Slecht nieuws voor ontwikkelaars die groene vinkjes willen scoren bij het bouwen van duurzame woningen en ander vastgoed. Warmtepompen blijken meer milieubelastend dan gedacht. Er is zelfs een overgangsregeling voor de classificatie van de pompen om te zorgen dat deze toch kunnen worden toegepast. Techniekbaas Doekle Terpstra probeert de eer van de pomp te redden.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 3, 24 maart 2023
In samenwerking met FME en Techniek Nederland startte Stichting Nationale Milieu Database (NMD) diverse projecten om de kwaliteit van de milieudata van installaties te verbeteren. Ook de milieudata van warmtepompen werden geactualiseerd. De actualisatie toonde aan dat de berekening van de milieubelasting van de warmtepomp niet meer volledig was. Koudemiddel en elektronica waren nog niet in de milieudata verwerkt. Bovendien was de milieubelasting berekend met een type dat inmiddels niet meer representatief was voor de markt.
Daarmee heeft de warmtepomp een hoger aandeel in het resultaat van de milieuprestatieberekening gekregen. In gewoon Nederlands: de pomp telt zwaarder bij het berekenen van de milieubelasting.
Jan-Willem Groot, directeur van Stichting NMD, wijst erop dat de eisen voor milieuprestatie in het Bouwbesluit zijn gebaseerd aan de hand van de oude data. ‘Voor de markt kunnen er problemen ontstaan als we de milieudata van warmtepompen zomaar aanpassen. Er zou een ongelijk speelveld ontstaan voor leveranciers die warmtepompen leveren met de nieuwe data ten opzichte van leveranciers die warmtepompen aanbieden op basis van de oude data. Bovendien kan het ertoe leiden dat er aanvullende maatregelen moeten worden genomen om een warmtepomp (met geactualiseerde data) in bouwwerk te kunnen opnemen.’
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland, vooral bekend als oud vakbondsvoorzitter, wijst op het belang van de warmtepomp in brede zin: ‘De milieuscore van warmtepompen geeft een onvolledig beeld. De score geeft namelijk alléén de milieubelasting van materialen aan en laat de energieprestatie volledig buiten beschouwing. Dankzij de warmtepomp verbruiken nieuwbouwwoningen helemaal geen aardgas meer en daalt de CO2-uitstoot met de helft. Daarmee leveren warmtepompen een onmisbare bijdrage aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.’
Om de milieubelasting van de pomp tijdelijk “groen te wassen” heeft Stichting NMD heeft daarom in samenspraak met het Ministerie van BZK, FME en Techniek Nederland een ‘tijdelijke verrekenfactor’ ingevoerd die op warmtepompen met geactualiseerde productkaarten mag worden toegepast. De verrekenfactor zorgt ervoor dat de berekende milieu-impact tussen de oude en de nieuwe situatie wordt genivelleerd. Het betekent dat milieuscore van de warmtepomp voor dit moment op een zelfde niveau ligt als voor de actualisatie.
Ondertussen onderzoekt Stichting NMD de effecten van de actualisaties. Groot: “’Wij onderzoeken de effecten van de actualisaties in bredere zin en kijken daarbij ook naar de precedentwerking. De kans dat het ook bij de constructieve en andere bouwkundige elementen optreedt achten wij klein. Op 1 april is ons onderzoek gereed.’
Robert van Beek van FME, de werkgeversorganisatie in de techniek, ziet vooral een glas dat halfvol is. ‘Op de iets langere termijn is dit positief. Een goede en complete database is belangrijk voor opdrachtgevers en alle schakels in de bouwketen. Het doel is immers om duurzame gebouwen te realiseren inclusief de technische installatie. De actualisatie van de data leidt ertoe dat we even weer met beide benen op de grond komen te staan. Het positieve eraan is dat de warmtepomp gestimuleerd wordt zich nog verder te ontwikkelen.’
