Nederland heeft een zeer grote voorraad leegstaande kantoorgebouwen. Sommige worden getransformeerd naar woningen, andere zijn rijp voor de sloop. Ook zijn er kantoren die toe zijn aan een tweede leven, zoals Bolduc, het voormalige ‘Kantoor van de Toekomst’ van Chriet Titulaer in Den Bosch. ‘Een slim gebouw is vooral een gebouw dat slim wordt gebruikt.’
Door Sieds de Boer
Gepubliceerd in Locus 1 (zomer 2016) - Smart cities
‘Zo snel gaat de tijd dus…’, zegt Jeroen Rutsen. ‘Ruim twintig jaar geleden was dit revolutionair!’ We kijken naar een filmpje van futurist Chriet Titulaer die praat over Bolduc, het Kantoor van de Toekomst. ‘Door een breedbandverbinding was thuiswerken op het netwerk van het bedrijf mogelijk, en met een chip kon iedere medewerker een gedeelde werkplek zelf instellen op de juiste hoogte. In dit gebouw is het flexwerken begonnen zoals we dat nu kennen.’
Rutsen, technisch manager bij Syntrus Achmea Real Estate & Finance, is namens de eigenaar de afgelopen jaren medeverantwoordelijk voor het tweede leven van Bolduc. ‘Leegstand kun je niet blijvend oplossen door een hip logo, snel internet en goede koffie, maar techniek alleen is ook niet het antwoord. Een slim gebouw is vooral een gebouw dat slim wordt gebruikt. De gebruiker staat hierbij centraal. Hij of zij moet snappen hoe techniek kan zorgen voor een plezieriger werkklimaat. Communicatie met de ‘bewoners’ van je pand is dus essentieel om te komen tot een goed gebouw, ware duurzaamheid bereik je namelijk in gebruik.’
Een aangenamer leven
Een bewoner ‘om mee te sparren’ diende zich gelukkig al aan in de planfase van de revitalisatie van Bolduc. ‘Wij hebben tweeënhalf jaar geleden een contract getekend op basis van de plannen’, zegt Wil Lamain, chief technology officer (cto) van Quintiq. ‘Een halfjaar later zijn we in het gebouw getrokken en we zijn heel tevreden over de verschillende technologieën die ons leven aangenamer maken.’
Quintiq heeft genoeg kennis in huis om dit te beoordelen; het bedrijf biedt met ruim 1000 medewerkers wereldwijd standaard softwareoplossingen voor complexe planningspuzzels op het gebied van supply chain planning. ‘Wij verlagen de operationele kosten voor onder andere Deutsche Bahn, Avis, DHL, ZDF en Transport for London.’ Quintiq is onderdeel van Dassault Systemes, softwareleverancier gespecialiseerd in 3D-simulatie en leverancier van smart city-oplossingen. Bolduc in Den Bosch is het hoofdkantoor van Quintiq. ‘Voor 300 medewerkers gebruiken we op dit moment 9 verdiepingen in een van de torens.’
Fantastische parkeervoorzieningen
‘Het is al een hele uitdaging om een nieuw gebouw ‘slim’ te maken, kijk naar The Edge aan de Zuidas. Een bestaand gebouw is vaak helemaal een puzzel. Wij werken iedere dag met ideeën die architecten en techneuten soms dertig jaar eerder hadden. Maar met het juiste team is alles op te lossen’, zegt Rutsen. ‘Bij Bolduc waren een aantal uitgangspunten. Een gebouw aan de snelweg moet fantastische parkeervoorzieningen hebben. Daar hebben we de lat heel hoog gelegd: een uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen naar een parkeernorm van 1 op 30, nummerplaatherkenning en de nieuwste LED-verlichting die per zone reageert.’ De begroeide wanden van de nieuwe parkeergarage vangen fijnstof op en de gratis slimme bandenpomp werkt op zonne-energie. ‘Zo blijven de banden van alle bezoekers van Bolduc op spanning, wat zorgt voor een lager brandstofgebruik.’ Een ander punt was het vervangen van de installaties en toe te werken naar een energielabel A. Het gebouw wordt verwarmd en gekoeld door gebruik te maken van de aarde, een zogenaamde WKO, warmte–koudeopslag. De oude centrale installaties zijn vervangen door een modern, duurzaam en integraal klimaatsysteem. ‘Onze aandacht werd getrokken door de WKO die men op Bolduc wilde realiseren’, vertelt Lamain. ‘Wij waren 500 meter verderop gevestigd en de eigenaar van dat pand wilde niet investeren in nieuwe installaties. Wij vinden onze carbon footprint en sociale duurzaamheid belangrijk.’ In dat kader was een duurzaam, maar ook al bestaand gebouw een pré. ‘Zo kwamen we aan tafel met Syntrus Achmea Real Estate & Finance.’
