Vastgoedadviseur Savills blikt in het laatste rapport van het jaar terug op 2021. Belangrijkste conclusie is dat het vertrouwen in de Nederlandse vastgoedmarkt tamelijk onbewogen onder de coronapandemie bleef.
Het vertrouwen in de economie door ondernemers en de positieve vooruitzichten, zorgde ervoor dat de Nederlandse vastgoedmarkt weerbaarder is dan gedacht. Dit is terug te zien in het opnamevolume.
Gebruikersmarkt
Zo is in de logistieke sector de totale opname in 2021 al groter dan de totale opname in 2020, en het jaar is nog niet om. Voor bedrijfsruimte als geheel zit het opnamevolume in 2021 al op 80% van het totale opnamevolume dat in 2020 behaald is. Naar verwachting zal het opnameniveau van bedrijfsruimte in 2021 hoger zijn dan in 2020.
Voor kantoren vertoont het opnamevolume meer dynamiek dan verwacht. De verwachting was dat het opnamevolume van kantoren in 2021 op een laag niveau zou uitkomen. Met nog een kwartaal te gaan zit het opnamevolume van kantoren al op 70% van het langjarige gemiddelde in Q3.
Ook in de winkelmarkt geldt dat de gevolgen van Covid-19 minder ernstig waren dan gedacht. Door het beperkte aantal faillissementen bleef de verwachte stijging van de winkelleegstand uit. Daarnaast is ook de opname van winkelruimten niet significant afgenomen. Het opnamevolume ligt in 21Q3 al op 65% van het langjarig gemiddelde.
Beleggingsmarkt
De positieve vooruitzichten op de lange termijn en de gebleken weerbaarheid van de Nederlandse economie tegen de golven van Covid-19, zorgen voor vertrouwen van beleggers in Nederlands vastgoed. In Q3 van 2021 beleefde de beleggingsmarkt een opleving in vergelijking met Q2: er is ruim 50% meer geïnvesteerd in Q3 dan in Q2. Dit is 18% boven het langjarige kwartaalgemiddelde. Deze opleving is met name te danken aan bedrijfsruimte, inclusief logistiek, (30% van het totaal in Q3) en kantoor (40% van het totaal in Q3). De verwachting is dat het beleggingsvolume voor 2021 boven de 17 miljard euro zal gaan uitkomen. Weliswaar een daling van ongeveer 25% ten opzichte van vorig jaar, maar wel boven het langjarige gemiddelde.
Logistiek nu grootste beleggingssector
Er is in 2021 tot dusver bijna €3 mrd in logistiek vastgoed geïnvesteerd, waarmee het voor het eerst in de historie de grootste sector is. De prime locaties zijn gewild. Hierdoor vindt er compressie plaats in de prime yields. Zo is er in logistieke hotspot Venlo reeds een transactie gesloten met een BAR van 3,25%. Deze aanhoudende interesse in logistieke hotspots leidt tot een spill-overeffect naar secundaire locaties. De logistieke beleggingsmarkt blijft de belangrijkste pijler voor het resterende deel van 2021.
Naast logistiek, hebben kantoren een relatief groot aandeel in het totale investeringsvolume van 2021 YTD (30%). Dit relatief grote aandeel is deels te wijten aan de transactie van de High Tech Campus Eindhoven die voor €1.1 mrd wisselde van eigenaar. Naast interesse naar niches zoals Scienceparken is er nog steeds veel beleggingsinteresse in prime kantoren. Dit blijkt uit de aankoop door UBS van het Aurora gebouw (€80 mln) en de aankoop door Aviva Investors van Weesperstraat 420-446 (€64.1 mln).
Opvallend is het relatief lage aandeel van woningen in het totale beleggingsvolume (20%) YTD. Het beleggingsvolume is in acht jaar niet zo laag geweest in absolute en relatieve termen. Dit is vooral te wijten aan het beperkt beleggingsproduct en aan de verhoging van de overdrachtsbelasting voor beleggers begin 2021, van 2% naar 8%. Hierdoor zijn veel verkopen die, met name door pensioenfondsen, voor 2021 waren gepland naar voren gehaald en hebben in 2020 plaatsgevonden. De markt komt wel weer op gang, maar grote portefeuilles ontbreken.
Ondanks dat de omzet in de detailhandel in fysieke winkels voor het eerst in 2021 groeide in Q3, is er geen stijging van beleggingsvolumes voor winkelruimten zichtbaar. Binnen de winkelsector zijn met name food & convenience zeer gewild, gezien de stabiel groeiende omzetontwikkeling. Gezien het aanbod hiervan beperkt is, blijft het beleggingsvolume achter ten opzichte van voorgaande jaren.
Jordy Kleemans, Head of Research & Consultancy bij Savills in Nederland, vat samen: “Al zijn de tijden van onzekerheid, bijvoorbeeld door de recent afgekondigde strenge lockdown, niet voorbij, de Nederlandse vastgoedmarkt blijft ondanks deze onzekerheid op bijna alle fronten overeind. Met name de vraag van gebruikers en investeerders naar bedrijfsmatig vastgoed en de woningmarkt blijken onbewogen. De export groeit, de werkloosheid daalt en het producentenvertrouwen ligt op recordniveau. Daarnaast hebben de dienstensector en de detailhandel minder hinder ondervonden van Covid-19 dan van tevoren gedacht. Afgaande op de verdere positieve economische ontwikkeling en de afnemende spaarindex zal er in 2022 naar verwachting meer belegd worden dan in 2021.’