De uitvinder van antikraak, Zwerfkei Tijdelijk Beheer, viert zijn 40-jarig jubileum. Oprichter Eyk Backer gaat echter nog lang niet met pensioen
Door Ronald de Blauw
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 1, 31 januari 2020
Toen Eyk Backer op 1 februari 1980 zijn nieuwe bedrijf inschreef in de Kamer van Koophandel, kon hij niet vermoeden dat Zwerfkei Tijdelijk Beheer anno nu zijn 40-jarig jubileum zou vieren. Destijds was Backer als makelaar werkzaam bij een Amsterdams makelaarskantoor en kwam hij in de praktijk regelmatig leegstaand vastgoed tegen. Tegelijkertijd kreeg hij vanuit zijn vrienden- en kennissenkring vaak de vraag of hij betaalbare woonruimte wist in de stad. De destijds 27-jarige Backer kwam zo op het idee om leegstaande panden die hij in verkoop had, tijdelijk te laten bewonen tegen betaling van gas, licht en water.
Kick-off
Een bevriende makelaar, Dick Broersma, vroeg of hij dit ook kon doen voor een pand van Broersma in de Vondelstraat. Hij was graag bereid voor deze service te betalen. Dat was de kick-off voor antikraak en tijdelijke bewoning of gebruik. Bijzonder was de mogelijkheid voor de eigenaar of vastgoedbeheerder om het contract op te zeggen, met een opzegtermijn van 28 dagen, als verkoop of herontwikkeling aan de orde was.
Nu werkt Backer vanuit een kantoor aan de Stadionweg in Amsterdam-Zuid met een team van 6 mensen aan het beheer van zeer uiteenlopende gebouwen in de regio Amsterdam. De leegstandbeheerder is hier sinds 2002 gevestigd; daarvoor hield Zwerfkei Tijdelijk Beheer kantoor aan het Westeinde in de binnenstad. Backer is trots op zijn team: ‘Onze medewerkers zijn deskundig en doen zowel bewonerszaken en opleveringen als klantcontacten. Voor reparaties en technische problemen schakelen we specialisten en erkende installateurs in; we hebben geen eigen technische dienst. Het is een groep bedrijven waarmee we al lang werken en die precies snappen waar het om gaat.’
Bijzondere panden
De beheerportefeuille van Zwerfkei Tijdelijk Beheer verandert continu van samenstelling en de onderneming is ook in gemeenten als Enkhuizen, Mijdrecht, Haarlem, Bennebroek en Warmond als leegstandbeheerder actief. De portefeuille is door de jaren heen qua omvang vrij constant gebleven, zowel in aantal panden als aantal bewoners. De oranje raamposters die op vele plekken in de stad te zien zijn, geven aan dat die panden door Zwerfkei Tijdelijk Beheer worden bemand en beheerd. ‘Gisteren hebben we bijvoorbeeld een kerk aan de Bloemgracht opgeleverd, een heel bijzonder gebouw’, vertelt Backer. ‘Het is een rijksmonument uit 1880. De gevel aan de gracht is bescheiden van omvang, maar er schuilt een groot interieur achter van 500 m², nog helemaal origineel.’
Vroeger had Zwerfkei onder meer de voormalige Boerhaave Kliniek en De Groote Club aan de Dam in beheer, van waaruit na afloop van de Tweede Wereldoorlog is geschoten op de feestvierende massa op de Dam. Het is nu gerenoveerd tot multi-tenant kantoorgebouw. ‘Recenter is het Paleis van Justitie aan de Prinsengracht, waar we al een tijdje in zitten met een groot aantal bedrijfjes en kantoren. Dat pand wordt binnenkort verbouwd tot een luxe hotel.’
