Mede dankzij de coronacrisis groeit de totale omzet in de detailhandel in 2020 met circa 4%, een plus van € 4,5 mrd. Aan deze groei dragen de pure webwinkels bijna € 3 mrd bij en de supermarkten € 2,5 mrd. Zij profiteren het meest van de lockdown in het voorjaar.
Dit stelt het ING Economisch Bureau in het vandaag gepubliceerde Vooruitzicht detailhandel.
De non-foodsector krimpt per saldo met ruim € 1 mrd. Binnen dit segment zitten naast de goed presterende doe-het-zelfzaken, tuincentra en elektronica- en speelgoedwinkels ook de grote verliezers: de modewinkels. Het beeld voor de detailhandel in 2021 is somberder: de omzetgroei blijft vanwege dalende consumentenuitgaven beperkt tot 1%.
"De groei van de omzet in de detailhandel pakt in 2020 nog hoger uit dan begin dit jaar werd verwacht”, aldus Henk van den Brink, sectoreconoom Retail bij het ING Economisch Bureau. “De lockdown heeft de omzet van supermarkten en voedingsspeciaalzaken een tijdelijke extra impuls gegeven en het online winkelen een structurele boost”.
Supermarkten en voedingsspeciaalzaken
De omzetgroei bij supermarkten komt in 2020 uit op 6,5%, bij speciaalzaken stijgt de omzet met 3%. Belangrijke verklaringen zijn het hamstergedrag van consumenten, de verschuiving van omzet uit de horeca en Nederlanders die relatief meer thuis waren. Door de corona-uitbraak is bovendien het winkelgedrag flink veranderd. Consumenten doen minder vaak boodschappen maar kopen per bezoek meer, zo ligt het gemiddelde pinbedrag ruim 20% hoger sinds de invoering van de coronamaatregelen in maart. De lockdown impulsen vallen naar verwachting grotendeels weg in 2021. Bovendien zal de prijsconcurrentie toenemen naar mate meer consumenten de effecten van de coronacrisis, zoals een oplopende werkloosheid, in de portemonnee gaan voelen.
Winnaars in non-food
Na vijf jaar omzetgroei in de detailhandel non-food gooit de coronacrisis roet in het eten. De verwachting is dat de omzet zowel in 2020 (-2%) als 2021 daalt. Door de lockdown werden onder meer sport- en boekwinkels en parfumerieën getroffen, maar vooral modewinkels. De omzet van elektronica- en speelgoedwinkels hield stand, maar de grote winnaars bij de ‘stenen winkels’ bleken doe-het-zelfzaken en tuincentra. Aan huis gebonden consumenten beschikten in het voorjaar over tijd en geld en bovendien was het prachtig weer om eigen huis en tuin op te frissen. In 2021 vallen naar verwachting de tijdelijke lockdown-impulsen weg en leidt toenemende werkloosheid tot dalende consumentenuitgaven en dus omzetdaling voor de non-food retail.
“Ook pinbetalingen hebben laten zien dat bestedingen aan spullen in en rond het huis een impuls hebben gekregen door de coronamaatregelen”, constateert Henk van den Brink. “Huishoudens hebben tuin, woning en thuiswerkplek op orde en dat betekent dat uitgaven aan dat soort goederen volgend jaar naar verwachting wat terug zullen vallen”.
Onlineverkopen door fysieke winkels stijgen met 35%
De grootste winnaar van de coronamaatregelen is het onlinekanaal. Dat de omzetkrimp in de non-food retail in 2020 naar verwachting beperkt blijft, komt vooral door de enorme impuls vanuit e-commerce. Diverse winkelketens noteerden in het tweede kwartaal een omzetgroei van 35% tot 75% in hun webshops. De belangrijkste les van de lockdown is dat voor het gros van de non-food winkels toekomstige omzetgroei een utopie is zonder een online strategie. Een andere les is dat onder ouderen het aantal e-shoppers fors is gestegen en deze koopkrachtige categorie in de e-commerce strategie speciale aandacht verdient.