Via een app je klimaat bepalen
‘Gebouwtechniek moet vooral handig zijn voor de gebruikers’, zegt Rutsen. ‘Omdat Bolduc bestaat uit een aantal gebouwen met meerdere huurders, groot en klein, hebben we al snel bedacht dat ook de regelbaarheid van klimaat en licht op kamerniveau moest plaatsvinden.’ Lamain: ‘Alle ruimtes zijn uitgerust met QCR-codes en deze worden met een app gescand, via je eigen smartphone of tablet. Via de app kan dan eenvoudig de temperatuur en lichtintensiteit naar wens per ruimte worden bepaald. Als de zon feller of minder fel wordt, passen de lampen zich daar bovendien automatisch op aan.’ Rutsen: ‘Jouw kamer, jouw klimaat!’
Herontwikkeld met aandacht
Bolduc is voorzien van een prachtige, nieuw aanlegde buitenruimte en tuin. Rutsen: ‘Onderdeel van het concept is de entree en buitenruimte. Een nieuwe oprit met grandeur, perfect parkeren, goede bewegwijzering. We hebben over alles nagedacht. Zo zijn er zelfs stopcontacten opgenomen in de zitbanken van de tuin, zodat je tijdens een bespreking buiten je telefoon en laptop kunt opladen.’ Lamain: ‘Ons nieuwe kantoor is nog groter succes geworden dan we hadden verwacht.’ Rutsen: ‘Bolduc is herontwikkeld met aandacht, gebruiker en voorzieningen optimaal op elkaar afgestemd. Met recht een slim gebouw.’
Bolduc
Locatie: Den Bosch, Utopialaan
Bouwjaar: 1991–1993
Revitalisatie: 2014–2016
Energielabel na revitalisatie: A
Metrage: 22.500 m²
Pay-off: Joined in business
Multi-tennant: ‘De grootste huurder heeft 9 verdiepingen en de kleinste huurt 35 m²’
Bijzonder: Huurders kunnen elkaar niet alleen ontmoeten in het Bolduc Café of de Meeting Space, maar ook via een online portal
Website: www.bolduc.nl
Slim, slimmer, slimst: The Edge
The Edge in Amsterdam, het kantoor van Deloitte en AKD, is waarschijnlijk het slimste gebouw dat ooit is neergezet. The Edge weet alles over je: welke auto je rijdt, met wie je een afspraak hebt en of je suiker gebruikt in je koffie. Het kan 2500 mensen huisvesten met 1000 werkplekken en stuurt zichzelf op basis van 28.000 sensoren. Deze bepalen warmte, licht en of de koffiemachine moet worden aangevuld. Duur? Volgens Deloitte is de terugverdientijd van dit duurzame kantoor 8,3 jaar.
Quintiq en smart city Singapore
Simuleren met een 3D-digital twin
SmartCities is een van de speerpunten van Dassault Systemes, het moederbedrijf van Quintiq, met de stadstaat Singapore als belangrijke klant. Internet of things wordt hier op een slimme manier gecombineerd met een 3D-digital twin van de stad. Hierbij wordt real-time informatie geïntegreerd, zoals verkeersintensiteit, weer, energievoorziening en -verbruik, bevolkingsdichtheid, groenvoorzieningen en afvalrecycling. 3DExperienCity is door analyse van real-time big data vanuit de echte stad in staat simulaties uit te voeren op de virtuele stad om zo onderhoud, diensten en stadsontwikkeling verder te ontwikkelen, detailleren en met Quintiq te plannen.
