De top-101 van beslissers laat ook dit jaar weer aardig wat sprongen zien. In de top-3 maakt Tjalling Halbertsma zijn entree, een echt 'vastgoedgezicht' voor Rabo Vastgoed. In de top-5 komt daarnaast BAM-topman Joop van Oosten met grote stip binnen, dankzij de inlijving van AM. Naast vele verschuivingen, ook tal van nieuwkomers dit jaar. Gepubliceerd in PropertyNL Magazine, 1 december 2005
De top-101 van beslissers laat ook dit jaar weer aardig wat sprongen zien. In de top-3 maakt Tjalling Halbertsma zijn entree, een echt 'vastgoedgezicht' voor Rabo Vastgoed. In de top-5 komt daarnaast BAM-topman Joop van Oosten met grote stip binnen, dankzij de inlijving van AM. Naast vele verschuivingen, ook tal van nieuwkomers dit jaar.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine, 1 december 2005
1.(1) George Jautze
ING Real Estate
Top-1 Portefeuille vastgoedbeleggingen
Top-1 Aan- en verkoop vastgoedbeleggingen
Top-3 Commercieel vastgoed ontwikkeling: productie in NL
Top-1 Commercieel vastgoed ontwikkeling in portefeuille in NL
Top-1 Commercieel vastgoed in buitenlandse ontwikkeling
Top-1 Financieringen commercieel vastgoed in Nederland
Top-1 Financieringen commercieel vastgoed buitenland
Top-5 Financieringen woningen Nederland
De nummer één is een vanzelfsprekende. In het eerste halfjaar kocht ING Real Estate voor € 2,8 mrd aan, bijna 9 keer zoveel als nummer twee De assetmanager heeft een portefeuille van € 31 mrd bijna 8 keer zoveel als nummer 2 Achmea. In de ontwikkeling is het in Nederlands commercieel vastgoed stuivertje wisselen met Bouwfonds MAB als het gaat om de grootste portefeuille. Is het allemaal groter grootst? Nee, in het afgelopen jaar waren de producties van commercieel vastgoed bij Bouwfonds MAB en AM hoger. In de financiering commercieel vastgoed wordt ING op de nek gezeten door Rabo/FGH. Woningontwikkeling is niet ING’s stek. Jautze leek de eerste honderd dagen in een gespreid bedje te komen toen hij vorig jaar de hamer van Jan Doets overnam. Deze zomer werden problemen in Polen manifest, met als consequenties het vertrek van Paul Trip uit de board van ING Real Estate en general manager ontwikkeling Jan Eijkemans. Hinderlijk kan zijn het vertrek van vastgoedvoorvechter in de raad van bestuur Alexander Rinnooy Kan naar de SER.
2. (2) Henk Rutgers
ABN Amro/Bouwfonds
Top-20 asset management vastgoed
Top-1 Commercieel vastgoed ontwikkeling: productie in NL
Top-2 Commercieel vastgoed ontwikkeling in portefeuille in NL
Top-2 Commercieel vastgoed in buitenlandse ontwikkeling
Top-1 Woningontwikkeling Nederland
Top-1 Woningontwikkeling buitenland
Top-3 Financieringen commercieel vastgoed in Nederland
Top-2 Financieringen commercieel vastgoed buitenland
Top-3 Financieringen woningen Nederland
Henk Rutgers had een expansieve moeder met ABN Amro. Na Bouwfonds kon de internationale markt worden bereikt en MAB worden overgenomen. Inmiddels waait er echter een andere wind. Bouwfonds hypotheken werd losgeweekt. Na de successen werden zijn mede-boardleden Reijrink en Bleker bedankt. Rutgers begint komend jaar met een éénhoofdige board. Intern wacht het succesvol integreren van MAB. Bij Bouwfonds Property Finance staan een paar klanten op de watchinglist. Imca werd Maeyveld en Bouwfonds kreeg dankzij overname door Joop Koster van Flatbeheer wat meer zekerheden.
3.(nieuw) Tjalling Halbertsma/Hans ten Cate
Rabo Vastgoed
Top-15 Portefeuille vastgoedbeleggingen
Top-15 Aan- en verkoop vastgoedbeleggingen
Top-40 Commercieel vastgoed ontwikkeling: productie in NL
Top-40 Commercieel vastgoed ontwikkeling in portefeuille in NL
Top-10 Woningontwikkeling Nederland
Top-1 Financieringen commercieel vastgoed in Nederland
Top-1 Financieringen woningen Nederland
Rabobank Groep koerst aan op een echte vastgoeddivisie met Tjalling Halbertsma als nieuwe topman. Gezien het prille karakter moet hierbij wel de organisator in de hoofddirectie van dit geheel genoemd worden: Hans ten Cate. De positionering van Rabo levert steevast veel discussie op. Op grond van de de informatie over posities in beleggen, ontwikkelen en financieren van vastgoed blijkt Rabo partijen als ABP en Rodamco Europe achter zich te laten. Typisch des Rabo’s is echter het decentrale beleid waardoor niet Ten Cate, maar financier FGH’s Keur, ontwikkelaar Wetselaar of belegger Erik Erents in de markt op de voorgrond treden. Misschien komt daar met de komst van Halbertsma afgelopen oktober verandering in, want hij krijgt wel een echt ‘vastgoedgezicht’. Toch wordt ook rekening gehouden met het behoud van de decentrale organisatie.
4.(4) Roderick Munsters
ABP
Top-2 Portefeuille vastgoedbeleggingen (voor eigen rekening, nr 1)
Top-1 Aan- en verkoop vastgoed (voor eigen rekening)
Het gezicht voor Europees vastgoed was Michiel Olland, maar die is vertrokken naar ABP-dochter KFN en moet daarmee een plaats in deze lijst afstaan. Roderick Munsters komt van PGGM binnen op de hoogste post van het ABP om Jean Frijns te vervangen. Hij is verantwoordelijk voor € 160 mrd aan beleggingen. Met Munsters heeft het ABP iemand in de top die vastgoed beter begrijpt dan Frijns. Frijns vindt vastgoed maar een slecht gedocumenteerde belegging. Munsters heeft zich bij PGGM ingezet voor de professionalisering van vastgoed, onder meer bij de Europese beursfondsenclub Epra. Het is te hopen dat hij dat ook in het vastgoed voor elkaar krijgt. In de markt wordt namelijk met toenemende verwondering gekeken naar het kennisniveau van de vastgoedafdeling. Het ABP heeft in het afgelopen jaar zijn portefeuille vastgoed behoorlijk zien groeien naar € 19 mrd (was € 16,5 mrd), mede dankzij enorme rendementen (30%). Het is nog niet zo dat het ABP in navolging van pensioenfonds CalPers zijn weging in vastgoed heeft verhoogd.
5. (68) Joop van Oosten
Koninklijke BAM /AM
Top-5 Commercieel vastgoed ontwikkeling: productie in NL
Top-2 Commercieel vastgoed in buitenlandse ontwikkeling
Top-2 Woningontwikkeling Nederland
Joop van Oosten stijgt op de ranglijst vanwege de inlijving van AM Wonen, AM Grond en AM Holding. De inlijving is overigens relatief, want het gaat om een deelneming (samen met ING) die hem nog niet direct zeggenschap geeft over Peter Noordanus en Peter Ruigrok. Van Oosten zelf nam afgelopen jaar de voorzittershamer over van veruit de grootste bouwer van Nederland, Van Vonno, die met pensioen ging. Door de overname van AM ziet het kwintet van grote aannemers/ontwikkelaars er ineens anders uit. De vijf bestaan uit: BAM, VolkerWessels, Heijmans IBC, Ballast Nedam, Dura Vermeer. Daarbij lag BAM als ontwikkelaar commercieel vastgoed voor, maar als ontwikkelaar van woningen achter bij Heijmans IBC en Volker Wessels. Daar komt door de overname van AM verandering in. Bij BAM Vastgoed zwaait Henk Bree de scepter.
6. (5) Maarten Hulshoff
Rodamco Europe
Top-3 Vastgoedbeleggingen
Top-5 Aan- en verkoop vastgoed
Top-20 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-25 Actiefste ontwikkelaars commercieel vastgoed in NL
Met een portefeuille van € 8,7 mrd als fonds even groot als Corio, Wereldhave en Eurocommercial tezamen. In Nederland staat Rodamco Europe zowel qua aan- als qua verkopen in de Top-met meer dan € 150 mln op jaarbasis.
Maarten Hulshoff van Rodamco Europe heeft de hele rit van onderwaardering naar een gezonde premium op de koers meegemaakt. De AEX lokt. Het wachten is eigenlijk op een grote overname, aangezien het beursklimaat rijp is om een klapper te maken. Als directeur van Rodamco Nederland staat Karin Laglas ook op de lijst, omdat Rodamco ook in Nederland een prominente plek houdt.
