Het is niet de meest sexy stembusgang, maar op 15 maart zijn er weer verkiezingen voor de Provinciale Staten. Wij peilden onder onze volgers de stemming over spraakmakende ruimtelijke kwesties in provincies.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 2, 24 februari 2023
Vraag uw buurman of hij de naam weet van een gedeputeerde en de kans is groot dat hij het antwoord schuldig moet blijven. Provinciale bestuurders zijn nauwelijks bekend bij de kiezers, wat het lastig maakt om hen tot een gang naar de stembus te verleiden.
Het gaat echter wel ergens over, want meer dan ooit hebben provincies de regie bij het balanceren tussen woon- en werkgelegenheid aan de ene kant en claims voor leefbaarheid, klimaat en duurzaamheid aan de andere. Van provinciale bestuurders wordt onder meer verwacht dat zij een leidende rol pakken bij het versnellen van de woningbouw, maar ook dat ze oog hebben voor het behoud van landschappelijke waarden.
Wij waren benieuwd hoe u denkt over onderwerpen die regelmatig in de verschillende provincies aan bod komen. Heeft Noord-Brabant onderhand een beetje genoeg van de grote logistieke dozen die de afgelopen jaren lukraak als paddenstoelen leken te verrijzen? En is Overijssel klaar voor al die Randstedelingen die de drukte van de grote stad willen inruilen voor een grotere woning in een groenere omgeving?
12 polls
We zetten via onze LinkedIn-pagina, inmiddels goed voor bijna 15.000 volgers, 12 polls uit voor uiteraard evenzovele provincies. Met prikkelende stellingen, die sommigen wat te tendentieus in de oren klonken, maar maximaal 30 tekens biedt weinig ruimte om eens lekker de nuance te zoeken. De beperkingen van het medium waren geen beletsel voor meer dan 250 volgers om aan een of meer van de provinciale polls mee te doen.
Op basis van de uitkomsten van onze ‘peilingen’ vallen toch wel wat interessante conclusies te trekken. De vaak gememoreerde kloof tussen de Randstad en ‘de provincie’ is er maar in beperkte mate. Dat Randstedelingen vaker de wijk nemen naar een provincie als Overijssel wordt gezien als business as usual, waarop met het woningaanbod ingespeeld dient te worden. Tegelijkertijd geldt ook dat het oosten niet de oplossing voor alle ruimtelijke noden kan bieden als de Randstad op de langere termijn natte voeten krijgt.
Nationale kwesties
Issues die gemakshalve en stereotiep worden toegeschreven aan een specifieke regio of provincie worden ook elders gevoeld. Zo is de noodzaak om arbeidsmigranten op een goede manier te huisvesten geen typisch Limburgse, maar een nationale kwestie. En er zijn zorgen: over de energiearmoede voor inwoners van Groningen en de vraag of Zeeland 70 jaar na ‘de ramp’ wel is voorbereid op een nieuwe watersnoodramp.
Wat vooral opvalt, is de eensgezindheid over ruimtelijke kwesties die het discours al een tijdje bepalen. In meerderheid zijn ‘we’ niet voor megadatacentra in de polder. Ja, er is een breed gevoelde noodzaak om meer woningen aan de Randstad toe te voegen, ook in het Groene Hart, maar mét de nuance dat dit alleen aan de randen van de bestaande bebouwing dient te gebeuren. En die logistieke dozen in het Brabantse landschap? Daar moesten we maar eens een einde aan maken.
POLLS
Groningen
Hoofdstad: Groningen
Aantal inwoners: 590.170
CdK: René Paas (CDA)
De energiecrisis en -transitie biedt de Groningers zowel voor- als nadelen. Nu de gaskraan echt definitief dicht lijkt te gaan, kan er werk gemaakt worden van het opknappen van alle schade. Tegelijkertijd springt Groningen ferm in op de nationale behoefte aan nieuwe energiebronnen. Veel inwoners in het armere deel van de provincie profiteren er nog nauwelijks van. 30% of meer van de inwoners heeft een hoge energiequote, waardoor ze hun financiële plaatje niet of nauwelijks meer rond krijgen. De provincie biedt leningen aan en stelt een verduurzamingsfonds open voor huishoudens. Maar is het genoeg?
