Eindhoven, Delft en Ede–Wageningen scoren goed op de jaarlijkse lijst van PropertyNL/Company.info met de beste werklocaties van Nederland. Snel opgeklommen steden met veel distributie vallen iets terug.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 6, 7 juni 2024
De PropertyNL-kaart met de beste werklocaties van Nederland is opgeschud. Aan de top staan gewoonlijk veel steden in de Randstad en Brabant, maar dit jaar zijn er verschuivingen ten faveure van steden met technologische opleidingen. Eindhoven is in de top-5 gekomen door een groei van het aantal nieuwe bedrijven, mede dankzij de investeringen van een wolk aan tech-bedrijven die veel verder gaat dan ASML. Ook Delft en Ede zijn mede dankzij technologie voor het eerst in de top-25 terechtgekomen.
In het oosten is het voor de Technische Universiteit Twente een lastiger verhaal. Enschede zakt in de ranking (van 18 naar 21), terwijl het naburige Hengelo wel stijgt (van 41 naar 37).
Hilversum is ook een opvallende stad in de top-40, met een stijging van 5 plaatsen. In het kielzog van de media-activiteiten zijn hier veel kleinere game-ontwikkelaars actief, hoewel ook Amsterdam een sterke magneet blijkt te zijn voor internationale bedrijven.
Motor
In dit onderzoek komt Amsterdam naar voren als de Nederlandse motor voor het vestigingsklimaat. De ranking geeft Amsterdam meer punten dan Rotterdam en Den Haag tezamen.
In de top-50 staat ook Koningsdag-gastheer Emmen. Koning en burgemeester wezen erop dat het onterecht is dat Emmen bij veel onderzoeken over woonklimaat onderaan bungelt. In dit onderzoek naar het vestigingsklimaat voor bedrijven nestelt Emmen zich in de top-50 – op een totaal van meer dan 340 plaatsen – met dit jaar een plaats winst.
De grootste verandering in de top-20 is voor rekening van Maastricht. De Europa-stad stijgt van 22 naar 17. Ook hier speelt de kenniscomponent een rol, met de Universiteit van Maastricht.
Bij stijgers horen ook dalers. Daarbij valt in de top-20 Breda op, dat drie plaatsen verliest. Het Limburgse Sittard–Geleen zakt maar liefst 7 plaatsen, van 25 naar 32.
Waterbed
Hoogste binnenkomer in de top-100 is Zaltbommel op plek 68. Vorig jaar kwam in het onderzoek naar voren dat Nederland een waterbed is: bij lang aanhoudende hoogconjunctuur worden uiteindelijk ook mindere locaties zoals Zaltbommel verhuurd, maar bij het begin van de crisis treedt op zulke locaties ook als eerste leegstand op. Inmiddels is de schaarste weer zo groot dat Zaltbommel weer in het vizier is gekomen.
Andere nieuwkomers in de top-100 zijn Barendrecht op plaats 75, Harderwijk (83),
Katwijk (84), Veldhoven (86), Midden-Groningen (87), Stichtse Vecht (89), Hollands Kroon (90), Etten-Leur (91) en Zuidplas op 99.
Inzicht
Het onderzoek is bedoeld om beter inzicht te geven in de drivers voor een goed vestigingsklimaat. Veel bedrijven en investeerders kijken voor hun vestiging of belegging niet verder dan het inwonertal van gemeenten. Met behulp van big data maakt Company.info echter een zorgvuldiger afweging op basis van negen datasets, met als bronnen Company.info zelf, CBS en het Kadaster (waaronder de waarde van niet-woningen en het aantal beschikbare nieuwe banen). Hierdoor ontstaat een nieuw beeld van kansrijke vestigingslocaties, dat verschilt van ranglijsten met gemeenten als woongebied, variërend van de gemeenten waar de prijzen het snelst stijgen tot gemeenten met de meeste nieuwbouw, zoals NVM, Kadaster, CBS, EW/Louter, Locatus en de Atlas Nederlandse Gemeenten.
Het onderzoek van Company.info en PropertyNL helpt bij de inschatting van de (toekomstige) waarde van gemeenten als vestigingsplaats voor kantoren en bedrijfs- en distributieruimten. Daarbij is er een stabiele onderlegger. Uit deze Top-100 blijkt dat de zes gemeenten van de Holland Metropole (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven en Haarlemmermeer) samen goed zijn voor een derde van de bedrijvigheid van Nederland. Dat Eindhoven en Haarlemmermeer dit jaar stuivertje hebben gewisseld doet daar weinig aan af.
Toplocaties en kansarme steden
De klacht van ‘de provincie’ dat er te veel aandacht gaat naar de grote steden is dan ook in economische zin niet terecht: Nederland drijft op een beperkt aantal grote steden. Het faciliteren van toplocaties is in de praktijk effectiever geweest dan het investeren in kansarme steden. Neem prachtige steden zoals Middelburg en Doesburg, veel bekender dan Haarlemmermeer, Westland, Meierijstad en Land van Cuijk, maar economisch gezien van veel minder belang.
