Top-101 Ontwikkelaars

Top-101 Ontwikkelaars

PropertyNL Magazine 30 oktober 2008 nr. 17

1 ING Real Estate
Beleggingswaarde € 3.322 mln
positie 2007: 2
Top-10 productie kantoren
Top-3 productie winkels
ING en Rabo wisselen stuivertje, vorig stond
Rabo nog op de eerste positie. Het gat met de
runner-up is echter niet groot. Opvallend is
dat ING nauwelijks bouwvergunningen
meldt, maar wel goed scoort op de productielijsten.
Van oudsher is ING zeer sterk in
winkelontwikkelingen, maar het beleid is
om ook marktleider in kantoorontwikkelingen
te worden. Tegelijkertijd ziet ING de
verschuiving van gebiedsontwikkelingen in
de wei naar brownfield (her)ontwikkelingen
waar grote volumes te halen zijn. Overhoeks
in Amsterdam Noord is daar een voorbeeld
van. Op dergelijke posities worden bovendien
meer woningen ontwikkeld dan ING
van oudsher gewoon is. Ook die verschuiving
is een bewuste keuze.

2 Rabo Vastgoedgroep
Beleggingswaarde € 2.937 mln
positie 2007: 1
Top-3 productie winkels
Het oude Rabo Bouwfonds heeft een turbulent
jaar achter de rug. Niet alleen heeft de organisatie
zich bezig moeten houden met het stof
dat de vastgoedfraude heeft doen opwaaien,
ook de integratie van de Rabo- en Bouwfondsonderdelen,
zoals voormalig topman Tjalling
Halbertsma voor ogen had, komt er niet. Het
oude model van Bouwfonds wordt aangehouden.
Daarin worden de verschillende segmenten
van de vastgoedmarkt vanuit verschillende
divisies benaderd. Woningontwikkeling valt
onder Bouwfonds Property Development, onder
leiding van Walter de Boer; commercieel
vastgoedontwikkeling komt onder de vlag van
MAB Development en staat onder leiding van
oud MAB-topman Isaäc Kalisvaart. Jean Klynen
leidt de investment management divisie
Bouwfonds REIM en Peter Keur de financieringstak
onder het merk FGH Bank. Keur is
ook op ad interim basis Halbertsma opgevolgd
als voorzitter van de Rabo Vastgoedgroep.

3 Multi Vastgoed
Beleggingswaarde € 2.789 mln
positie 2007: 4
Top-10 bouwvergunning
Top-10 productie winkels
Multi maakt deel uit van het Morgan Stanley
Real Estate Fund maar met de moeilijkheden
rond de kredietcrisis benadrukt Multi
liever de relatie met de aandeelhouders van
het fonds en niet met de bank. Een tijd leek
het erop dat Multi vooral kansen zag in het
buitenland en in Nederland uitontwikkeld
was, maar met de ideeën voor de Koopgoot
II in Rotterdam staat er weer een spraakmakende
(maar tegelijkertijd ook kapitaalintensieve)
ontwikkeling op het programma. De
lijst met projecten laat bovendien zien dat
Multi de kleinere winkelprojecten ook niet
schuwt. In het voorjaar heeft Multi aangekondigd
de kantorenprojecten in een joint
venture met Fortress te willen onderbrengen
zodat de organisatie zich meer kan richten
op de specialisatie winkels. De joint venture
staat er echter nog steeds niet.

4 BAM Vastgoed
Beleggingswaarde € 2.639 mln
positie 2007: 3
Top-10 productie kantoren
Top-10 productie winkels
BAM is eigenlijk met een pijplijn van € 4,9
mrd veruit de grootste ontwikkelaar van Nederland.
Dat BAM niet de eerste positie op
deze lijst bekleedt komt omdat hierop partijen
afzonderlijk worden meegenomen die onder
eigen naam in de markt opereren. Daarom staan
AM (6), Heilijgers (44) en het
onlangs door AM overgenomen IPMMC (57)
apart op de lijst. Op eigen merites draait BAM
Vastgoed echter zelf ook al jaren mee in de
top-5 van commercieel vastgoedontwikkelaars.
Bovendien weet het ook ieder jaar de
Top-10 van productiefste ontwikkelaars te halen,
zowel met betrekking tot kantoren als
met winkels. Zie ook het interview met Roel
Vollebregt.