Groningen moet meer doen om energiearmoede tegen te gaan
Ja, crisis raakt inwoners hard 50%
Nee, pak energiebedrijven aan 45%
Huidig steunpakket volstaat 5%
Friesland
Hoofdstad: Leeuwarden
Aantal inwoners: 654.019
CdK: Arno Brok (VVD)
Het aantal gemeenten in ons land neemt al decennia achter elkaar flink af. Telde Nederland in 1991 nog 647 gemeenten, begin dit jaar stond de teller op 342. Friesland vormt geen uitzondering op de clustering. In 2011 telde de noordelijke provincie nog 27 gemeenten. Daar zijn er sinds 2019 nog 18 van over, waaronder de nog jonge fusiegemeente Súdwest-Fryslân, goed voor bijna 90 voormalige kernen en met meer dan 90.000 inwoners na Leeuwarden de grootste gemeente. Maken grotere gemeenten project- en gebiedsontwikkeling makkelijker?
Schaalvergroting door nieuwe fusies van gemeenten is noodzakelijk
Ja, veel meer afstemming nodig 55%
Nee, eigenheid gaat verloren 45%
Vervang provincie door regio’s 0%
Drenthe
Hoofstad: Assen
Aantal inwoners: 497.743
CdK: Jetta Klijnsma (PvdA)
Diverse regio’s in Drenthe hebben net als andere gebieden aan de rand van ons land te maken met een aanhoudende bevolkingskrimp. Het zorgt ervoor dat het in vergrijzende kernen met een krimpend aantal inwoners steeds lastiger wordt om een bepaald voorzieningenniveau overeind te houden. Het roept de vraag op wat provincies kunnen doen op het gebied van ruimtelijke ordening om het voorzieningenniveau op peil te houden.
Moet Drenthe wonen gaan concentreren op kansrijke plekken?
Ja, bestem lege dorpen anders 40%
Nee, migratie lost probleem op 13%
Garandeer voorzieningenniveau 47%
Overijssel
Hoofdstad: Zwolle
Aantal inwoners: 1.171.910
CdK: Andries Heidema (CU)
Zwolle geniet een groeiende populariteit om te wonen en te werken. Naar verwachting groeit de Hanzestad van de huidige ruim 130.000 inwoners door naar 150.000 inwoners. Overijssel mag zich in zijn algemeenheid verheugen op een groeiende belangstelling als woonplek. Met name in coronatijd namen Randstedelingen de wijk naar de provincie, waar je vaak nog voor minder geld meer huis hebt en meer groen op de koop toe. Wij wilden van u weten of u vindt dat Overijssel rekening moet houden met de vlucht vanuit de Randstad.
Overijssel moet ook bouwen voor nieuwkomers uit de Randstad
Ja, nu inspelen op groei vraag 79%
Nee, bouwen voor lokale markt 14%
Markt lost het vanzelf op 7%
Flevoland
Hoofdstad: Lelystad
Aantal inwoners: 434.771
CdK*: Leen Verbeek (PvdA)
*Tot 1 november 2023
Terwijl Zeewolde eerder nog juichend social media reus Meta binnenhaalde als gebruiker en opdrachtgever van een groot datacentrum binnen de gemeentegrenzen, zette de provincie Flevoland in het voorjaar van 2022 met een nipte meerderheid een streep door de plannen. De provincie weet zich daarbij ook gesteund door het kabinet, dat de impact van een megadatacentrum op het milieu (stikstofruimte) en energiegebruik te groot vindt. Wij waren benieuwd naar uw visie op deze problematiek.
Is er ruimte voor nieuwe datacentra in Flevoland?
Ja, centra leveren banen op 13%
Nee, kost veel ruimte/energie 62%
Alleen bij goede inpassing 26%
Gelderland
Hoofdstad: Arnhem
Aantal inwoners: 2.110.472
CdK: John Berends (CDA)
Onderzoekers van Wageningen Universiteit & Research houden rekening met het scenario dat in 2120 grote delen van het westen van het land onbewoonbaar zijn geworden door het stijgende water. Het maakt het noodzakelijk om anders en veelal op hoger gelegen gebieden te bouwen, wat ertoe kan leiden dat een stad als Arnhem, nu nog goed voor ongeveer 163.000 inwoners, over een eeuw 2,5 keer zoveel inwoners telt.
Is Gelderland aan Zee de vestigingsplaats van de toekomst?
Ja, ideale ligging/landschap 30%
Nee, oplossen in de Randstad 50%
Misschien, binnen nationale RO 20%
Utrecht
Hoofdstad: Utrecht
Aantal inwoners: 1.369.873
CdK: Hans Oosters (PvdA)
Huishoudens in de provincie Utrecht met een laag- en middeninkomen zijn steeds minder goed in staat om een koopwoning gefinancierd te krijgen. De provincie gaf adviesbureau Stec opdracht om te inventariseren op welke wijze de provincie een bijdrage kan leveren aan een betere financierbaarheid van koopwoningen. Wij waren benieuwd wat u vindt van deze vorm van overheidsbemoeienis met de markt.
Is het een taak van de provincie Utrecht om te sturen op betaalbare woningen?
