De benodigde herstructurering op de Nederlandse vastgoedmarkt wordt heel erg onderschat. Het gaat niet alleen om de grote omvang van het aanbod maar vooral om de onaantrekkelijke kwaliteit ervan. Er zit zeer veel incourant aanbod bij. Dit alles zal ervoor zorgen dat de herstructurering voor de komende decennia een overheersend thema is. Alleen rigoureuze maatregelen kunnen voor een oplossing zorgen. Gepubliceerd in PropertyNL Magazine, 6 juli 2006
De benodigde herstructurering op de Nederlandse vastgoedmarkt wordt heel erg onderschat. Het gaat niet alleen om de grote omvang van het aanbod maar vooral om de onaantrekkelijke kwaliteit ervan. Er zit zeer veel incourant aanbod bij. Dit alles zal ervoor zorgen dat de herstructurering voor de komende decennia een overheersend thema is. Alleen rigoureuze maatregelen kunnen voor een oplossing zorgen.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine, 6 juli 2006
door Erik de Boer
Dit is de mening van Martin Stijnenbosch, directeur van onderzoeksbureau Stogo. In het PropertyNL Expertisepanel presenteerde hij onthutsende cijfers over de leegstand en de kwaliteit ervan. Op de bedrijfsruimtemarkt is er een aanbod van 8,3 mln m2. Daarvan is 95% bestaand. De keerzijde is dat er een tekort aan kwalitatief goede nieuwbouw dreigt. Het aanbod op de kantorenmarkt bedraagt 6,3 mln m2. Daarvan is momenteel 60% meerjarig aanbod en dat is bijna een kwart meer dan vorig jaar. Deze situatie vraagt om een kordate aanpak, temeer omdat het zicht op de marktsituatie in toenemende mate vertroebelt, aldus Stijnenbosch.
De ontwikkeling van het aanbod wordt des te schrijnender omdat er in het Nederlandse vastgoed te weinig rekening wordt gehouden met het einde van de groeiperiode. Nederland kent in de toekomst amper nog groei in bevolking en aantal arbeidsplaatsen. Het gevolg daarvan is dat de markt van een groei- naar een beheerssituatie gaat. Volgens Stijnenbosch komen er aan de voorkant van de markt voortdurend nieuwe projecten bij terwijl aan de achterkant terreinen en kantoren leegstaan en vaak verloederen. Bij bedrijventerreinen is dat nog erger. Als de cijfers van de Bedrijfslocatiemonitor ernaast worden gelegd staat er voor 2020 een kantorenvoorraad op stapel van 50,6 mln m2. Dat is 7 mln m2 meer dan nu. Volgens Stijnenbosch is de planvoorraad van de marktpartijen nu al voldoende om deze groei op te vangen.
Verplichting in Californië
Volgens Stijnenbosch zou de nieuwbouw ingezet kunnen worden voor het aanpakken van de oude voorraad op de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. Nu is nieuwbouw veel te veel gericht op de uitbreiding van de voorraad. Ervan uitgaand dat een kantorenpand veertig jaar meegaat, moet jaarlijks 2,5% worden vervangen. Dat betekent een nieuwbouwproductie van 1 mln m2. Dan moet echter wel dezelfde metrage uit de markt worden genomen. Nieuwbouw is dus wel mogelijk, maar de herstructurering van het aanbod gaat veel te langzaam. Slopen is onvermijdelijk, aldus de Stogo-directeur. Er moet naar andere oplossingen worden gekeken. Zo verwijst hij naar Rudy Stroink die weet te melden dat men in Californië verplicht is een plan aan te leveren voor wat er met het achterblijvende vastgoed gebeurt, voordat men mag verkassen naar een nieuw onderkomen.
Wat een grondige herstructurering van het aanbod in de weg staat is volgens Stijnenbosch dat er allemaal verschillende partijen bij betrokken zijn met evenveel tegengestelde belangen. Met als gevolg dat niemand zich betrokken voelt. De eigenaar steekt liever zijn kop in het zand en wacht een paar jaar in de hoop dat het dan wel goed zal komen. Daarom moet het opruimen van het incourante aanbod een gezamenlijke opdracht worden.