5 Ns Poort
Beleggingswaarde € 1.948 mln
positie 2007: 6
De vastgoedorganisatie van de Spoorwegen
heeft posities als het Maankwartier in Heerlen
en de stadskantoren in Beverwijk, Gouda
en Zaandam. De meters gaan echter pas
echt tellen op sleutelprojecten, zoals in
Utrecht, Breda, Rotterdam en de Amsterdamse
Zuid-as. NS Poort heeft echter moeite
om tot realisatie van de pijplijn te komen.

6 AM
Beleggingswaarde € 1.892 mln
positie 2007: 8
Top-10 bouwvergunning
De gebiedsontwikkelaar heeft posities als De
Drie Hoefijzers in Breda, Meerstad Groningen
en centrumplannen van Best en Helmond.
De ontwikkelaar is voor 51% van BAM
die de resultaten consolideert en voor de rest
van ING. De verwachting is - als de kredietcrisis
tenminste geen roet in het eten gooit

dat BAM geheel AM zal overnemen. Maar
zelfs als dat gebeurt, zal AM nog een onafhankelijke
positie blijven houden van BAM.

7 schiphol Real Estate
Beleggingswaarde € 1.533 mln
positie 2007: 10
Top-10 productie kantoren
De nieuwe topman van SRE, André van den
Berg, mag zijn werk gaan doen in het mijnenveld
van rijk en provincie, van ontwikkelaars
die ook wel eens posities in het centrumgebied
van Schiphol willen hebben en
van gemeenten met kantoorlocaties waarmee
SRE concurreert. Met gebiedsontwikkelingen
als Elzenhof Business Park op
Schiphol en RTM Airpark in Rotterdam
heeft SRE gebiedsontwikkelingen met aanzienlijke
meters in de pijplijn.

8 fortis Vastgoed
ontwikkeling
Beleggingswaarde € 1.512 mln
positie 2007: 5
Top-10 bouwvergunning
Top-10 productie winkels
Door alle perikelen heen – eerst Belgisch,
dan weer Nederlands en uiteindelijk van de
Staat – benadrukt topman Foppe Kooistra
dat het toch goed gaat met Fortis Vastgoed.
Hoewel gezakt op de lijst, realiseert Fortis
wel projecten. Fortis Vastgoed hangt onder
Fortis Verzekeringen. Er werken inmiddels
100 man, 40 meer dan direct na de overname
van William Properties.

9 Volker wessels Vastgoed
Beleggingswaarde € 1.506 mln
positie 2007: 14
Eigenaar is Dik Wessels (zie interview pagina
14 deze editie), op deze lijst ook voorkomend
als eigenaar van beleggingsvehikel
Reggeborgh. Volker Wessels klimt in deze
lijst onder andere als gevolg van de bedrijfsruimteprojecten.
Het Fokkerterrein bij
Schiphol is daar een goed voorbeeld van.
Ook bij Strijp S in Eindhoven is Volker Wessels
betrokken.

10 heijmans Vastgoed
Beleggingswaarde € 1.359 mln
positie 2007: 7
Top-10 productie kantoren
Top-10 productie winkels
Na vijf winstwaarschuwingen zit Heijmans
in zwaar weer en heeft Guus Hoefsloot het
veld moeten ruimen. Rob van Gelder moet
het bedrijf stroomlijnen. Aandeelhouder
Van Herk (ruim 10% in Heijmans) vindt
echter dat Heijmans opgesplitst van meer
waarde is. Samen met ING tekent Heijmans
voor kantorenlocatie Podium in Amersfoort
en samen met BAM voor de GZG-locatie in
Den Bosch.

11 OVG Projectontwikkeling
Beleggingswaarde € 1.256 mln
positie 2007: 12
Top-3 bouwvergunning,
Top-3 productie kantoren
Ook dit jaar heeft OVG de meeste kantoren
opgeleverd en heeft het bovendien de meeste
bouwvergunningen op zak. Het voor de
klant kantoren ontwikkelen en daar het financieringsmodel
op baseren zorgt er in elk
geval voor dat de ontwikkelaar kan bouwen.
De vraag is of dat ook lukt met de Mall in
Tilburg – maar misschien is het al een succes
dat het nog niet is afgeschoten.

