In de eerste twee maanden van 2021 zijn in totaal 9.985 bouwvergunningen verstrekt. Dit is slechts 3% meer dan in de dezelfde periode in 2020. Toen werden er in januari en februari 9.701 bouwvergunningen verstrekt.
Indien het aantal verleende vergunningen niet snel omhoog gaat, zal het totaal aantal bouwvergunningen over 2021 niet veel hoger uitkomen dan het totaal van 2020, dat circa 66.000 bedroeg, verwacht Capital Value. Om het woningtekort terug te dringen moeten er minimaal 80.000 tot 100.000 bouwvergunningen per jaar worden verstrekt.
De uitgifte van bouwvergunningen verloopt al twee jaar problematisch, waardoor de ambitie van de overheid van minimaal 75.000 vergunningen per jaar niet wordt gehaald. In 2019 werd de afgifte van bouwvergunningen sterk verminderd door het Stikstofbesluit van de Raad van State. In 2020 speelde dat besluit nog steeds een belangrijke rol.
Daarnaast zijn de ontoereikende capaciteit van vergunningverleners en geld bij gemeenten een knellende factor. Gemeenten geven aan dat er meer financiële middelen nodig zijn om aan alle vragen te voldoen. Om het aantal verleende vergunningen te laten stijgen zullen zowel de nieuwe Stikstofwet als de capaciteit bij gemeenten daartoe mogelijkheid moeten bieden. Ook zal gekeken moeten worden of nieuwe wetgeving het Ruimtelijke Ordening-proces kan versnellen.
Uitspraak Raad van State
De recente uitspraak van de Raad van State zal niet aan een snelle oplossing bijdragen. Daarin staat namelijk dat het bij een omgevingsrechtelijk besluit voor belanghebbenden mogelijk wordt om ook na de vaststelling van een besluit beroep aan te tekenen. Effectief verruimt dit de inspraak- en beroepsmogelijkheden van belanghebbenden, waardoor plannen langer onzeker blijven en er langer kans bestaat op aanpassingen of zelfs afstel van het besluit. Woningontwikkelaars geven echter juist aan dat beroepsprocedures en het gebrek aan voldoende plancapaciteit een belangrijk obstakel zijn in het realiseren van nieuwe woningen.
Uit onderzoek van Capital Value eerder dit jaar bleek dat 75% van de ontwikkelaars de vergunningverlening als het belangrijkste knelpunt ziet bij het realiseren van nieuwe woningen. Het besluit van de Raad van State vergroot de mogelijke hinder die bij planvorming moet worden overwonnen. De geringe capaciteit bij de Raad van State zorgt daarnaast voor vertraging. Voor een goede voortgang is het noodzakelijk de capaciteit ook daar op korte termijn uit te breiden.
Stijging woningtekort
Omdat er nu al meerdere jaren te weinig bouwvergunningen worden afgegeven, zal de productie van nieuwbouwwoningen vanaf 2021 gaan dalen. De gemiddelde doorlooptijd van een verleende vergunning tot de oplevering van een nieuwe woning is circa twee jaar. Dit betekent dat het lage aantal afgegeven vergunningen in 2019 een daling in de woningproductie gaat veroorzaken in 2021 en een stijging van het woningtekort. De verwachting is dat het tekort gedurende 2021 verder zal oplopen tot zeker 320.000 woningen en hoogstwaarschijnlijk meer.
Pensioenfondsen
De achterblijvende vergunningverlening is schrijnend, mede omdat Nederlandse pensioenfondsen graag nieuwe betaalbare huurwoningen willen realiseren. Pensioenfondsen hebben de komende drie jaar €7,3 mrd beschikbaar voor investeringen in dit segment. Voor hen zijn bouwlocaties en snelle vergunningverlening een belangrijke vereiste.
