Hoewel het aanbod stijgt, is volgens Ted Zwietering van het Haags Ontwikkelingsbedrijf de leegstand niet dramatisch hoger dan in andere steden en zeker substantieel lager dan in een stad als Amsterdam. Zwietering: ‘In Den Haag was meer overheidssturing, waardoor de markt toch stabieler is.’ Gepubliceerd in PropertyNL Magazine, 22 juni 2006
Hoewel het aanbod stijgt, is volgens Ted Zwietering van het Haags Ontwikkelingsbedrijf de leegstand niet dramatisch hoger dan in andere steden en zeker substantieel lager dan in een stad als Amsterdam. Zwietering: ‘In Den Haag was meer overheidssturing, waardoor de markt toch stabieler is.’
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine, 22 juni 2006
Dat de opname de laatste jaren is achtergebleven, wijt Zwietering onder andere aan de rijksoverheid die enkele investeringen heeft uitgesteld. Maar nu hangt er wel degelijk vraag boven de markt, en niet alleen van de rijksoverheid: ‘Ook de zakelijke dienstverlening laat weer van zich horen.’
Op zichzelf heeft Den Haag genoeg aanbod en nieuwbouwontwikkelingen voor die vraag. Het grootschalige aanbod is echter vaak verouderd terwijl de nieuwbouwontwikkelingen rondom de belangrijkste locatie, het centraal station, stagneren. Zwietering: ‘De zoeker op de markt heeft meer opties en wacht geduldig af waardoor ontwikkelaars tegen elkaar uitgespeeld kunnen worden. De posities rondom het station zijn lang geleden aan de ontwikkelaars uitgegeven en die wachten te veel af terwijl er wel druk op die locaties zit. Ze zijn laks, ze moeten beter op de klant gaan inspelen.’
Belangrijk volgens Zwietering is dat rondom het centraal station een attractieve voorraad kantoorruimte gaat ontstaan. Ontwikkelaars zouden hier op risico van start moeten gaan. Zwietering: ‘Daar studeren we nu op en daar praten we over. En de gemeente is bereid deals te maken om het op risico te gaan mogelijk te maken zodat we met z’n allen op risico gaan – en daar horen ook financiële afspraken bij.’ Zo wordt volgens Zwietering momenteel onderzocht of de Monarch in het Beatrixkwartier met een kantoorvolume van 70.000 m2 gesplitst kan worden in drie afzonderlijke gebouwen.
Vanwege de moeilijkheden in het centrum verwacht Zwietering vooral veel van de nieuwe locaties rond de A12 als ’s Gravendreef en Ypenburg: ‘Hier zijn mogelijkheden voor zoekers om samen met een ontwikkelaar een eigen gebouw neer te zetten. De afspraken van de gemeente met de ontwikkelaars die hier nu posities hebben zitten namelijk veel minder vast dan die met de ontwikkelaars in het centrum. De uitleglocaties zijn daardoor veel simpeler te ontwikkelen.’
Vanuit de rijksoverheid zal er, onder andere vanwege de renovaties van de ministeries, de komende tijd een druk komen op de kantorenmarkt. Volgens Zwietering wordt er tegenwoordig hierover goed overleg gevoerd tussen de gemeente, Rgd en rijk en worden er exacte afspraken gemaakt. Eerste prioriteit is de realisatie van de nieuwe ministeries van Binnenlandse zaken en Justitie in de Wijnhaven. Zwietering: ‘We doorlopen een logisch programma, als de Jubi-kavel is gerealiseerd, komt de rest van de huisvestingsvraag van de rijksoverheid aan bod.’ Ondanks de vaste overtuiging van Zwietering dat de sloop van de Zwarte Madonna ten behoeve van de realisatie van de Jubi-kavel tot nog meer gerechtelijke procedures zal leiden, is de startdatum bouw in 2007 volgens hem zeker realistisch.
