Een belangrijke inhoudelijke bijdrage aan de grote vastgoedbeurs Expo Real in München deze week leverde René Buck van Buck Consultants International – een kantoor met vestigingen in drie continenten dat steevast een plaats krijgt op de ranglijst van Forbes van beste ‘consultancy firms’.
Uit onderzoek van BCI blijkt dat op de korte termijn de vraag naar logistieke centra stabiel blijft. Van de door het FD gesignaleerde leegstand in Nederland is volgens hem gemiddeld gezien geen sprake. ‘Ik wens bedrijven die huisvesting zoeken in Eindhoven op dit moment veel succes. Het FD heeft wel een punt dat mindere locaties, die hebben meegelift op het succes van logistiek, het nu moeilijker hebben. Je kan dan denken aan centra in Deventer, Drachten en Heerenveen. Op de middellange termijn zal de vraag zich positief ontwikkelen door onder meer vraag uit de defensie-industrie.’
Buck noemt logistiek nog steeds ‘de winning asset class’. Hij neemt ook gemeenten mee in dit succes. Veel gemeenten gaan uit van organische groei, waarop zij slechts beperkt invloed kunnen uitoefenen. Volgens Buck kunnen gemeenten echter wel degelijk verschil maken als ze heldere keuzes maken voor onderscheidende kennisgebieden.
Niet wachten op een eenhoorn
Op de Expo Real ging Buck in discussie met vijf ervaringsdeskundigen van grote life-science centers, onder wie de gedeputeerde Stephan Satijn van Limburg. Limburg heeft vier verschillende science centers, waarbij Maastricht en Sittard het meest zijn ontwikkeld. Buck gaf het publiek internationale voorbeelden, bijvoorbeeld hoe ceo Joe Manning (Midas, Manchester’s Inward Investment Agency) life science in Manchester heeft aangepakt.
Meest spraakmakend was mogelijk Helge Neumann, oprichter van Wista, dat technology-park Adlershof Berlin heeft ontwikkeld. Dit voormalig Oostduitse bastion was de leerschool voor Angela Merkel en is nu een van de hipste hotspots in Europa, vlak bij de luchthaven die met veel vertraging en problemen eindelijk een succes begint te worden.
Ook Michel Leemhuis, ceo van Kadans, gaf acte de présence. Kadans is een van de weinige grote investeerders in science parken in Europa. Buck begrijpt als geen ander dat belegging en financiering in dit type vastgoed een vak apart is. ‘Je moet kennis hebben van je huurders, weten wat hun toegevoegde waarde is, nu en op termijn. Je kunt niet wachten op een eenhoorn.’
Ruimtebehoefte
Buck noemt in dit verband de opkomst van gespecialiseerde fondsen, zoals in Nederland het ASR Science Fund. ‘Het is de expertise van mijn kantoor om kennis te hebben van de ruimtebehoefte van tech-bedrijven op termijn. Die kennis doe je op bij cto’s en niet bij bij de commercial real estate officers. Wat dat betreft levert een Expo Real ons weinig op, want veel eindgebruikers zijn er niet. Sterker, als ik een bevriende cto zou meenemen, zou hij het maar tien minuten volhouden. Daar staat tegenover dat ik wel in drie dagen alle grote logistieke aanbieders kan spreken op de Expo Real.’
Trends
En wat is de conclusie van die rondgang? ‘Als ik één trend mag noemen, dan is het dat aanbieders weer zoals vanouds zoeken naar bedrijven die willen uitbreiden, en minder op zoek zijn naar grondposities.’ Buck toonde in München echter een veelheid aan trends, dus hij wil er graag nog één noemen die de doelgroep van PropertyNL aan het denken moet zetten. ‘Ik zie dat science parken steeds meer mixed-use worden ontwikkeld. Het begon met kinderdagverblijven en sportcentra voor de werknemers, maar nu komen er ook hotels en woningen bij. Een trend die zich in de Verenigde Staten al langer voordeed.’
Een uitgebreid review van Expo Real 2025 is te vinden in de oktober-editie van PropertyNL.
