Gebouw Kennispoort staat als een vooruitgeschoven pion van de TU Eindhoven in de groenzone van het Dommeldal die het TU-terrein scheidt van het centrum. Behalve aan de Kamer van Koophandel biedt het ontwerp van architect Koen van Velsen onderdak aan een scala van huurders die actief zijn op het grensvlak tussen onderzoek en bedrijfsleven. Gepublcieerd in PropertyNLmagazine, april 2003
Gebouw Kennispoort staat als een vooruitgeschoven pion van de TU Eindhoven in de groenzone van het Dommeldal die het TU-terrein scheidt van het centrum. Behalve aan de Kamer van Koophandel biedt het ontwerp van architect Koen van Velsen onderdak aan een scala van huurders die actief zijn op het grensvlak tussen onderzoek en bedrijfsleven.
Gepublcieerd in PropertyNLmagazine, april 2003
door Egbert Koster
Tussen de gebouwen van de TU Eindhoven en het NS-station van de lichtstad gaapte tot voor kort een desolate, door drukke verkeersaders doorsneden stedenbouwkundige leegte. Door twee goed op elkaar afgestemde, simultaan uitgevoerde bouwinitiatieven is de enorme barrière voor voetgangers, fietsers en van het station afkomstige treinreizigers in één keer half zo groot geworden. Direct naast de achteruitgang van het station nadert het Kennedy Business Center zijn voltooiing. De verschillende bouwvolumes van dit complex worden diagonaal doorsneden door een openbare looproute die recht afkoerst op de Technische Universiteit. Aan de overzijde van de kruising wordt deze diagonale route opgepakt door een nieuw fiets-/voetgangerspad dat wulps golvend, dwars over het Dommeldal en de Dommel, direct aansluit op het meest nabije punt van het TU-terrein.
Pal naast deze door architect Koen van Velsen quasi-nonchalant over het groengebied ‘uitgerolde’ loper van lichtgroen beton staat, als een bescheiden voorpost van het grootschalige universiteitscomplex, het eveneens door hem ontworpen gebouw Kennispoort.
Door zijn abstracte, ovale vorm en het ontbreken van gebruikelijke ‘aanhechtingspunten’ aan de omgeving als een oprit, parkeerterrein, entreeluifel of lichtreclame lijkt dit zilverkleurige gebouw als een ruimteschip in zijn ongerepte, parkachtige omgeving te zijn neergedaald. Hiermee beantwoordt Van Velsen niet alleen op voorbeeldige wijze aan het uitgangspunt om het groengebied zo min mogelijk aan te tasten maar maakt hij het ook bij voorbaat onmogelijk dat zijn hermetische ontwerp in de toekomst wordt aangetast door aanbouwsels of uitbreidingen. De buitenkant is dermate abstract dat het gebouw op het eerste gezicht net zo goed op zijn kop neergezet had kunnen worden. Aan de gladde, zilverkleurige gevels van geglazuurde baksteen ontbreekt elke expressie van voor-, achter-, onder- of bovenzijde. Niettemin gaat Van Velsen in zijn architectonische vormgeving juist uitzonderlijk weloverwogen te werk. Het is hem niet om de associatie- en betekeniswaarde van zijn gebouwen te doen maar om de zuiver zintuiglijke beleving van vorm, materiaal, licht, kleur en ruimte. En in het ensceneren van die beleving gaat hij heel ver. Zo bepaalt hij definitieve locatie van kleuraccenten bijvoorbeeld pas op het laatste moment ‘in het werk’, in relatie met lichtval, ruimtelijk effect en zichtlijnen.
Het meest tastbaar is deze aanpak in de centrale hal van Kennispoort, die behalve als gemeenschappelijke entree voor alle huurders ook fungeert als semi-openbaar front-office van de Kamer van Koophandel. Alle oppervlakken in deze ruimte zijn door Van Velsen uitgevoerd in blank gelakt iroko-hout. Van de vloer, de wanden en het plafond tot de deuren, het vaste meubilair en de afwerking van de betonkolommen. Door de ‘kille’, gladde buitenkant van het gebouw hier, direct achter de voordeur, te voorzien van een ‘warme’, rulle houten voering heeft Van Velsen een overrompelend contrast in belevingswaarde gecreëerd. Ogenschijnlijk willekeurig tussen al het hout aangebrachte kleurvlakken in verschillende afmetingen en een intrigerend ovaal daklicht wekken de indruk in een abstract driedimensionaal ‘Gesamtkunstwerk’ te zijn beland. Een architectonische compositie waarin, heel duidelijk, geen enkel onderdeel berust op toeval maar waar tegelijkertijd ook geen spoor van logica of betekenis te bekennen valt.
De onderste drie bouwlagen van gebouw Kennispoort bevatten behalve de centrale hal een bedrijfsrestaurant, vergaderzalen en de back-offices van de Kamer van Koophandel. Daarboven splitst het gebouw zich, door de grote ‘happen’ uit het ovale bouwvolume, in twee torentjes aan weerszijden van een transparante ‘ruggengraat’ met lift- en trappenhuis. Een relatief klein torentje op de noordpunt van de ovaal en een aanmerkelijk grotere evenknie in de zuidwest-hoek, die bijna de helft van de ovaal ‘vult’. De eerste leent zich in feite alleen voor een open kantoor-indeling. De tweede bestaat uit een open kern in een ring van kamerkantoren aan de gevel waarbij de kern en de ring ruimtelijk van elkaar worden gescheiden door een ‘perforatie’ van smalle vides over de hele hoogte van het vijflaagse torentje. In deze twee torentjes bevinden zich de kantoren van TNO Industrie, Syntens, de Open Universiteit, het Algemeen Octrooi- en Merkenbureau, Company Coaching, het Dutch Polymer Institute en Horizon.
De Kamer van Koophandel heeft als hoofdgebruiker van Kennispoort ruim de helft van de in totaal 10.000 m2 vvo in het gebouw in gebruik, waaronder ook een deel van het noordelijke torentje. De Technische Universiteit beperkt zich tot het gebruik van de gemeenschappelijke ruimten van Kennispoort (hal, vergaderzalen en bedrijfsrestaurant) voor representatieve doeleinden. Niet toevallig precies de ruimten waar Van Velsen de volledige zeggenschap over de indeling en inrichting had. De interieurs van de kantoren in het gebouw zijn even divers als hun gebruikers. Soms blaartrekkend banaal (rechthoekige kamers van systeemwanden in een halfronde plattegrond). In het meest gunstige geval zichtbaar ‘geïnspireerd’ op de architectonische subtiliteit van het gemeenschappelijk gebied.
Gebouw Kennispoort is geheel in eigen beheer ontwikkeld door een vereniging van eigenaren van de TU Eindhoven en de Kamer van Koophandel Oost-Brabant. De grond onder het gebouw is door de TU in erfpacht uitgegeven aan de vve. De Kamer van Koophandel beoogt met de opzet van Kennispoort de afstand tussen ‘kennisinstellingen’ en het bedrijfsleven te verkleinen en de ontwikkeling van de ‘high tech’ industrie in Eindhoven en omgeving te stimuleren. Voor de Technische Universiteit lijkt het gebouw vooral de functie te hebben van een fraai architectonisch visitekaartje op de belangrijkste zichtlocatie van het TU-terrein. Het gebouw werd 13 maart jongstleden officieel geopend.
Kennispoort Eindhoven
Ontwikkeling en eigendom: TU Eindhoven en Kamer van Koophandel Oost-Brabant (50/50)
Ontwerp: Architectenbureau Koen van Velsen, Hilversum
Vloeroppervlak: 10.000 m2 vvo
Parkeren: 68 parkeerplaatsen in kelder, 14 op verdiept maaiveld
Huurprijs: E 150/m2 (excl. servicekosten)
Bouwkosten: E 18 mln excl. btw, excl. vaste inrichting
