook posities buiten Rotterdam o.a. in Schiphol-Rijk (Point of View) en Den Haag. Maakte onderdeel uit van de Maasstede Groep, die vorig jaar opsplitste in Maasstede Vastgoed (Rob Nederlof, Martien Kerkhoven) en De Groene Groep (Martien de Groene)
65. Van Bohemen - onafhankelijk: >30.000 m2
66. Alvesta Vastgoed - onafhankelijk: >20.000 m2
67. Chipshol - onafhankelijk: >20.000 m2
68. BAA McArthurGlen - onafhankelijk: >20.000 m2
69. Delta Lloyd Vastgoed - financiële instelling: >20.000 m2
70. Droste - bouwconcern: >20.000 m2
71. Hopman Interheem - onafhankelijk: >20.000 m2
Vroegere Zoetermeerse makelaar Hopman is een nieuw leven begonnen als Goudse ontwikkelaar onder leiding van ex-Bouwfonds-coryfee Meuwese. De groep behoort tot de grote ontwikkelaars met een jaaromzet van circa f 350 mln. De plaats in deze ranglijst is verhoudingsgewijs wat laag doordat de woningen die het merendeel van de portefeuille vormen (1200). De productie van commercieel vastgoed bedraagt 15.000 m2 per jaar met een portefeuille van meer dan 80.000 m2.
72. Hugenholtz Project Groep - onafhankelijk: >20.000 m2
73. Macéka Vastgoed - onafhankelijk: >20.000 m2
74. Marcel Muyres - bouwconcern: >20.000 m2
75. Meerschip Ontwikkelingsgroep - onafhankelijk: >20.000 m2
76. Multiplan - onafhankelijk: >20.000 m2
77. Pols Vastgoed - onafhankelijk: >20.000 m2
78. Situs - onafhankelijk: >20.000 m2
79. Stienstra Projectontwikkeling - onafhankelijk: >20.000 m2
80. Suyderland Ontwikkelingsmaatschappij - onafhankelijk: >20.000 m2
81. Unievast - onafhankelijk: >20.000 m2
82. Van der Looij Projektmanagement - onafhankelijk: >20.000 m2
83. Van den Berg - onafhankelijk: >20.000 m2
84. Verelst - bouwconcern: >20.000 m2
85. Van Roey Projectontwikkeling - onafhankelijk: >20.000 m2
86. Willemsen Minderman - onafhankelijk: >20.000 m2
87. Wouter te Boekhorst - onafhankelijk: >20.000 m2
88. Bouwbedrijf Midreth - bouwconcern: >20.000 m2
89. Noord-Hollandse Projectontw.mij - onafhankelijk: >20.000 m2
90. Van Cogg Groep - onafhankelijk: >20.000 m2
91. De Raad Bouwontwikkeling - bouwconcern: >20.000 m2
92. Slokker Vastgoed Beheer - bouwconcern: >20.000 m2
93. Proper Stok - bouwconcern: >20.000 m2
94. Cortona Developments - onafhankelijk: >20.000 m2
95. Janssen & De Jong - bouwconcern: >20.000 m2
Het Limburgse bouwconcern behoort tot de grote bouwers in Nederland met een omzet van boven de fl 500 mln op jaarbasis. Heeft ook een ontwikkelingsdivisie met specialisme voor bedrijfsgebouwen.
96. Lisman - onafhankelijk: >20.000 m2
Lisman Inter Holding (LIH) uit Den Bosch is na een moeilijke periode bezig met een ‘come back’ Bekendste nieuwe visitekaart is Rhijnhuysen in Nieuwegein dat onlangs is opgeleverd. Lisman vond niet alleen bekende beleggers (KFN en Muermans Groep) maar kreeg ook de meest eervolle huurders die een ontwikkelaar zich kan wensen: de grote ‘concullega’ Amstelland.
97. Nemaco - onafhankelijk: >20.000 m2
98. Rozendaalse vastgoedgroep - onafhankelijk: >20.000 m2
99. Snippe Projecten - onafhankelijk: >20.000 m2
100. OVG Projectontwikkeling - onafhankelijk: >20.000 m2
101. Celestian - onafhankelijk: >10.000 m2
Celestian in De Bilt is enkele jaren geleden opgericht door ir Hans van Aanholt, die eerder werkte voor Multi Vastgoed. Slaagde er met een bijzondere ‘spirituele’ aanpak in verscheidene projecten in ondermeer Zoetermeer en Leiden naar zich toe te halen. Ook actief in Duitsland.
Onderzoeksverantwoording:
De top101 projectontwikkelaars is samengesteld op basis van bij de redactie van PropertyNL bekende kantoor-, winkel- en bedrijfsruimteprojecten. Criterium is dat een project in voorbereiding is of in aabouw. Woningen en andere functies (leisure) die vaak onderdeel uitmaken van een groot project zijn bij het onderzoek buiten beschouwing gelaten. Het gaat hier in het algemeen om projecten die in sterke mate 'hard' zijn, wat wil zeggen dat het bestemmingsplan definitief is goedgekeurd. Vaak is de actieve marketing van het desbetreffende project gericht op gebruikers al van start gegaan. Grondposities in een vroegtijdig stadium, die vaak - zeer - grote potentiële metrages betreffen, blijven in dit onderzoek buiten beschouwing.