12 Giesbers Groep
Beleggingswaarde € 1.147 mln
positie 2007: 21
De grote sprong op deze lijst dankt Giesbers
aan een grote positie op het gebied van bedrijfsruimteontwikkelingen.
De ontwikkelaar
heeft een intentieovereenkomst op zak
voor de ontwikkeling van 650.000 m² bedrijfsruimte
op het Betuws Bedrijvenpark
bij Valburg. Giesbers profileert zich steeds
meer als gebiedsontwikkelaar. Het is een
netwerkorganisatie met René aan de Stegge
als grootaandeelhouder van de holding.

13 Ballast Nedam
Beleggingswaarde € 1.031 mln
positie 2007: 17
Top-10 productie kantoren
De bouwende ontwikkelaar is in het nieuws
omdat concullega Hurks een belang van
10% in de onderneming heeft verworven. Na
het vertrek van Remmert Honig afgelopen
zomer, die maar een jaar in functie was, is
net Charlie Martens tot directeur van Ballast
Nedam Ontwikkelingsmaatschappij benoemd.
Samen met BAM Vastgoed heeft
Ballast Nedam posities in Olympia Kwartier
in Almere en met Giesbers Groep op Businesspark
IJsseloord 2 in Arnhem.

14 Blauwhoed Vastgoed
Beleggingswaarde € 992 mln
positie 2007: 13
Nu nog onafhankelijk, maar aandeelhouders
NPM en familie Peters zullen Blauwhoed
verkopen als het een sterke positie
heeft opgebouwd. De laatste jaren is de woningontwikkeling
versterkt en wordt er ingezet
op conceptuele kracht om posities te
verwerven. Het streven is de jaaromzet die
nu op € 250 mln ligt te verhogen naar € 300
à € 400 mln.

15 BPf Bouwinvest
Beleggingswaarde € 953 mln
– positie 2007: 15
BPF Bouwinvest is een vastgoedonderneming
die zowel belegt als ontwikkelt voor
een pensioenfonds, zijnde BPF Bouw. Als
ontwikkelaar zet BPF steeds meer in op gebiedsontwikkelingen
met een langjarig commitment
zoals in de Binckhorst in Den Haag
en Belvédère in Maastricht. Met de komst
van Dick van Hal is de organisatiestructuur
aangepast

16 tcN Property Projects
Beleggingswaarde € 947 mln
positie 2007: 9
TCN’s Rudy Stroink gooide onlangs de
knuppel in het hoenderhok door aan te kaarten
dat de vastgoedwereld zwaar geraakt
wordt door de kredietcrisis. TCN zelf heeft
een aantal projecten moeten schrappen. Ook
heeft een aantal van de 350 medewerkers
zijn biezen moeten pakken.

17 synchroon
Beleggingswaarde € 867 mln
positie 2007: 16 als Johan Matser
TBI-bedrijven Johan Matser en Hopman Interheem
hebben de handen ineengeslagen.
TBI heeft de ambitie de omzet van vastgoedontwikkeling
te verhogen van € 250 mln
naar € 500 mln. Synchroon moet die groei
bewerkstelligen. Directeur Willem Meuwese
denkt binnen een jaar de zeer verschillende
bedrijfsculturen aaneengesmeed te hebben.

18 cRA Vastgoed
Beleggingswaarde € 732 mln
positie 2007: 31
CRA Vastgoed is vooral actief in het zuiden
van het land en is onderdeel van de Boldrik
Groep, een onderneming met werkmaatschappijen
die zowel bouwen, ontwikkelen
als beleggen. HRA en CRA zijn begin 2006
gefuseerd en in 2007 is er samen met Amvest
een grondfonds opgericht. De stijging
op deze lijst is te danken aan bedrijfsruimteprojecten.
De ambitie is de komende jaren
ook de positie in zorgvastgoed en maatschappelijk
vastgoed te versterken.

19 Breevast
Beleggingswaarde € 700 mln
positie 2007: 20
De Amsterdamse ontwikkelende belegger is
in handen van Frank Zweegers. In de ontwikkelpijplijn
zitten vooral kantoorprojecten
waarvan de Boerhaavelaan in Zoetermeer
veruit de grootste is. Amsterdamse projecten
zijn de Factorij en nabij de Zuidas de
Drenthestraat en Prinses Irenestraat. Breevast
heeft echter ook ontwikkelposities in
Eindhoven, Gouda en Leiden.

20 fortress
Beleggingswaarde € 672 mln
positie 2007: 11
Top-10 productie kantoren
Top-10 productie winkels
Met de overname van Maeyveld verveelvoudigde
het Rotterdamse Fortress de ontwikkelingsportefeuille
en werd het een landelijke
partij. Maar nu rommelt het: dit voorjaar
besloten Fortress en Multi een joint venture
te starten voor kantoorontwikkelingen, maar
de due diligence daarvoor loopt nog steeds.
Ton van Oosten, ex-Maeyveld, is inmiddels
verrassend vertrokken bij Fortress.

21 3w Vastgoed
Beleggingswaarde € 597 mln
positie 2007: 23
Top-3 productie winkels
De focus van 3W (50% familie Vleugels,
50% ING Real Estate Development) ligt op
binnenstedelijke herontwikkelingen waar
woningen, kantoren en retail ontwikkeld
worden. Met ING bestaat een langstaande
afspraak dat Limburg het gebied voor 3W
is, maar ook Noord Brabant is groot genoeg
om elkaar niet tegen te komen.

22 chipshol holding
Beleggingswaarde € 594 mln
positie 2007: 24
Jan Poot zag na Eurowoningen al vroeg
dat Schiphol grote ontwikkelingsmogelijkheden
met zich mee zou brengen en
verwierf er grote grondposities. Chipshol
was onder andere betrokken bij de ontwikkeling
van Schiphol Rijk. Het tot ontwikkeling
brengen van andere gronden
wordt echter gesmoord in gerechtelijke
procedures.

23 Maarsen Groep
Beleggingswaarde € 556 mln
positie 2007: 49
Top-10 bouwvergunning
De ontwikkelende belegger is het afgelopen
jaar opvallend actief geweest in het
verwerven van beleggingen als startpunt
voor ontwikkelingen. In Amsterdam
Noord is een positie verworven en uit de
Corio-portefeuille komt Weenapoint in
Rotterdam waarmee de Maarsen Groep
zeker is van deelname aan de herontwikkeling
van het stationsgebied. Ook worden
posities van andere ontwikkelaars
overgenomen, zoals van Kompaan Vastgoed
op Papendorp.

24 hurks Vastgoedontwikkeling
Beleggingswaarde € 551 mln
positie 2007: 28
Top-10 bouwvergunning
Familiebedrijf Hurks heeft een belang van
ruim 10% genomen in Ballast Nedam. Directeur
Geert Hurks wil nog niet het achterste
van zijn tong laten zien, maar de ambitie
om te groeien in projectontwikkeling staat
nog steeds. Het bedrijf heeft vooral posities
in Noord-Brabant, maar wil graag ook in het
westen van het land ontwikkelen.

25 Van wijnen Groep
Beleggingswaarde € 532 mln
positie 2007: 22
Van Wijnen is qua omzet de zevende ontwikkelende
bouwer in Nederland. Wat betreft
woningontwikkeling neemt Van Wijnen
de vijfde positie in. De pijplijn
commercieel vastgoed bestaat voornamelijk
uit kantoren maar ook uit herstructurering
als Hart van Zuid in Hengelo. Onlangs is
Frans Gielgens (ex-FGH en ex-AM) tot directeur
projectontwikkeling benoemd.

26 dura Vermeer
Beleggingswaarde € 472 mln
positie 2007: 19
De ontwikkelende bouwer tekent wat betreft
projectontwikkeling vooral voor kantoorprojecten.
Posities zijn onder meer te vinden in
het centrum van Almelo, Stadswerven Dordrecht
en de Riekerpolder in Amsterdam.

27 Provastgoed
Beleggingswaarde € 469 mln
positie 2007: 26
Top-10 productie winkels
Dat er nog steeds ruimte is voor onafhankelijke
ontwikkelaars zonder grondposities,
bewijst Provast door weer in deze lijst te
staan. De niche die Provast gevonden heeft
is het complexe ontwikkelen, een specialiteit
waarmee prijsvragen gewonnen worden.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de Markthal in
Rotterdam, een concept dat Provast ook
graag in andere steden wil uitrollen. Provast
is een maatschap met vijf partners.

28 Burgfonds
Beleggingswaarde € 433 mln
positie 2007: 25
De ontwikkelaar is gelieerd aan de Lips Capital
Group. In het oog springende projecten
zijn The Wall in Utrecht en het plan voor de
Belle van Zuylen in Leidsche Rijn. Dat moet
het hoogste gebouw in Nederland worden.
In het verleden tekende Burgfonds vooral
voor kantoorgebouwen, maar de portefeuille
bevat nu ook woningbouwprojecten, scholen
en gebiedsontwikkelingen.

29 Eurocommerce
Beleggingswaarde € 425 mln
positie 2007: 18
Top-3 bouwvergunning,
Top-3 productie kantoren
De eigen manier van zakendoen van Eurocommerce
zorgt er wel voor dat de ontwikkelaar
kantoren realiseert. Door het in aanbouw
nemen van het WTC in Almere, een gedeelte
van Plaza Arena in Amsterdam Zuidoost en
gebouwen aan de Eusebiusbuitensingel in
Arnhem komt Eurocommerce hoog op de
lijst van productieve ontwikkelaars.

30 hd Projectrealisatie
Beleggingswaarde € 413 mln
positie 2007: 37
Familiebedrijf HD Projectrealisatie is gespecialiseerd
in projectmanagement maar ont-
wikkelt ook voor eigen rekening en risico.
Voor de eigen ontwikkeling wordt vooral ingezet
op pragmatische projecten die niet verder
dan anderhalf uur rijden van thuisbasis
Rotterdam afliggen. Zie ook het interview
met Henk Dijkgraaf.

31 corio Vastgoed
ontwikkeling
Beleggingswaarde € 396 mln
positie 2007: 36
Corio mag als beursgenoteerde fiscale beleggingsinstelling
al ruim een jaar met eigen
ontwikkelingen de boer opgaan. De resultaten
zijn er nu ook naar, met een stijging van
62% van de ontwikkelingspijplijn ten opzichte
van vorig jaar. De omvangrijkste (her)
ontwikkeling van Corio betreft het 35.000
m² grote Hoog Catharijne in Utrecht.

32 forward Business Parks
Beleggingswaarde € 386 mln
positie 2007: 53
Forward Business Parks stijgt op de lijst omdat
het grote bedrijfsruimteprojecten heeft.
Grootste project blijft Televerde nabij Badhoevedorp,
maar Forward heeft ook posities
voor bedrijfsruimteprojecten in Nieuw Vennep
Zuid en op Schiphol Rijk (plots 3000,
6000, 7000), samen met Fortis, Segro en
Meerschip).

33 Bohemen
Beleggingswaarde € 376 mln
positie 2007: 40
De door Bohemen ontwikkelde woonwinkels
pal tegen de snelweg A4 nabij Leiderdorp
kan menig filende forens niet meer
zijn ontgaan. Een voorbeeld van een groot
(want ruim 15.000 m²) winkelproject dat
past in de verbreding en verdieping van de
A4 in het kader van het W4-project. Daarnaast
ontwikkelt het in Leiderdorp de Zorgboulevard
en de kantoren op Vierzicht
Noord en Zuid.

34 delta lloyd Vastgoed
Beleggingswaarde € 369 mln
positie 2007: 48
Top-10 bouwvergunning
Als institutionele vastgoedbelegger heeft
Delta Lloyd Vastgoed ook een traditie als
ontwikkelaar. Door het toevoegen van nieuwe
projecten stijgt deze ontwikkelende belegger
snel op de lijst. Opvallende kantorenplannen
zijn Snouckaert (15.000 m²) op de
Haagse Binckhorst en een serie geplande
kantoren op Arena Park in Hilversum van in
totaal ruim 51.000 m².

35 Redema consultants
Beleggingswaarde € 329 mln
positie 2007: 27
Ondanks een lichte stijging van het planvolume
zakt deze IJselsteinse ontwikkelaar op
de ranglijst omdat andere partijen sneller
zijn gestegen. Winkelbeheer à la WPM
wordt steeds meer ingeruild voor ontwikkelen
op eigen risico. Redema is actief met
nieuwe winkelplannen in onder meer de
provincies Noord-Holland, Friesland, Flevoland,
Gelderland en Utrecht.

36 Ahold Vastgoed
Beleggingswaarde € 326 mln
positie 2007: 34
Met maar liefst 26 ontwikkelprojecten staat
Ahold Vastgoed in deze ranglijst. Ahold
Vastgoed is ondanks het feit dat zij onderdeel
uitmaakt van een winkelconcern hier
opgenomen omdat zij niet altijd voor eigen
gebruik ontwikkelt. Als marktleider in supermarkten
heeft Ahold Vastgoed een goede
neus voor de beste winkellocaties. De grootste
projecten zijn het Miro-complex (14.000
m²) in Enschede en de herontwikkeling
Sontweg (12.000 m²) in Groningen.

37 lsI project investment
Beleggingswaarde € 325 mln
positie 2007: 56
Top-3 productie kantoren
De van oudsher op de eindgebruiker gerichte
ontwikkelaarsgroep onder leiding van Luc
Smits bleef vorig jaar nog in de lagere regionen
hangen. Maar dit jaar kon de lijst toch
verder worden bestegen dankzij nieuwe
kantoorplannen zoals de Grotiustoren
(29.000 m²) in Den Haag en Radarport II
(18.000 m²) in Amsterdam. Behalve kantoren
legt LSI zich ook bescheiden toe op winkelprojecten
zoals 100hoog, een 2500 m²
tellend winkelproject in Rotterdam. Volgend
jaar komt Rotterdam CS erbij.

38 de Groene Groep
ontwikkeling
Beleggingswaarde € 323 mln
positie 2007: 92
De Rotterdamse club onder leiding van Martien
de Groene maakt een grote sprong in de
lijst: van 92 naar 38. De Groene Groep kan
worden gezien als een ontwikkelende belegger.
Het houdt diverse projecten na realisatie
in eigen portefeuille. Het heeft grote
planvolumes uitstaan, onder meer in Top
Zuid (14.000 m² kantoren) in Rotterdam en
de Axis-toren (10.000 m²) en De Twist (5000
m²) in Capelle a/d IJssel.

39 Nemaco
Beleggingswaarde € 318 mln
positie 2007: 46
Nemaco heeft van oudsher een sterke positie
nabij het Amsterdamse IJ. Dat is te zien
aan de verschillende kantorenprojecten van
in totaal ruim 107.000 m² in de Houthavens,
met name aan de Danzigerkade.

Proper-stok Groep
Beleggingswaarde € 313 mln
positie 2007: nieuw
Proper-Stok is vooral bekend van gebiedsontwikkelingen
met woningbouw. De ontwikkelaar
is een dochteronderneming van
Heijmans en werkt vrijwel altijd op uitnodiging
van gemeenten, corporaties en maatschappelijke
instellingen. Het bezit geen
grondposities. Momenteel heeft Proper-Stok
23 lopende projecten. Grootste commerciële
project is Almere Poort waar de ontwikkelaar
verantwoordelijk is voor 5000 m² aan
kantoren.

41 delta development Group
Beleggingswaarde € 265 mln
positie 2007: 43
Delta Development is gespecialiseerd in binnenstedelijke
herstructurering en doet dat
ook in Italië, Frankrijk en Duitsland. Een
voorbeeld van een Nederlands project is de
Koningsweg in Den Bosch. De grootste projecten
van Delta Development qua vierkante
meters zijn te vinden op het Fokkerterrein
en op Beukenhorst Zuid in Haarlemmermeer,
beide samen met Reggeborgh en Volker
Wessels. Zie ook het interview met Coert
Zachariasse.

42 leyten
Vastgoedontwikkeling
Beleggingswaarde € 257 mln
– positie 2007: 42
Leyten Vastgoedontwikkeling is gespecialiseerd
in winkelontwikkelingen beneden de
6000 m². Uitzondering is het project in
Zuidlaren dat 12.000 vierkante winkelmeters
omvat. Op pagina 66 een interview met
Leyten-topman Rob de Jong.

43 top Vastgoed
Planontwikkeling
Beleggingswaarde € 252 mln
positie 2007: 29
Deze specialist in winkelcentra heeft de nodige
retailmeters in petto (ca. 47.000), maar
neemt ook projecten in aanbouw en levert ze
op, zoals Paddepoel (Groningen), Gooische
Brink (Hilversum) en Rembrandt Residence
(Veenendaal). Omdat dit een ranglijst is op
basis van plannen in de pijplijn, is Top Vastgoed
toch gedaald.

44 heilijgers
Projectontwikkeling
Beleggingswaarde € 252 mln
De Amersfoortse bouwondernemer is een
volle dochter van BAM maar gaat nog steeds
zijn eigen weg, met name in de eigen streek.
Het bedrijf is actief in winkels, bedrijfsruimte
maar vooral ook kantoren.

45 Van der looy
Projektmanagement
Beleggingswaarde € 248 mln
positie 2007: 33
Van der Looy spreidt zijn projecten over het
gehele land met een Limburgs accent. Het
gaat om kantoren (62.600 m²) en winkels
(bijna 20.000 m²). Daarnaast is het bedrijf
uit Weert een woningontwikkelaar met projecten
in onder meer Almelo, Amsterdam,
Rotterdam, Maastricht en IJsselmonde.

46 Achmea Vastgoed
Beleggingswaarde € 244 mln
positie 2007:
Wie anders dan Achmea Vastgoed is belast
met de uitbreiding van Achmea in Apeldoorn
(88.000 m²) dus dat zet zoden aan de
dijk voor wat betreft de rangschikking. Ook
als je ziet wat is opgeleverd in 2007 – 19.000
m² voor Achmea Zwolle – blijkt eens te
meer: eigen bedrijf eerst!

47 heja Projectontwikkeling
Beleggingswaarde € 236 mln
positie 2007: 41
De ontwikkelaar uit Breda spreidt zijn vleugels
ook naar het oosten van Noord-Brabant
uit, onder andere door een kantorenpositie
naast het PSV-stadion over te nemen. Zuid-
Holland komt met het overnemen van de
ontwikkeling op het EZH-terrein eveneens
in de picture. Zie ook het interview met Jan
Hoppen.

48 kristal
Beleggingswaarde € 224 mln
positie 2007: 38
Deze ontwikkelaar is eigendom van zes
Randstedelijke corporaties en richt zich
daarmee natuurlijk vooral op woningen.
Toch zijn er daarnaast ook flink wat kantooren
winkelmeters in de planning, met name
in Amsterdam. De vraag is natuurlijk in
hoeverre het vormen van Stadgenoot met
een eigen ontwikkeltak gevolgen zal hebben
voor Kristal.

49 dc Vastgoedontwikkeling
Beleggingswaarde € 214 mln
positie 2007: 68
In Zwolle is DC met NS Poort en BAM bezig
50.000 m² kantoren te ontwikkelen. Verder
zit DC tot over zijn oren in de retail. Fase 1
(16.000 m²) van De Boreel in Deventer is
inmiddels opgeleverd. Behalve in De Boreel
zit DC ook op uiteenlopende locaties in onder
meer Enschede, Vlissingen, Zaandam
en Maassluis.

50 Modulus
Vastgoedondernemingen
Beleggingswaarde € 209 mln
positie 2007: 32
Ontwikkelaar Ivar Rozenbeek breidt zijn
werkgebied qua kantoren vanuit Rijswijk
uit naar de rest van de regio. Modulus ontwikkelt
nu ook in de Binckhorst. Op winkelgebied
was Modulus al actief in onder meer
Ede (5000 m²) en Hoogeveen (2000 m²).

51 Van hoogevest Groep
Beleggingswaarde € 208 mln
positie 2007: 39
De bouwonderneming van de familie Van
Hoogevest is actief in het midden van het
land. Er staan fors wat kantoren op stapel en
ook nog wat retail. Recent zijn ook aardig
wat retailmeters opgeleverd of in aanbouw
genomen.

52 Van straten Vastgoed
Beleggingswaarde € 200 mln
positie 2007: 59
In het Eindhovense stationsgebied is Van
Straten een partner van BAM Vastgoed.
Elders in Eindhoven, maar ook in Heerlen,
heeft het bedrijf 65.000 m² in voorbereiding.
Aan retail staat bijna 25.000 m²
op het programma in Eindhoven en omgeving.

53 lisman Inter holding
Beleggingswaarde € 198 mln
positie 2007: 101
Lisman heeft 200.000 m² bedrijfsruimte in
Amsterdam in de planning en 5000 m² winkelvastgoed.
Eerder dit jaar kondigde Lisman
de ontwikkeling aan van een complex
voor TNT Fashion (bedrijfsruimte en kantoor
van 21.600 m²).

54 hanzevast ontwikkeling
Beleggingswaarde € 197 mln
positie 2007: 96
Hanzevast capital kennen we vooral als uitbrenger
van participatiefondsen – voorheen
van MPC Capital – met vooral vastgoed en
scheepvaart voor particuliere beleggers. De
vastgoeddivisie die € 304 mln aan eigen vermogen
van beleggers beheert, heeft een eigen
ontwikkelingspoot waarbij vooral de
kantorenplannen in Haren en Groningen in
het oog springen. Nesciopark (55.000 m²) in
Haren is daarvan het meest ambitieuze.

55 A.B. van Pelt
Projektontwikkeling
Beleggingswaarde € 193 mln
positie 2007: 52
Het ontwikkelingsbedrijf van Van Pelt is
vooral actief in Zuid-Holland. Zo heeft het
plannen voor grootschalige kantoorontwikkelingen
In Dordrecht (Maasterras/Dordrecht
Businesscenter van 40.000 m²) en
Rotterdam (Leuvehaventoren van 35.000 m²
waarvan 25.000 m² kantoorruimte).

56 Reggeborgh
Beleggingswaarde € 181 mln
positie 2007: nieuw
Het beleggingsvehikel van bouwmagnaat
Dik Wessels komt weer terug op de lijst
dankzij een aantal ambitieuze ontwikkelprojecten
in Beukenhorst-Zuid in Hoofddorp
met Delta Development en de Fokkerweg in
Schiphol. Ook door de bedrijfsruimteposities
komt Reggeborgh hoog op de lijst.

57 IPMMc Real Estate
Beleggingswaarde € 173 mln
positie 2007: nieuw
Hoewel onderdeel van AM staat IPMMC
zelfstandig op deze lijst omdat het onder eigen
vlag in de markt opereert. Een ambitieus
project dat nog nader moet worden uitontwikkeld
is de grootschalige herinrichting
van het Amsterdamse Damrak samen met
onder meer Redevco, ING Real Estate en
Stable International.

58 hillgate
Beleggingswaarde € 172 mln
positie 2007: 100
Sinds 1994 is Hillgate Properties uit Wassenaar
actief met (her)ontwikkelingen in binnen
en buitenland. Onder leiding van Johan
Poort zet Hillgate in op grootschalige kantoorontwikkelingen
in met name Hoofddorp
waarbij Business Garden met bijna
38.000 m² het omvangrijkste is.

59 Janssen de Jong
Projectontwikkeling
Beleggingswaarde € 170 mln
positie 2007: 94
Deze Brabantse bouwer claimt marktleider
zijn op het gebied van kleinschalige bedrijfsunits
voor eigenaar-gebruikers. Maar de partij
is van veel markten thuis: behalve woningen
en bedrijfsruimten ontwikkelt het ook
kantoren. Zoals in Delft, Venlo en Vught.
Janssen de Jong is ook actief in parkmanagment.

60 Bemog
Projektontwikkeling
Beleggingswaarde € 168 mln
positie 2007: 55
Deze onafhankelijke projectontwikkelaar is
actief in verschillende woningprojecten
maar staat ook zijn mannetje in een aantal
ambitieuze projecten zoals in de binnenstad
van Assen. Samen met andere partijen is
Bemog actief met kantoorplannen in Apeldoorn,
Deventer, Emmeloord en Kampen.

61 urban Interest
Beleggingswaarde € 166 mln
positie 2007: 44
Urban Interest is iets gezakt op de ontwikkelaarslijst.
Het verwerven van nieuwe plannen
loopt iets vertraging op door alle commotie
vorig jaar rond de verdenkingen van
vastgoedfraude. Hoewel formeel geen verdachte
is Harry Hilders, de eigenaar van Urban
Interest, wel een aantal keren genoemd
bij verschillende woningtransacties. Hilders
heeft zich nu formeel uit het bedrijf teruggetrokken.
De partij is sterk met winkelontwikkelingen
in Almere, Den Haag, Leiden,
Emmen, Rijswijk en Rotterdam.

62 cobraspen
Beleggingswaarde € 163 mln
positie 2007: 51Wie tussen Amsterdam en Haarlem het
plaatsje Halfweg passeert kan Sugar City onmogelijk
missen. Dit bijzondere herontwikkelingsproject
op het voormalige CSM-terrein
tot een gemengd project van 108.000
m² met onder meer 30.000 m² kantoren
komt op conto van Cobraspen, geleid door
Luigi Prins.

63 segro
Beleggingswaarde € 159 mln
positie 2007: 99
Met de meer Hollands klinkende naam Segro
verwacht de Britse ontwikkelaar Slough
Estates meer projecten in de Hollandse klei
naar zich to