Interessant is te kijken naar de hekkensluiters in dit onderzoek op plaats 340 en lager, zoals Rozendaal, Doesburg en de Waddeneilanden. Prachtige plaatsen, maar niet geschikt voor commercieel vastgoed. Het is spannend hoe de opvolger van minister Hugo de Jonge hierover denkt. Zijn beleid was erop gericht – maar dan met name op het gebied van woningen – om heel Nederland te ontwikkelen en niet specifiek goed lopende gebieden, zoals zijn voorgangers hebben bepleit.
Prof. Friso de Zeeuw heeft vanuit planologie steeds gewezen op de dreigende mislukking van zo’n beleid om overal alle bloemen te laten bloeien. Succesvolle vestigingsklimaten komen zelden vanzelf. Daarvoor zijn scherpe keuzes met bijbehorende investeringen en aandacht nodig.
Verantwoording
Het doel van de PropertyNL Top-100 Vestigingslocaties is om met behulp van big data te komen tot een zorgvuldigere selectie van de meest attractieve vestigingsplaatsen in Nederland voor kantoren, bedrijfsruimten en distributiecentra. Dit is belangrijk voor een groot aantal partijen, maar met name voor eindgebruikers, gemeenten en beleggers. Er zijn in Nederland aparte onderzoeken voor woningen en winkels, maar voor deze specifieke categorie is dit nog niet op deze wijze uitgevoerd. De dataselectie is gemaakt onder leiding van data-scientist Bas Kroon van Company.info.
De methode achter het onderzoek is als volgt:
– Relatie berekend tussen alle variabelen met bedrijfsmatig vastgoed en de Wet Waardering Onroerende Zaken (levert correlatiegetal op);
– Correlatiegetal als weging gebruikt;
– Alle variabelen geschaald, vermenigvuldigd met weging en de scores gesorteerd.
In dit onderzoek zijn de volgende elementen meegewogen: waarde van onroerende zaken van niet-woningen, totaal aantal banen, aantal bedrijfsvestigingen, nieuwbouwwoningen, groene druk (de verhouding tussen het aantal personen van 0–20 jaar en het aantal personen van 20–65 jaar) en grijze druk (de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen van 20–65 jaar). De groene en grijze druk geven inzicht in de verhouding van respectievelijk de jeugd en de ouderen tot het werkende deel van de bevolking. Per gemeente worden de geschaalde variabele waarden vermenigvuldigd met de weging. Tot slot wordt dit allemaal opgeteld per gemeente en komt er een totale score uit. Hoe hoger de score, des te beter een gemeente presteert als vestigingsplaats.
Bronnen:
– Aantal banen, aantal bedrijfsvestigingen van kantoor, bedrijfsruimte, distributie: Company.info data 2023
– Waarde van onroerende zaken van niet-woningen, nieuwbouwwoningen, groene druk, grijze druk: CBS data 2021.
Data-scientist: Bas Kroon (Company.info)
Infographics: Annette Toeter en Vincent Westerbeek van Eerten
PropertyNL Top-100 Vestigingslocaties
1 (plek 2023: 1) Amsterdam: 8,12%
2 (plek 2023: 2) Rotterdam: 4,58%
3 (plek 2023: 3) ’s-Gravenhage: 3,40%
4 (plek 2023: 4) Utrecht: 2,51%
5 (plek 2023: 6) Eindhoven: 1,57%
6 (plek 2023: 5) Haarlemmermeer: 1,53%
7 (plek 2023: 7) Groningen: 1,31%
8 (plek 2023: 9) Tilburg: 1,08%
9 (plek 2023: 10) ’s-Hertogenbosch: 1,06%
10 (plek 2023: 12) Arnhem: 1,05%
11 (plek 2023: 8) Breda: 1,00%
12 (plek 2023: 11) Almere: 0,96%
13 (plek 2023: 14) Nijmegen: 0,95%
14 (plek 2023: 13) Amersfoort: 0,93%