Prima, elke bijdrage is welkom 50%
Nee, geen taak voor provincie 36%
Kan, maar draait om rekensom 14%
Noord-Holland
Hoofdstad: Haarlem
Aantal inwoners: 2.909.807
CdK: Arthur van Dijk (VVD)
Nog altijd is de Zuidas de sweetspot van de grote kantorenlocaties in ons land. Niet voor niets kiezen elektronicareuzen en advocatenkantoren die willen bezuinigen voor deze locatie bij concentraties. Maar zelfs de Zuidas is niet immuun voor de gevolgen van de huidige economische tegenwind. De eerste bouwplannen voor nog meer kantoorruimte worden al naar beneden bijgesteld. Het roept ook de vraag op in hoeverre de provincie Noord-Holland juist in deze tijd de regie moet pakken om ervoor te zorgen dat er ook na de huidige crisis voldoende kantoorruimte overblijft, en dan niet alleen in Amsterdam, maar ook in middelgrote kernen als Alkmaar en Zaanstad.
De kantorenmarkt in Noord-Holland heeft meer regie nodig
Ja, aanbod nihil buiten Zuidas 36%
Nee, recessie dempt overmaat 28%
Graag als onderdeel RO-puzzel 36%
Zuid-Holland
Hoofdstad: Den Haag
Aantal inwoners: 3.753.944
CdK: Jaap Smit (CDA)
Zuid-Holland is veruit de drukste provincie van ons land. Er moet de komende jaren flink bijgebouwd worden. Daarbij wordt steeds nadrukkelijker gekeken naar het Groene Hart, het poldergebied in het hart van de provincie. Maar er is ook kritiek, van mensen die het landschap ongerept willen laten of het Groene Hart, gelet op de ligging beneden NAP, ongeschikt achten voor massale woningbouw. Dit vond u ervan:
Mag er gebouwd worden in het Groene Hart?
Ja, nieuwe locaties hard nodig 40%
Nee, is groene long Randstad 31%
Alleen aan rand bestaande stad 29%
Zeeland
Hoofdstad: Middelburg
Aantal inwoners: 386.757
CdK: Han Polman (D66)
Begin deze maand was het op de kop af 70 jaar geleden dat Zuidwest-Nederland werd getroffen door de watersnoodramp. Uit onderzoek voor verzekeraar Nationale-Nederlanden komt naar voren dat inwoners van Zuid-Nederland er niet gerust op zijn dat een ramp van de omvang van 1953 zich niet nog een keer kan voordoen. Desondanks zeggen ze nauwelijks voorzorgsmaatregelen te hebben getroffen om wateroverlast tegen te gaan. Wij wilden van u weten of een provincie als Zeeland bij zijn ruimtelijke ordening meer rekening moet houden met klimaatverandering.
Zeeland moet meer rekening houden met klimaatverandering
Ja, Zeeland meest kwetsbaar 46%
Nee, Zeeland is goed beschermd 23%
Kom met een nieuw Deltaplan 31%
Noord-Brabant
Hoofdstad: Den Bosch
Aantal inwoners: 2.592.874
CdK: Ina Adema (VVD)
Statenbreed willen de politieke partijen in de Provinciale Staten van Noord-Brabant na de komende verkiezingen de verdozing een halt toeroepen. Dat blijkt uit een analyse van de verkiezingsprogramma’s door Cees-Jan Pen, lector De Ondernemende Regio aan Fontys Hogeschool. Ook is voor verschillende partijen de huisvesting van arbeidsmigranten een issue. Wij wilden van de sector weten of er ook volgens hen behoefte is aan betere bedrijventerreinen in het Brabantse land.
Is er behoefte aan betere bedrijventerreinen in het Brabantse land?
Ja, er is nu te veel verdozing 13%
Nee, aanbod is groot genoeg 20%
Alleen als aanbod duurzaam is 67%
Limburg
Hoofdstad: Maastricht
Aantal inwoners: 1.118.302
Gouverneur: Emile Roemer (SP)
Limburg is de meest internationale provincie van ons land. Het zorgt voor veel woon–werkverkeer voor mensen die in Limburg werken, maar wonen bij onze zuider- en oosterburen. Tegelijkertijd trekt de regio veel arbeidsmigranten die veelal terecht komen in de sectoren handel, industrie en horeca. Een kwestie die, volgens u, niet alleen in Limburg aandacht behoeft.
Houdt politiek Den Haag bij het huisvestingsbeleid te weinig rekening met arbeidsmigranten in Limburg?
Ja, migrant vraagt om maatwerk 42%
Nee, heel het land stroomt vol 47%
Soms, kwestie niet opportuun 11%