7. (nieuw) Arnold de Haan
MSRE
Top-3 Commercieel vastgoedontwikkelen Nederland
Top-3 Actiefste ontwikkelaar productie commercieel vastgoed Nederland
Top-3 Internationaal ontwikkelen commercieel vastgoed
De Haan verruilde in het afgelopen jaar Wiesbaden voor Gouda. Vanuit Wiesbaden was hij de gevierde man in Nederland en de rest van Europa. Hij investeerde alleen al in Nederland voor € 1,8 mrd ten behoeve van Commerz Grundbesitz Investmentgesellschaft (CGI). Zijn investeringen en de timing waren beter dan van zijn collega-open endfondsen in Duitsland. Niettemin liepen ook bij CGI dit jaar de beleggers weg. Hans van Veggel van AM stond klaar om de loslopende De Haan binnen te halen als kroonprins. Door de ontvlechting uit AM hoeft hij er niet lang op te wachten en begint hij in het nieuwe jaar als ceo van een nieuwe club met de bekende roots van Multi Development. Oprichter en voormalig ‘cco’, chief creative officer, Hans van Veggel wordt nu chairman en verhuist daarom naar de afdeling Grand Property Man in deze editie.
8.(6) Peter Noordanus & Peter Ruigrok
AM
Top-2 Woningontwikkeling Nederland
Peter Noordanus blijft als ceo terugkomen in BAM’s niet beursgenoteerde deelneming AM, zij het met Peter Ruigrok aan zijn zijde. Noordanus heeft bij AM een mooie interimklus geklaard na het plotselinge vertrek van Klaas de Ruiter. Hij heeft AM gesplitst en de contacten met de beurs gehouden, terwijl Hans van Veggel aan de projectkant successen binnenhaalde. Terwijl de kansen op een langdurig samenzijn tussen die twee laag werden ingeschat, is het een constructief verstandshuwelijk geworden, waarbij beide partners voordeel hebben behaald.
9.(7) Jaap Blokhuis
Redevco
Top-5 Vastgoedbeleggingen
Top-5 Vastgoedontwikkeling internationaal
Redevco bekleedt de vijfde plaats als belegger uit Nederland, het grootste niet-genoteerde fonds van Nederland met een belegd vermogen in 2004 van meer dan € 6 mrd, € 330 mln meer dan het jaar ervoor. Het fonds profileert zich tegelijkertijd als Europese ontwikkelaar van vastgoed. Het kan hierop scoren omdat andere fondsen op dit gebied door hun status als fiscale beleggingsinstelling terughoudend moeten zijn. Het wordt op zo'n manier gerund door Jaap Blokhuis (ex-ING Real Estate) dat het eventueel in de toekomst een slag zou kunnen maken zoals ING ook gedaan heeft: de portefeuille openstellen voor derden. De vraag is alleen of de familie de rendementen wenst te delen en het verworven geld elders in te zetten waar het beter rendeert. Op dit moment is Redevco betrokken bij € 380 mln aan projecten in zeven landen in Europa. Daarmee behoort Redevco ook tot de top van vastgoedontwikkelaars.
10. (9). Anne Bodzinga
BPF Bouwinvest
Top-10 Belegger commercieel vastgoed
Top-15 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-10 Actiefste ontwikkelaars commercieel vastgoed
Top-10 Ontwikkelaar woningen
Anne Bodzinga dankt de hoge notering aan de bijzondere betrokkenheid van het pensioenfonds BPF met het vastgoed. Hij is met het nieuwe BPF Bouwinvest de exclusieve ontwikkelaar en beheerder voor BPF, met een vastgoedportefeuille van € 4,8 mrd na ABP en PGGM het derde pensioenfonds in het vastgoed. Bodzinga beschikt over een sociale betrokkenheid die ook klinkende resultaten oplevert: hij realiseerde goedkope woningen toen iedereen het dure segment opzocht. Van die keuze zal het fonds met ruim 20.000 woningen in portefeuile, 410.000 m2 kantoorruimte en ook 150.000 m2 winkels in de toekomst profijt hebben. Het investeringsvolume bedroeg de afgelopen jaren steeds zo’n € 350 mln. Dit jaar werden ook de contouren voor indirect beleggen in het buitenland opgezet op interimbasis door oud-Mn-bestuurder Henk Porte, die inmiddels is opgevolgd door de van Fortis Bank afkomstige Douwe Swierstra. Die buitenlandportefeuille is nu al goed voor € 312 mln aan beleggingen en binnen vijf jaar € 1,5 mrd.
11. (11) Jan de Kreij
Corio
Top-10 Vastgoedbeleggingen
Top-40 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-20 Actiefste ontwikkelaars commercieel vastgoed in NL
Jan de Kreij is eigenlijk bij uitstek iemand die met zijn ervaring bij Shell Pensioenfonds, Shell Groep en Rodamco geschikt is voor de rubriek Grand Property Man. Zeker ook gezien zijn betrokkenheid bij het transparant maken van de sector in Nederland (Amstel Manifest) en zijn internationale activiteiten in het kader van Urban Land Institute in Washington. Dat kan echter (nog) niet omdat hij ook nog actief is als ceo van Corio. Het aan- en verkoopvolume 2004 kwam in Nederland uit op € 114mln en € 155 mln. De totale portefeuille bleef net onder de € 4 mrd
12. (12 ) Dick van Hal
Achmea Vastgoed
Top-5 Vastgoedbeleggingen
Top-10 Vastgoedfinanciering
Dick van Hal zwaait bij Achmea Vastgoed de scepter over € 7 mrd vastgoed en hypotheekportefeuille. Van de 60 klanten waarvoor portefeuilles worden beheerd zijn er 47 extern beheerd. Achmea wil komend jaar € 1 mrd aan vastgoedobjecten aankopen, waarmee Van Hal een van de grootste Europese acquisiteurs kan worden.
13 (10) Huub Smeets
Vesteda
Top-5 Meest actieve beleggers
Top-10 Vastgoedbeleggingen
Top-10 Woningontwikkeling Nederland
Smeets stuurt met Vesteda het een na grootste niet-genoteerde vastgoedfonds van Nederland aan met € 4 mrd aan bezit. Met € 247 mln aan aankopen en € 291 mln aan verkopen behoort het ook tot de actiefste (even afgezien van de internationale miljardencarrousel van ING, ABP en PGGM die natuurlijk onvergelijkbaar zijn).
14 (20) Jacques van Hoven & Coen van Wichen
Heijmans IBC Vastgoed Ontwikkeling
Top-10 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-5 Woningontwikkeling Nederland
Heijmans beschikt over heel wat ontwikkelexpertise met twee voormalig Neprom-voorzitters in de raad van bestuur. Jacques van Hoven, in de raad van bestuur verantwoordelijk voor ontwikkeling, gaf destijds het stokje over aan HBG-er Guus Hoefsloot. Die wachtte echter de integratie van HBG in BAM niet af en werd Heijmans’ nieuwe voorman. Na een lastige start met teruglopende conjunctuur en wantrouwen bij de overheid door de bouwenquête staan de seinen nu op groen. Het vastgoedbedrijf expandeert onder leiding van Van Wichen en sinds 2004 is Max Schep verantwoordelijk voor commercieel vastgoed.
15 (19) Dietmar Werner
VolkerWessels
Top-10 Commercieel vastgoedontwikkelingen (VolkerWessels)
Top-10 Woningontwikkeling Nederland
Dietmar Werner is de nieuwe voorman van de grote ontwikkelaars geworden als voorzitter van de Neprom. De aftrap was direct van een stevigheid die de naar nuance zoekende Neprom nieuw laat overkomen. Zakelijk concentreert VolkerWessels zich vooral op woning-, winkel- en kantoorontwikkeling. Winkels zijn onder meer te vinden in combinaties in Groningen (Europapark Euroborg) en Strijp in Eindhoven.
16 (13) Ronald Smeets
Fortis Vastgoed Belegging
Top-10 Vastgoedbeleggingen
Ronald Smeets is in het vastgoed bekend als de dealmaker van 2004 door de overname van een pakket van Bouwfonds Property Finance, waardoor de portefeuille voor dat jaar met € 500 mln steeg tot € 3,7 mrd. Daarvan staat € 223 mln in de boeken voor eigen gebruik.. Smeets is iemand met oog voor het algemeen belang. Hij was fulltime voorman van de Raad van Onroerende Zaken, en is nu tot voorjaar 2006 actief als voorzitter van de dit jaar jubilerende IVBN (institutionele beleggers).
17. (14) Ton van Oosten
Maeyveld
Top-5 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-5 Productie commercieel vastgoed
Van Oosten heeft de meest turbulente tijden achter zich. Hij was al bezig zich wat losser te maken van Imca Holding van Erik de Vlieger, maar de snelheid verbaasde vriend en vijand. Als reddende engel werd Joop Koster van Flatbeheer gevonden, een goede klant van de belangrijkste financier van Imca, Bouwfonds Property Finance. Koster heeft met zekerheden geschoven en daarmee feitelijk de meerderheid in de boedel van Imca gekregen. Bij Koster en Van Oosten is nu de hamvraag: in hoeverre valt het accent op handel of op kwaliteit?
18. (22) Coen van Oostrom
OVG
Top-10 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-10 Actiefste ontwikkelaars
Coen van Oostrom heeft zijn razendsnelle opmars als kantoorontwikkelaar voortgezet, ondanks of misschien ook wel dankzij zijn vrijage met AM. Een inlijving van OVG en Van Oostrom als bestuurder voor AM mislukte doordat beursboekhoudkunde niet bleek te corresponderen met verslaglegging van de particuliere projectontwikkelaar OVG. De aanpak om als dienstverlener in meters dicht tegen de klant aan te gaan zitten, heeft Van Oostrom gemeen met collega-ontwikkelaar en Maasstadbewoner Luc Smits van LSI. Trofee-building dit jaar is het hoogste gebouw van Rotterdam dat OVG voor Deloitte gaat realiseren.
19. (16) Ad Mast
Schiphol Real Estate
Top-10 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-10 Ontwikkelaar internationaal
Schiphol Real Estate heeft met Ad Mast in het afgelopen jaar een verdere internationale groei doorgemaakt (Malpensa/Milaan). Eerder was de ontwikkellingsclub van Mast al te vinden in Rotterdam, Eindhoven en Hong Kong en Brisbane. Terwijl het gebied rond Schiphol buitengewoon is getroffen door de kantorenmalaise, bleef Schiphol Real Estate, die daar zes bedrijvenparken exploiteert, op de kaart. Schiphol is als belegger actief met het Acre Fund dat in 2006 een portefeuille van € 360 mln moet krijgen.
20. (Nieuw) George van Hooydonk
Mn Services
Top-15 Vastgoedbelegger
Top-5 Meest actieve beleggers
In de Top-van Mn Services is veel veranderd sinds het aantreden van George van Hooydonk. MN is de asset manager van het vierde pensioenfonds op vastgoedgebied in Nederland BPMT met in 2004 een portefeuille van € 4,8 mrd. Dit fonds kocht voor € 414 mln aan en verkocht voor € 182 mln in 2004. De bedoeling is dat MN steeds meer voor derden belegt. MN heeft een organisatie die in Nederland direct beleggen aankan en in het buitenland gericht is op participaties in vastgoedondernemingen. Bij deze afdeling heeft Richard van Ovost het stokje overgenomen van Erwin Stouthamer die zelf nu beleggingsvehikels structureert.
21. (21.) Tie Liebe
William Properties
Top-10 Actiefste ontwikkelaars commercieel vastgoed
Top-15 Ontwikkelaar commercieel vastgoed portefeuille
Tie Liebe heeft van William Properties een van de meest spraakmakende onafhankelijke ontwikkelaars van de afgelopen tijd gemaakt. Dankzij specialisatie wist William Properties een positie te krijgen tussen de groten. Wie kijkt naar uitnodigingen voor competities (en de winnaars) zet William Properties ongetwijfeld bij de top-7 ontwikkelaars. William Properties heeft referentieprojecten gerealiseerd in Rotterdam (Toren op Zuid van Renzo Piano) en op winkelgebied met Piazza in Eindhoven en is nu bezig met middelgrote gemeenten zoals Lelystad, Maassluis en Waddinxveen. De organisatie is de laatste jaren uitgebreid. Naast Liebe, founder Persy en Klinkenberg kwam bij AM vandaan Gerard de Greef, en Henk Jan Hollander kwam van Van Wijnen.
22 (18). Frans van Leeuwen
Blauwhoed
Top-15 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-10 Ontwikkelaar woningen
Blauwhoed is de oudste ontwikkelaar van Nederland met wortels in de 16e eeuw. Dat haalt Frans van Leeuwen niet, maar met zijn 36-jarige carrière bij de projectontwikkelaar en zijn voorloper Pakhoed kan hij toch met recht dé routinier in het vak worden genoemd met een trackrecord van meer dan 60.000 Eurowoningen in Nederland. Blauwhoed is actief in Utrecht met Cereol, een herontwikkeling van een voormalig fabrieksterrein, stadshart Almere en een aantal grensverleggende woningprojecten zoals Spaarne in Haarlem, de Monchyplein in Den Haag, Delfshaven Rotterdam en Koningshof in Gouda.
23 (17) Nico Eurlings
3W
Top-15 Ontwikkeling commercieel vastgoed portefeuille
Top-10 Actiefste ontwikkelaars commercieel vastgoed
Ward Vleugels (Q Park) is samen met Jan Doets (zie Grand Property Man) de drijvende kracht geweest achter het ontstaan van 3W, inmiddels niet meer een regionale maar een van de grote projectontwikkelaars in de Benelux. Het trackrecord is opgebouwd met projecten in Maastricht zoals Entre Deux, Mosae Forum Belvédère en De Colonel, plus centrumprojecten in Venlo en Sittard.
24 (36) Kees de Boo
NS Vastgoed
Top-10 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Inhoudelijk ontwikkelen in complexe omgevingen is de rode draad in de carrière van Kees de Boo. Hij was directeur vastgoed van BPF Bouw en bracht vanaf 1991 expertise binnen bij de Aegon-organisatie. Aegon liet hem gaan om samen met PGGM vastgoedbedrijf Amvest op te zetten. Toen het commercieel vastgoed van Amvest overging naar Rodamco Europe ging De Boo mee. Vandaar zette hij in 2001 de stap naar NS Vastgoed. Zijn voornaamste taak is het ‘managen der verwachtingen’. NS Vastgoed kan niet de kassen van NS spekken én overal onrendabele toppen financieren om het reizigers naar de zin te maken. Ondertussen zijn de uitgangspunten realistischer, met als grote kanshebber voor de komende jaren de ontwikkeling van het centrum van Utrecht, waar nu weer schot in komt.
25 (23) Rudy Stroink
TCN
Top-15 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
De Jack Russell-terrier van TCN duikt steeds vaker in het buitenland op. De structuur van de organisatie is gegroepeerd rond de vastgoedcylus met de trefwoorden Think, Make, Do en Grow. Dit jaar werd het management versterkt door Rob de Jong van BAM. Stroink is een bevlogen en onderscheidend ontwikkelaar die zijn sporen verdiende in Los Angeles en een afwijkende kijk heeft op stenen, ontwikkelen en beleggen. De overname van Ballast Nedam leverde hem niet de zeggenschap op die hij wilde, maar wel winst en een partner die hem hielp bij de overname. De partner was de nieuwe nummer 3 Halbertsma die destijds als directeur van het Libanese beleggingsfonds Wedge aan de wieg stond van de deal. Stroink verkocht dit afgelopen jaar een deel van zijn aandelen in TCN aan de NPM en heeft aangegeven de rest dit decennium te zullen overdragen aan zijn partners.
26. (25) David Blight
ING Real Estate Investments
Top-1 Asset management
De Australiër David Blight is snel ingeburgerd. Hij heeft niet alleen het winstgevende ING Real Estate Investments, de grootste asset manager van vastgoed ter wereld, onder zich. Ook is hij sinds het vertrek van Paul Trip verantwoordelijk voor ontwikkelingen in de VS en Australië.
27. (26) Henk van Zandvoort & Isaäc Kalisvaart
Bouwfonds MAB Property Development
Top-1 Woningontwikkeling
Top-1 Woningontwikkeling internationaal
Top-1 Commercieel vastgoed Nederland portefeuille
Top-1 Ranking activiteit projectontwikkeling
Top-10 Commercieel vastgoed buitenland
Een jaar is nu de bijzondere combinatie tussen Bouwfonds Property Development en MAB een feit. Dé woningroutinier Van Zantvoort samen met de Amerikaanse geschoolde entrepreneur Kalisvaart trekken aan een aantal ingewikkelde projecten. De woningpoot zal moeten switchen bij gebrek aan leuke Vinex naar complexe binnensteden. Commercieel vastgoed heeft de handen vol aan Ode in Amsterdam en Zeill in Frankfurt. Daarnaast moet de oude MAB-spirit nieuwe projecten gaan genereren.
28. (39) Foppe Kooistra
Fortis Vastgoed Ontwikkeling
Top-15 Actiefste ontwikkelaars commercieel vastgoed
Top-25 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Soms waart in de Fortis-gelederen de angst dat de Belgen de overhand zullen krijgen. Fortis Vastgoed Ontwikkeling kan gerust zijn: zolang de Fries Foppe de scepter zwaait is de invloed beperkt. Hij heeft een paar lastige dossiers zoals de Monarch in Den Haag en Zuidas Mahler 4, maar is niet bang om te temporiseren.
29 (31). Erik Erenst
Interpolis Vastgoed
Top-15 Vastgoedbelegger
Onze onbekendheid is jammer maar vooral onterecht, zo vertelde Erik Erenst aan PropertyNLmagazine. De onbekendheid kwam voort uit de naamswisselingen. Erenst werkte bij het bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw, daarna was het Guo, Relan en nu Interpolis Pensioenen. Maar misschien sneuvelt de nieuwe naam ook wel weer omdat de Rabo-portefeuilles van het eigen pensioenfonds en verzekeraar Interpolis worden geïntegreerd. De suggestie van twee jaar terug blijft actueel. Kan het niet gewoon Rabo Real Estate Asset Management worden, nu dan onder leiding van Halbertsma?
30 (40). Joep Padberg & Carel de Reus
Johan Matser
Top-20 Actiefste ontwikkelaars
Top-25 Ontwikkelaar commercieel vastgoed portefeuille
Roemruchte pionier van het naoorlogse ontwikkelen Johan Matser opereert onder TBI Holdings (waartoe ook bijvoorbeeld ERA met veel woningontwikkeling onder leiding van Ko Blok behoort). Johan Matser houdt eigenlijk niet zo van lijsten omdat zij de duurzame inhoud van het vakgebied onvoldoende weergeven. Dat is juist. Daarom toch een kleine duiding: er zijn maar zeven of acht ontwikkelaars in Nederland die regelmatig meedoen aan competities én winnen: Johan Matser is daar één van. Recent voorbeeld is Monnikenhuizen in Arnhem, bekroond met de eerste Neprom-prijs.
31. (42) Jaap Wolters
Hanzevast
Top-10 Actiefste kopers commercieel vastgoed
Top-20 Grootste vastgoedbeleggers
Jaap Wolters maakte in Duitsland furore met maatschappen in Nederlands vastgoed (MPC), heeft zich aanvankelijk gericht op de Nederlandse markt en mag zich marktleider in het cv-segment noemen met € 2,5 mrd aan belegd vermogen voor de MPC-fondsen. Wolters behoort inmiddels niet alleen meer tot de grootste acquisiteurs van Nederland met € 525 mln, maar breidt uit van Wenen tot Canada. Hij is overigens nog lang niet tevreden, want vergeleken met het Amerikaanse Blackstone in Europa vindt hij dat Hanzevast nog een lange weg heeft te gaan. Hanzevast is ook de partij die vastgoedbeurs Expo het beste benut.
32. (32) Menno Maas
Amvest
Top-20 Belegger vastgoed
Top-10 Woningontwikkelaar
Menno Maas heeft een gespecialiseerd en ondernemend woningfonds gecreëerd met € 1,7 mrd aan vastgoed of wel 18.000 huurwoningen. Met jaarlijks duizend woningen in ontwikkeling behoort het fonds ook tot de grote ontwikkelaars, terwijl in toenemende mate het accent wordt verlegd van Vinex naar multifunctionele stadscentra. Met het project in Barendrecht samen met Rodamco won Amvest de NRW-jaarprijs.
33 (33) Reinier van Gerrevink
VastNed
Top-15 Vastgoedbelegger
De vervanger van Kor Streefkerk, founding father van de VastNed-fondsen, heeft in korte tijd de markt voor zich gewonnen. Van Gerrevink heeft zich op een opmerkelijk rustige manier van zijn taak gekweten. Als mensen hem aanspraken op de lage koers, rekende hij snel voor dat de koers echt niet lager kon én hij kreeg gelijk.
34 (34). Gijs Verweij
Wereldhave
Top-15 Vastgoedbelegger
Top-15 Ontwikkelaar internationaal
Gijs Verweij voert met Wereldhave een beroemde dwarsligger onder de beursfondsen aan. Ook al willen alle analisten een focus op bepaalde sectoren en gebieden, Verweij blijft wereldwijd beleggen en ontwikkelen. Hij is er een voorstander van de kolom te beheersen en nu we even hebben gewacht, krijgt hij in het zicht van zijn pensioen nog gelijk ook. Hij won in 2002 de Gouden Baksteen op het Troostwijk Congres.
35. (43) Henk Brouwer
Breevast
Top-25 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-20 Internationale ontwikkelaar
Top-40 Belegger
Henk Brouwer geeft de toekomst van Breevast vorm zonder de sores van de beurs. Na het afscheid van de effectenbeurs werkt hij met twee grote private investors: Eyk de Mol van Otterloo en Frank Zweegers. Zij hebben een slag geslagen. Het fonds is niet alleen belegger: alleen al in Nederland heeft het € 700 mln aan ontwikkelingsprojecten
36. (45) Egbert Dijkstra
Delta Lloyd Vastgoed
Top-25 Belegger vastgoed
Top-50 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Dijkstra is sinds vorig jaar directievoorzitter en dat betekent dat het roer binnen Delta Lloyd omgaat. Voordat hij kwam daalde de beleggingsportefeuille vastgoed van Delta Lloyd en stond de projectontwikkelingsdivisie op de rem. Nu wordt er in Kantorenpark Arena in Hilversum weer gebouwd en ook in Berg en Bosch in Bilthoven staan twee bospaviljoens op de agenda.
37. 70 Pieter Wetselaar
Rabo Vastgoed
Top-10 Meest actieve projectontwikkelaars
Top-40 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-10 Woningontwikkelaar
De 340 aangesloten Rabobanken spelen een hoofdrol in de hypothecaire financiering op de Nederlandse markt. In het verlengde daarvan is ook meegedaan met de ontwikkeling van woningen. Met een voorraad van 40000 woningen behoort Rabo tot de grootste woningontwikkelaars. Inmiddels is er een opdrachtenportefeuille opgebouwd van meer dan € 3,4 mrd. Meer bijzonder is nog de grondportefeuille van bijna 2000 hectare, waardoor Rabo in de toekomst een hoofdrol kan gaan spelen onder de projectontwikkelaars.
38. (41) Cees Busscher & Hans van Niekerk
Dura Vermeer
Top-25 Vastgoedontwikkelaar
Top-25 Actiefste vastgoedontwikkelaars commercieel vastgoed Nederland
Top-10 Ontwikkelaar woningen
Onder leiding van Cees Busscher en Hans van Niekerk breekt het grote bouwbedrijf Dura Vermeer, dat onder leiding staat van vastgoedkenner Dick van Well, ook op het gebied van projectontwikkeling lansen. Dat was eerst met behulp van de rail- en infratak, later met drijvende woningen en het leisure-kwadrant in Zoetermeer. Nu is het de ontwikkeling van zorgcomplexen waarmee Dura Vermeer een voortrekkersrol vervult. Het eerste project is de Zorgboulevard in Hoofddorp.
39 60. Ward Vleugels
Q-Park
Top-40 Beleggingen
Top-10 Ontwikkelaars internationaal
Dit jaar is de positie van Ward Vleugels verder gegroeid. Aanvankelijk was Q-Park een joint venture met ING Real Estate, maar inmiddels heeft hij een gespreid aandeelhoudersschap ingevoerd met de grote institutionele beleggers in Nederland. Wel is founder Jan Doets nog commissaris.
40 (73). Ger Visser
Eurocommerce Robex Groep
Top-10 Meest actieve ontwikkelaars
Top-30 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Ger Visser zette samen met broer Kees de grote landelijke projectontwikkelaar Eurocommerce op. Hij schuwt niet op risico te bouwen. Hij heeft veel ontwikkelingen in de ‘thuismarkt’ Overijssel en Gelderland. Eurocommerce is een van de weinige partijen in Nederland die op risico durven te starten en daarvoor ook financieel geëquipeerd zijn.
41 (24) Jac Seelen
Ballast Nedam Ontwikkelingsmaatschappij
Top-15 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Zit Jac Seelen te wachten op Rudy Stroink? Dat was vorig jaar de vraag. We weten het antwoord: bestuursvoorzitter Kottman niet. De participatie leidde niet tot zeggenschap en is afgebouwd. Recent heeft Seelen echter wel weer toenadering gezocht tot TCN om meer gezamenlijk te ontwikkelen.
42 (46) Jan Snippe
Philips Competence Center
Top-30 Vastgoedbelegger
Philips heeft, ook toen het nog niet Schootse Poort heette, altijd een ondernemend pensioenfonds gehad dat best bereid is om mee te doen in de projectontwikkeling - en daar ook verstand van heeft. Vorig jaar ging de man die het fonds groot gemaakt heeft, Dick Snijders, met pensioen. Hij werd vervangen door Jan Snippe, die bij Banque Artesia gewerkt heeft en een blauwe maandag de opvolger was van Jo Zeeman van Nieuwe Steen Investments.
43 47 Ed Velthuis
Philips Vastgoed
Top-20 Ontwikkelaar commercieel vastgoed
Top-15 Meest actieve ontwikkelaars
Onder Velthuis is Philips Vastgoed zich gaan concentreren op vier locaties in de regio Eindhoven. Het is niet langer een mondiale dienstverlener, maar veel meer een regionale specialist. De kennis en kunde bij Philips Vastgoed wordt versterkt door adviezen van routinier Ton Machielse.
44 48. Peter van Gool
Spoorwegpensioenfonds
Top-25 Vastgoedbeleggers
Peter van Gool is sinds 2003 als opvolger van Kohnstamm dé vastgoedprofessor van Nederland. Die aanduiding is inmiddels nodig omdat na decennialang in kroegen gewerkt te hebben, de vastgoedbranche met een dozijn hoogleraren is geprofessionaliseerd. De leerstoel vastgoedkunde van de Universiteit van Amsterdam is echter nog steeds de meest bijzondere. Van Gool he