15 (plek 2023: 15) Zwolle: 0,77%
16 (plek 2023: 16) Apeldoorn: 0,75%
17 (plek 2023: 22) Maastricht: 0,74%
18 (plek 2023: 20) Westland: 0,73%
19 (plek 2023: 19) Haarlem: 0,71%
20 (plek 2023: 21) Leiden: 0,69%
21 (plek 2023: 18) Enschede: 0,68%
22 (plek 2023: 27) Hilversum: 0,68%
23 (plek 2023: 24) Zaanstad: 0,63%
24 (plek 2023: 30) Ede: 0,60%
25 (plek 2023: 32) Delft: 0,60%
26 (plek 2023: 23) Leeuwarden: 0,56%
27 (plek 2023: 29) Dordrecht: 0,54%
28 (plek 2023: 28) Alkmaar: 0,54%
29 (plek 2023: 17) Venlo: 0,52%
30 (plek 2023: 34) Alphen aan den Rijn: 0,50%
31 (plek 2023: 26) Rijswijk (ZH.): 0,50%
32 (plek 2023: 25) Sittard-Geleen: 0,49%
33 (plek 2023: 35) Amstelveen: 0,49%
34 (plek 2023: 31) Deventer: 0,46%
35 (plek 2023: 38) Zoetermeer: 0,44%
36 (plek 2023: 36) Meierijstad: 0,42%
37 (plek 2023: 41) Hengelo (O.): 0,42%
38 (plek 2023: 33) Oss: 0,40%
39 (plek 2023: 49) Land van Cuijk: 0,40%
40 (plek 2023: 42) Helmond: 0,40%
41 (plek 2023: 90) Terneuzen: 0,39%
42 (plek 2023: 47) Heerlen: 0,39%
43 (plek 2023: 64) Purmerend: 0,37%
44 (plek 2023: 58) Dijk en Waard: 0,37%
45 (plek 2023: 46) Emmen: 0,37%
46 (plek 2023: 66) Hoeksche Waard: 0,36%
47 (plek 2023: 54) Súdwest-Fryslân: 0,36%
48 (plek 2023: 56) Schiedam: 0,36%
49 (plek 2023: 72) Gouda: 0,35%
50 (plek 2023: 48) Almelo: 0,35%
51 (plek 2023: 45) Lelystad: 0,35%
52 (plek 2023: 39) Veenendaal: 0,34%
53 (plek 2023: 62) Zeist: 0,34%
54 (plek 2023: 57) Bergen op Zoom: 0,33%
55 (plek 2023: 61) Nieuwegein: 0,33%
56 (plek 2023: 53) Barneveld: 0,33%
57 (plek 2023: 44) Roermond: 0,32%
58 (plek 2023: 51) Roosendaal: 0,31%
59 (plek 2023: 50) Lansingerland: 0,31%
60 (plek 2023: 76) Hoorn: 0,31%
61 (plek 2023: 88) Gooise Meren: 0,30%
62 (plek 2023: 81) Vlaardingen: 0,30%
63 (plek 2023: 40) Waalwijk: 0,29%
64 (plek 2023: 100) Horst aan de Maas: 0,29%
65 (plek 2023: 37) Houten: 0,29%
66 (plek 2023: 69) Assen: 0,28%
67 (plek 2023: 43) Maashorst: 0,28%
68 (plek 2023: 108) Zaltbommel: 0,28%
69 (plek 2023: 65) Vijfheerenlanden: 0,28%
70 (plek 2023: 91) Leidschendam-Voorburg: 0,28%
71 (plek 2023: 79) Noordoostpolder: 0,28%
72 (plek 2023: 55) Capelle aan den IJssel: 0,27%
73 (plek 2023: 67) Oosterhout: 0,26%
74 (plek 2023: 86) West Betuwe: 0,26%
75 (plek 2023: 102) Barendrecht: 0,26%
76 (plek 2023: 59) Doetinchem: 0,26%
77 (plek 2023: 73) Velsen: 0,26%
78 (plek 2023: 74) Heerenveen: 0,25%
79 (plek 2023: 71) Woerden: 0,25%
80 (plek 2023: 52) Hardenberg: 0,25%
81 (plek 2023: 92) Altena: 0,24%
82 (plek 2023: 63) Moerdijk: 0,24%
83 (plek 2023: 114) Harderwijk: 0,24%
84 (plek 2023: 104) Katwijk: 0,24%
85 (plek 2023: 85) Venray: 0,23%
86 (plek 2023: 103) Veldhoven: 0,23%
87 (plek 2023: 107) Midden-Groningen: 0,23%
88 (plek 2023: 77) Zutphen: 0,23%
89 (plek 2023: 101) Stichtse Vecht: 0,23%
90 (plek 2023: 106) Hollands Kroon: 0,22%
91 (plek 2023: 110) Etten-Leur: 0,22%
92 (plek 2023: 82) Nijkerk: 0,22%
93 (plek 2023: 96) Nissewaard: 0,22%
94 (plek 2023: 84) Pijnacker-Nootdorp: 0,22%
95 (plek 2023: 98) Goes: 0,22%
96 (plek 2023: 78) Weert: 0,22%
97 (plek 2023: 80) Westerkwartier: 0,22%
98 (plek 2023: 94) Smallingerland: 0,22%
99 (plek 2023: 111) Zuidplas: 0,22%
100 (plek 2023: 95) Overbetuwe: 0,21%
Bron: Company.info, PropertyNL
Gerelateerde artikelen:
