Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) gaat een 72 meter hoog kantoor van hout bouwen in het Haagse Beatrixkwartier: de Monarch IV.
De toren krijgt 730 werkplekken. De RVB hoopt marktpartijen te interesseren en heeft een vooraankondigting op Tenderned gezet. De bouw moet van start gaan in 2026 met een oplevering in 2028.
‘Er zijn wereldwijd zo’n tien van dit soort torens gebouwd’, zegt RVB-architect Fokke van Dijk die samen met zijn collega’s het ontwerp van het Rijkskantoor heeft gemaakt. Houtbouw is op zichzelf niets bijzonders. ‘Dat doen we al eeuwen’, zegt Van Dijk. Maar niet tot 72 meter hoogte en ook het gebruik van gelamineerd hout hiervoor is nieuw. Gelamineerd betekent dat de balken zijn samengesteld uit stukken hout die met elkaar verlijmd zijn. Het heet CLT (Cross laminated timber) en is een bekende toepassingsvorm. ‘Die techniek hebben we goed onderzocht en is gecertificeerd. Het voordeel van verlijmingstechniek is dat je met snelgroeiend hout – waaibomenhout eigenlijk – toch hele stijve constructies kunt maken.’
Driehoek
De essentie van Van Dijks ontwerp is de driehoek, de sterkste vorm die er bestaat. In een traditioneel kantoorgebouw van beton en staal haalt een toren zijn stabiliteit uit de kern: de dikke betonnen liftschaft. Omdat hout minder sterk is, heeft Van Dijk in zijn ontwerp de stabiliteit naar de buitenkant gehaald. Op die manier heb je een groot oppervlak beschikbaar om de krachten te verwerken. Op de gevels zie je een patroon van diagonale lijnen die elkaar kruisen. Waar schuine lijnen elkaar raken, komen verbindingen met de horizontale vloerbalken. Zo heeft Van Dijk een stevig web van driehoeken gemaakt. De vloerbalken zijn vanaf de straat aan het zicht onttrokken, waardoor je geen driehoeken maar een patroon van ruiten ziet. In de gevelconstructie – de driehoeken – zit circa 1880 kubieke meter hout verwerkt.
CO2-reductie
Zelfs een houten toren als Monarch IV kan niet helemaal zonder beton. De houten toren rust op vier verdiepingen van beton – twee ondergronds en twee bovengronds. ‘Die vier verdiepingen in beton kosten ongeveer evenveel CO2 om te maken als de achttien verdiepingen in hout. We hebben het ontwerp vergeleken met een gebouw van beton en staal en dan blijkt dat je met houtbouw de CO2-uitstoot voor de productie en montage halveert. Als je ook nog de CO2 meetelt die in het hout is opgeslagen – als een boom groeit, neemt die immers CO2 op – dan heb je een vrijwel CO2-neutrale constructie.’
Snel bouwen
Nog een voordeel van hout is dat je snel kunt bouwen. Belangrijk, want de Monarch IV komt op een dichtbebouwde en drukke locatie niet al te ver van Den Haag Centraal. Van Dijk: ‘Het is een hele krappe bouwplot. Je wilt zoveel mogelijk prefabriceren op een andere plek. Omdat hout relatief licht is, kun je ter plekke betrekkelijk grote elementen hijsen. Dus je hebt ook minder hijsbewegingen. En al die mortelmolens die gewoonlijk op een bouwplaats draaien, ben je met de droge constructiemethodes ook kwijt. Houtbouw kan daardoor veel sneller. Voor betonbouw moet er zoveel op de bouwplaats gebeuren. Je hebt tijdelijke constructies nodig waar je beton in stort en dat moet weer uitdrogen. Dat kost veel tijd.’ Van Dijk verwacht veel belangstelling van marktpartijen.
