Kroonenberg Groep heeft na het succes met The Bank opnieuw een icoon toegevoegd aan Amsterdam: het voormalige Telegraafgebouw aan de Nieuwezijds Voorburgwal. In maart 2025 is het gehele complex verhuurd.
Het icoon van architect Jan Frederik Staal was volgens de eerste eigenaar, De Telegraaf, in 1930, ’s avonds door verlichting ‘alomtegenwoordig’. ‘De pijp die lijkt op een fabriek verbeeldt de taak van het moderne dagblad, dat immer geroepen is om allerwege voorlichting te geven en een baken te zijn in veel duisternis.’
In de archieven van toen is terug te vinden dat de journalisten ‘zich de eerste maanden voelden als vlooien in een balzaal’. Dat zal de nieuwe huurder Flexport, die 2700 m² huurt, niet gebeuren. Het gebouw is immers al ingewijd door Guerrilla, dat er sinds 2019 7300 m² in gebruik heeft.
Guerrilla, de makers van computergames voor PlayStation, onderdeel van Sony, zien het gebouw als onderdeel van hun identiteit. Managing-director en medeoprichter Hermen Hulst sloot in 2018 het huurcontract rechtstreeks met de ceo van Kroonenberg Groep, Lesley Bamberger. Aanvankelijk keken de makelaars van het gebouw, Van Dijk & Ten Cate, wat beteuterd, vertellen Jaap van Dijk en Reinoud ten Cate bij de oplevering van De Pershal. Wat was hun rol dan nog? Gelukkig voor hen: ze kregen wel hun fee en traden namens Kroonenberg Groep op bij de verhuur aan Flexport.
Gouden tijden
In maart komen de nieuwe huurders binnen. Zij zullen even verbaasd zijn als de drukkers, zetters en journalisten van De Telegraaf in 1930. De beroemde Staal liet met het krantenpaleis zien dat het gouden tijden waren voor dagbladuitgevers zoals De Telegraaf. Met kolossale drukpersen in een hoge pershal werd elke bron en elke adverteerder geïmponeerd. Met dit gebouw verkreeg Nederland een eigen ‘Fleetstreet’, met behalve De Telegraaf het later overgenomen Nieuws van de Dag en het Algemeen Handelsblad, tegenwoordig NRC.
De kranten verhuisden ruim een halve eeuw geleden naar buitengebieden: De Telegraaf naar de Basisweg, NRC naar de Alexanderpolder in Rotterdam (al keerde de krant later terug naar het Rokin) en het iconische krantenpaleis werd in gebruik genomen door Kas Bank. De bank is inmiddels vertrokken – zoals bijna alle banken – naar de periferie van de stad, de Entree in Amsterdam Zuidoost.
Ondernemerschap
Kroonenberg Groep nam in 2016 het pand over van Kas Bank en betaalde voor het totale complex van 15.000 m² € 52 mln. Wouter Winkel van NL Real Estate | Knight Frank begeleidde destijds de transactie namens verkoper Kas Bank. Winkel kijkt nu zijn ogen uit als hij ziet hoe Kroonenberg Groep het gebouw met de pershal heeft herontwikkeld. De Kas Bank had met verlaagde plafonds en tussenverdiepingen de grandeur van vroeger teniet gedaan.
Kroonenberg Groep heeft de ontwikkeling in twee fasen ter hand genomen. Nieuwezijds Voorburgwal 225 voor huurder Guerrilla vormde de eerste fase. Nieuwezijds Voorburgwal 223, met de imposante pershal van acht meter hoogte over twee verdiepingen, is verhuurd aan Flexport.
Kroonenberg Groep wilde in de hal aanvankelijk retailruimte maken met een oppervlakte van 2700 m². Om het winkelen mogelijk te maken, werd een enorme draagbalk gemaakt in de pershal en werd een doorbraak gerealiseerd naar Kalverstraat 28. Maar mede door corona is de winkelmarkt veranderd. De binnenstad heeft het nog steeds moeilijk, zo blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat het vlakbij gelegen Magna Plaza nog op zoek is naar huurders. Kroonenberg Groep heeft daarom ondernemerschap getoond en de knoop doorgehakt. Het Telegraaf-gebouw met de pershal is een pure kantoorlocatie geworden.
Opnieuw Rijnboutt
Om het rijksmonument zijn grandeur terug te geven, wendde Bamberger zich tot architectenbureau Rijnboutt, met wie hij eerder het icoon The Bank in oude luister heeft hersteld. Voormalig Rijksbouwmeester Kees Rijnboutt – inmiddels 80 jaar – was aanwezig bij de opening van het kantoor, net zoals destijds bij The Bank. Hij is altijd bescheiden gebleven: ‘Ik ben er nu niet direct meer bij betrokken, maar ik ben trots op wat mijn opvolgers met deze herontwikkeling laten zien.’ Die trots betreft de architecten van het project, Frederik Vermeesch en Sebastian Janusz van ‘zijn kantoor’. Zij hebben een kantoorruimte geschapen die een huurder elders in Amsterdam niet kan vinden.
Hoogste huren
De huren van naar verluidt € 500 bij de eerste oplevering in 2019 tot ruim daarboven op dit moment, onderbouwen de stelling dat er iets bijzonders is geleverd. Het voormalige Telegraafgebouw levert huurprijzen die op de Zuidas nauwelijks nog gehaald zijn. Commercieel directeur Paul Bremmer van Kroonenberg Groep vertelt dat zo’n hoogwaardige kantoorlocatie in het centrum inmiddels toch weer uit kan. ‘Tot nu toe zijn de modernste kantoren, zoals de Zuidas en WTC Schiphol, waar wij zitten, gericht op de omgeving en bereikbaarheid. Door het vele glas sta je in dit type kantoren als het ware in direct contact met de buitenwereld. Er zijn echter ook huurders die een andere keuze maken en in het hart van Amsterdam willen zitten, maar niet afgeleid willen worden door de drukke omgeving.’
Carrara
De architecten raken niet uitgepraat over de fascinerende werkomgeving met verschillende lichtinvallen en zichtlijnen naar onder meer een verborgen kerk. Ze roemen de betrokkenheid van Bamberger, die samen met hen het marmer in het Italiaanse Carrara uitzocht.
De herontwikkeling van zo’n monument gaat niet zonder inspanningen op het gebied van duurzaamheid. Bamberger: ‘Ik kan me niet altijd vinden in alle criteria ten aanzien van duurzaamheidslabels, maar ik vind dat onze gebouwen in alle opzichten de top vertegenwoordigen, dus realiseren wij met dit monument energielabel A+++ en hebben we Breeam In-Use Excellent-certificering.’
Eberhard van der Laan roemde in de tijd dat hij burgemeester was het ondernemerschap. Een bij de opening aanwezige makelaar: ‘Dat mis ik. Van der Laan wandelde door de stad, ging op bouwplaatsen kijken en informeerde naar de voortgang. Hij was oprecht geïnteresseerd in partijen die zijn stad maakten. Nu doen veel mensen van de gemeente of dat allemaal normaal is.’
In de komende eeuw zal het voormalige Telegraafgebouw met de imposante pershal laten zien dat dergelijke iconen bijzonder zijn en alleen behouden kunnen blijven dankzij ondernemerschap van ontwikkelaar en huurder. Dat past in de geest van Staal. Zijn biografie heet niet voor niets: ‘De wil van het gebouw en de wil van de tijd’.
Profiel Kroonenberg Groep
Kroonenberg Groep voorziet in huisvesting voor winkelen, werken en wonen en is inmiddels een van de grootste private vastgoedondernemingen van Nederland. Onder leiding van ceo Lesley Bamberger werden bijzondere en prijswinnende ontwikkelingen gerealiseerd, zoals The Bank aan het Rembrandtplein en in Amsterdam Buitenveldert winkelcentrum Gelderlandplein en wooncomplex Q Residences. Tot de kroonjuwelen van Kroonenberg Groep hoort ook het voormalige kantoor van Van Lanschot aan het Concertgebouwplein, tegenwoordig verhuurd aan Jones Day.
In 2024 werd Apollolaan 171 in Amsterdam Zuid opgeleverd (9345 m² met een verhuurbaar oppervlakte van 6600 m²), getekend door David Gianotten van het bekende architectenbureau OMA.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 2, 28 februari 2025
