Het ligt in de lijn der verwachting dat dagen van extreme hitte, zoals een week geleden, door klimaatverandering vaker zullen voorkomen. Steden kunnen en moeten zich hierop voorbereiden vinden ze bij het HitteLab.
Met name grote steden ondervinden ernstige overlast van extreme hitte. De dichte bebouwing en een druk wegennet laten vaak weinig ruimte voor verkoelend groen en water om in te zwemmen. Bovendien zijn veel woningen onvoldoende geïsoleerd om, in dit geval, de hitte buiten de deur te houden. Met de bekende gevolgen die hinderlijk -slecht slapen en concentratieverlies- tot zeer ernstig -geweld, ongevallen en overlijden- zijn.
Overlast door extreme hitte landt ook niet overal even sterk volgens Professor Lex Burdorf, hoogleraar determinanten van volksgezondheid bij het Erasmus MC. 'Op een hete dag is het in sommige Rotterdamse wijken wel vijf tot zeven graden warmer dan op andere plekken in de stad,” zegt hij. 'Dat heeft alles te maken met de inrichting van de buurt: op sommige plekken vind je weinig groen en water, en vooral veel steen. Dat maakt veel uit. Tijdens een periode van hitte kun je beter aan de Kralingse Plas wonen dan in de Afrikaanderwijk.'
Onderschat klimaatrisico
Om de stad beter te wapenen tegen het groeiende hitteprobleem, werd in 2024 het HitteLab Rotterdam opgericht. Het HitteLab, een initiatief van Resilient Delta, is een samenwerking tussen de Convergence-alliantie (TU Delft, Erasmus Universiteit Rotterdam en Erasmus MC), Hogeschool Rotterdam, de GGD Rotterdam-Rijnmond en de gemeente. Meer aadacht voor de problematiek is essentieell, stelt Hans de Voogd, directeur van Resilient Delta en een van de initiatiefnemers van het HitteLab. 'Hitte is een enorm onderschat klimaatrisico, omdat de gevolgen minder zichtbaar zijn dan de schade van bijvoorbeeld een overstroming of een hevige storm. Het is belangrijk dat we als samenleving gaan inzien dat ook de impact van hitte desastreus is.'
Tijdens de Heat Action Day Rotterdam, die begin vorig maand plaatsvond, ondertekenden De Voogd en de andere partners van het HitteLab een convenant. Daarmee committeren zij zich aan een intensieve samenwerking om de komende jaren samen hitteproblematiek aan te pakken. 'Samenwerking is essentieel. We hebben elkaar nodig om het hitteprobleem aan te pakken en de stad voor de komende generaties leefbaar, gezond en veilig te houden. Daar moeten we niet pas over vijftig jaar samen de schouders onder zetten, als steden misschien wel onhoudbaar heet zijn geworden, maar nu.'
Leven in de stad
Oplossingen zitten volgens Rick Heikoop, docent-onderzoeker aan de Hogeschool Rotterdam en coördinator van het HitteLab, niet alleen aan de fysieke kant. 'In de Filipijnen beginnen scholen bijvoorbeeld heel vroeg en zijn ze tijdens het heetst van de dag gesloten. In het HitteLab kijken we ook naar dat soort oplossingen. Natuurlijk moeten we vergroenen, verkoelen en hittebestendig bouwen, maar het is ook belangrijk om na te denken over de manier waarop we het leven in de stad inrichten.'
