Laagconjunctuur of niet, groeistad Almere blijft onverminderd aan de weg timmeren. Letterlijk, ook, want er wordt doorlopend en driftig gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe, hoogwaardige bedrijfslocaties. Onder afnemende belangstelling van bedrijven heeft de stad volgens wethouder EZ Wim Faber (CDA) niet te lijden. Een reëel alternatief voor Amsterdam? ‘Een meer dan reëel alternatief’, antwoordt Faber. ‘Alles is hier optimaal. Zo is het nu eenmaal.’
Laagconjunctuur of niet, groeistad Almere blijft onverminderd aan de weg timmeren. Letterlijk, ook, want er wordt doorlopend en driftig gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe, hoogwaardige bedrijfslocaties. Onder afnemende belangstelling van bedrijven heeft de stad volgens wethouder EZ Wim Faber (CDA) niet te lijden. Een reëel alternatief voor Amsterdam? ‘Een meer dan reëel alternatief’, antwoordt Faber. ‘Alles is hier optimaal. Zo is het nu eenmaal.’
door Roy van Dalm
Almere: groeikern sinds de Derde Nota Ruimtelijke Ordening (1971). Nieuwe stad in de polder. Nu op 165.000 inwoners. In de toekomst mogen dat er volgens de Vijfde Nota tussen de 300.000 en 400.000 zijn. Was Almere in den beginne niet meer dan een slaapstad, loom om Amsterdam wentelend als een maan om haar planeet, nu claimt de gemeente al enige jaren haar eigen plek in het zonnestelsel. In het nieuwe sterrenbeeld dat Deltametropool heet, ontstaat een duidelijke lijn tussen Hoofddorp - Schiphol - Amsterdam Zuidas - Almere. ‘De Zuidas begint in Almere’, stelde W. Flach, senior beleidsadviseur gebieds/vastgoedontwikkeling van de gemeente Almere in de PropertyNL van mei vorig jaar. Kennisstad Almere zet stevig in op ict, de gemeente stopt een studie informatica en ict-bedrijven in hetzelfde complex, bouwt een woonwijk met ‘fibre to the home’ en denkt na over innovatieve concepten van permanente educatie. Een recent werkbezoek aan Texas stemde Faber zonodig nog hoopvoller voor de toekomst. Hij verwacht zeker een aantal bedrijven uit Austin en Houston voor een tegenbezoek.
Meneer Faber, Almere werpt zich op als alternatieve vestigingslocatie voor Amsterdam. Amsterdam heeft de naamsbekendheid, de reputatie, maar ook de hoge huren. In hoeverre is Almere nu al een reëel alternatief voor potentiële vestigers?
‘Almere is een meer dan reële optie in de regio Amsterdam zou ik willen zeggen. We hebben ontzettend veel te bieden. Er is hier nog veel ruimte, de omgeving is mooi en Almere is prima bereikbaar. Almere richt zich qua bedrijvigheid op een aantal sectoren, maar de nadruk ligt toch wel op de zakelijke dienstverlening en op bedrijven die een hoogwaardige ict-infrastructuur vereisen. Zie bijvoorbeeld de ontwikkeling van het Zakencentrum Centraal bij het Centraal Station. Daar komt in de eerste fase tot 2006 zo’n 110.000 m2 op de markt. In het Zakencentrum hebben we het complex Alnovum ontwikkeld. Daarin is zowel de HBO-opleiding Information Engineering gevestigd als dat er ruimte voor ict-bedrijven is. Maar er zijn meer wapenfeiten op te noemen die aangeven dat Almere van ict een speerpunt gemaakt heeft. We hadden al een ict-platform mede voor de acquisitie van ict-afhankelijke bedrijven, maar we hebben ook Almere Kennisstad in het leven geroepen.’
Is dat vergelijkbaar met het project Kenniswijk?
‘Dit programma gaat verder dan de Kenniswijk zoals die in Eindhoven/Helmond wordt opgezet. Binnen Almere Kennisstad starten allerlei projecten waarmee je de leefomgeving van ondernemers, senioren, gehandicapten, scholieren en studenten kunt verbeteren. Elk project richt zich op wonen, werken & leren en welzijn of een combinatie van die terreinen. We nodigen bedrijven en burgers ook uit om met projectideeën te komen en goede ideeën belonen we. Een ander punt is dat we in de Stedenwijk ‘fibre to the home’ aan willen leggen. Daar zijn we al redelijk ver mee. En dan hebben we nog de geplande ontwikkeling van Almere Poort aan het IJmeer aan de A6. Dat wordt een toplocatie die zich moeiteloos in de Amsterdamse regio zal kunnen waarmaken. Voor Almere Poort mikken we op toonaangevende bedrijven, ook op ict-gebied. En om nog even terug te komen op onze informatica-opleiding: we willen als gemeente meer dwarsverbanden leggen tussen onderwijs en ict. We hebben hoogleraar Annemieke Roobeek gevraagd om met ons het project Verbindend Vernieuwen op te zetten. We zoeken daarin naar innovatieve oplossingen die een kruisbestuiving tussen de economische poot en educatie bewerkstelligen. Op een of andere manier willen we een vorm van permanente educatie in de stad van de grond krijgen. En we willen ook topmensen voor ons sciencepark aantrekken om dit te helpen realiseren. Akkoord, het zijn ambitieuze plannen, maar ambitie hebben we.’
Het is nou niet bepaald een gunstige periode om ict-bedrijven te werven, lijkt me zo.
‘Het gaat weliswaar in die sector wat minder, maar wij staan er relatief gunstig voor. We merken als gemeente eigenlijk weinig van een eventueel verminderde belangstelling. En let wel, in Almere is momenteel nog steeds een tekort aan bedrijventerreinen. En daar waar de vraag vanuit de ict-hoek vermindert, wordt dat weer gecompenseerd door de interesse van dienstverleners zoals banken, consultancies en accountants. Almere is het begin van de Zuidas en Almere is de beste bereikbare stad van alle 100.000+-steden in Nederland. Alles is hier optimaal. Zo is het nu eenmaal.’
In het Almere-verhaal van mei vorig jaar vertelde Flach nog dat Almere de plek was waar de bedrijven die hun hoofdkantoor in Amsterdam hebben, hun back office vestigen. Maar u wilde toch de hoofdkantoren zelf?
‘Met die backoffices is niets mis. Call centers, orderverwerking, archivering – het is allemaal welkom hier en ze zijn hier in ruime mate gevestigd. Maar de logische tendens in de ontwikkeling van de Zuidas is dat die hoofdkantoren in Amsterdam op den duur vanzelf deze kant opkomen.’
In hetzelfde artikel staat ook dat Almere zich de luxe kan permitteren om ruimtevretende logistieke bedrijven naar elders door te verwijzen…
‘Let wel, ik heb niets tegen logistieke bedrijven. Wij hebben stelregels over het aantal banen per vierkante meter dat we willen realiseren en als een logistiek bedrijf ons kan bieden waar we om vragen, dan zullen wij ze heus de deur niet wijzen. Wij hebben in ieder geval wel op ons genomen om de komende tien jaar 5000 banen per jaar te creëren.’
Met de oplopende werkloosheid zal dat wel een lastige opgave worden.
‘Vorig jaar hebben we in ieder geval meer dan 4000 banen gecreëerd. Dit jaar hoop ik toch ook wel in die buurt uit te komen. Ik verwacht het eigenlijk ook wel, zeker als je ziet wat zich hier allemaal het afgelopen jaar gevestigd heeft en nog gaat vestigen.’
U vertelde dat het ondanks economische tegenwind geen groot probleem was om ict-bedrijven en andere dienstverleners te trekken. Betekent dit dat ook de kantorenmarkt zich gunstig blijft ontwikkelen?
‘Er is in ieder geval krapte op de bedrijventerreinen. We gaan richting Utrecht de Stichtsebrug nog ontwikkelen en zo rond 2007 hebben we bij de A6/A27 een fantastische locatie voor een hoogwaardig bedrijvenpark. De kantoren concentreren zich rond het Zakencentrum en dat lukt vooralsnog redelijk. We kunnen bedrijven die kantoorruimte zoeken derhalve wel plaatsen, maar ik had liever wat meer armslag gehad. Los daarvan krijgen we gewoon veel aanvragen en wordt er veel gebouwd. Tegenwind in de economie? Wij merken er eerlijk gezegd vooralsnog niet zoveel van.’
Het is de bedoeling dat Almere in de toekomst naar een omvang van 400.000 inwoners doorgroeit en dat u de bevolking zelf die werkgelegenheid wilt bieden. Dat houdt in dat u actief aan acquisitie moet doen. Als ik u zo hoor,lijkt het alsof de bedrijven vanzelf wel naar Almere komen.
‘Almere is inderdaad steeds gewilder, maar het is natuurlijk wel zaak dat je als gemeente je stad in de picture houdt. En even voor de goede orde: de grootste banengroei komt nog steeds van het eigen bedrijfsleven. We doen veel acquisitie zelfstandig en het is echt niet zo dat we alleen maar op dienstverleners mikken. Die werving is breder.’
Gaat Almere zelf naar het buitenland om daar te werven of gebeurt dat bijvoorbeeld samen met de andere grote steden?
‘Almere is lid van Amsterdam Promotion, want dat is breder opgezet dan alleen Amsterdam. De provincie, omliggende gemeenten en Schiphol zitten daar ook bij. De promotie is feitelijk gericht op Amsterdam Area en daar hoort Almere natuurlijk ook bij. Zo ben ik in het kader van Amsterdam Promotion kortgeleden op werkbezoek geweest in de Verenigde Staten. Ik moet zeggen dat ik daar aanvankelijk de nodige scepsis over had. Het is heel beroerd om weg te moeten tijdens de begrotingsbehandeling, maar mijn voorganger had deze reis al lange tijd geleden geregeld. Maar, ik moet je zeggen dat ik redelijk enthousiast ben teruggekomen. We waren in Texas en daar zit veel ict-bedrijvigheid, met name in Austin en Houston. Natuurlijk komen ze niet gelijk vertellen dat ze zich in Nederland willen vestigen, maar de belangstelling is er wel degelijk. Ik heb nou niet de indruk gehad gekregen dat Amerikaanse bedrijven na 11 september en met de tegenvallende economie kopschuw zijn geworden voor avontuur. Ze zullen wellicht langer nadenken voordat ze een beslissing nemen. Het is een kwestie van lange adem. Maar we hebben veel intensieve en ook serieuze contacten opgedaan. Ook bijvoorbeeld met de Universiteit van Austin. We hebben met ze gesproken over Verbindend Vernieuwen. En dan blijkt dat ze al met iets vergelijkbaars bezig zijn. Daar leer je van. We hoeven niet het buskruit opnieuw uit te vinden. Maar ik moet zeggen dat de belangstelling van bedrijven voor Amsterdam en omgeving enorm was.’
Waar gaat die interesse specifiek naar uit? Naar het zoeken van een locatie?
‘Niet per definitie. Er was ook duidelijk behoefte aan vormen van samenwerking, al speelde het oriënteren op locaties zeker een rol. Wat in Amerika op dit punt in ons voordeel pleitte is de aanwezigheid van het wetenschappelijk rekenkundig centrum Sara in Almere en het feit dat wij met een dubbele, dikke kabel aan de Amsterdam Internet Exchange vastzitten. In feite zijn we een vervolg op AMS-IX. We hebben hier een co-locatie. Amerikaanse bedrijven vinden dat een pré. Het lijkt ook wel of ict-infrastructuur daar veel meer leeft dan hier. Maar goed, de keuze van een bedrijfslocatie is natuurlijk van meer factoren afhankelijk. Bijvoorbeeld of de partner van een directeur het ergens leuk vindt om te wonen.’
Kunt u bedrijven incentives geven om zich juist in Almere te vestigen?
‘Vroeger waren de mogelijkheden wat ruimer, ook met subsidies op arbeidsplaatsen. Maar we kunnen wel degelijk wat doen. Almere geeft een premie voor echt innovatieve bedrijven die overwegen om zich in de gemeente te vestigen. Aan die regelingen zijn een tweetal beperkingen verbonden. Ten eerste geldt die alleen voor de sectoren ict, industrie, R&D bedrijvigheid en toerisme. Toerisme ook, omdat die sector in Almere wel versterkt mag worden. Ten tweede moet er sprake zijn van een bijzonder strategisch belang voor Almere om dat specifieke bedrijf binnen te willen halen. En een bijzonder strategisch belang betekent dat het bedrijf een toegevoegde waarde levert voor de Almeerse economie.’
Waar bestaat die premie uit?
‘Die bestaat uit een bepaald percentage van je investeringen die je terug krijgt. Een bedrijf dat hiervoor in aanmerking wil komen, mag maximaal 200 werknemers hebben. Kleine bedrijven kunnen tot maximaal 15% van hun investeringen van ons terug krijgen. De wat grotere 7,5%. De provincie en de gemeente betalen die premie.’
Denkt u dat de acquisitie-inspanningen in Amerika vruchten gaan afwerpen voor Almere?
‘Het zijn natuurlijk geen trajecten die van vandaag op morgen worden beslist, maar ik denk dat we binnen afzienbare termijn de eerste Texaanse bedrijven hier in de regio terug mogen verwachten om poolshoogte te nemen. Nee, ik zie het voor Almere zonnig in.’