Omgekeerd verdienmodel
Aanvankelijk was het gebruikelijk dat eigenaren betaalden voor bewaking door bewoning, de bewoners en gebruikers kregen alleen de energie- en waterrekening. In de jaren ’90 werd het de praktijk dat bewoners een gebruiksvergoeding betaalden en de eigenaar geen bewakingskosten meer, waardoor het verdienmodel helemaal omgedraaid werd. Het KLB (Keurmerk Leegstandbeheer) geeft alle informatie over tarieven en voorwaarden waaraan leegstandbeheerders vandaag de dag moeten voldoen. Zwerfkei Tijdelijk Beheer voldoet aan alle eisen en heeft dan ook het keurmerk van het KLB.
Backer heeft gedurende zijn loopbaan de markt van leegstandbeheer enorm zien groeien en professionaliseren. ‘Het geeft me veel voldoening dat mijn idee, wat in de volksmond antikraak heet, een algemeen aanvaarde woonvorm is geworden. Het is een woonvorm waarvan iedereen weet hoe het werkt en iedereen is bereid zich aan de afspraken te houden. De sector biedt zo mede een oplossing voor de woningnood en creatieve en startende ondernemers kunnen aan betaalbare werkruimte komen. De vastgoedeigenaar wordt beschermd tegen kraken en vandalisme.’
Backer is echter wel van mening dat het verdienmodel van de leegstandbeheerder niet ten koste mag gaan van de bewoners, en dat je geen misbruik moet maken van die woningnood. ‘Bewoners zijn tenslotte geen brandblussers die je ophangt of weer verwijdert.’ Tegenover de lage huisvestingslasten staat de onzekerheid over hoe lang men in een pand kan blijven wonen en of er daarna een alternatief is. Zwerfkei Tijdelijk Beheer probeert bewoners door te plaatsen, maar kan niets garanderen. Meestal lukt dit wel, maar het hangt af van wat er beschikbaar komt. De opzegtermijn van 28 dagen geeft de mogelijkheid dat bewoners ook kunnen terugvallen op een plan B, door zelf nieuw onderdak te vinden.
Druk te groot voor online
Het is niet mogelijk om via de website van Zwerfkei Tijdelijk Beheer of per mail in te schrijven, omdat de druk op de Amsterdamse woningmarkt zo groot is. ‘Als we de inschrijving een dag zouden openzetten, hebben we zo 500 nieuwe aanmeldingen. Daarom maken we het via facebook bekend als er nieuw aanbod is; de mensen moeten dat zelf in de gaten houden. Geïnteresseerden laten we altijd eerst op kantoor langskomen voor een intakegesprek.’
Backer merkt in de praktijk dat vooral de kantorenmarkt in Amsterdam enorm is aangetrokken. Er is daardoor minder leegstand, en de termijn waarin objecten worden aangeboden is aanzienlijk korter geworden. Zwerfkei Tijdelijk Beheer heeft ook een aantal Amsterdamse corporaties als cliënt. Daarbij gaat het dan vaak om tijdelijke verhuur van woningen waarvoor sloop/nieuwbouw- of renovatieplannen bestaan. ‘In dat geval wordt een tijdelijk huurcontract getekend, met een huur die 20% onder de oude huurprijs ligt. Woningcomplexen die op termijn worden gesloopt, kunnen op deze manier verhuurd worden.’
Mede-oprichter van VLBN en KLB
Eyk Backer startte in 1980 met Zwerfkei Tijdelijk Beheer; daarvoor werkte hij als beëdigd makelaar–taxateur voor een Amsterdams makelaarskantoor. Hij was in 2009 medeoprichter van de Vereniging van Leegstandbeheerders (VLBN) en in 2010 van het Keurmerk Leegstandbeheer (KLB). Backer is ook bestuurslid en penningmeester van de VLBN geweest.
Backer is nu 67, maar van pensioen en stoppen met werken wil hij niets weten. ‘Ik ga nog elke dag met plezier naar kantoor, en elke dag is anders. Zolang het gaat, ga ik door met Zwerfkei Tijdelijk Beheer, hopelijk tot het volgende jubileum.’
Gerelateerde artikelen:
