Vastgoedbeurs Provada mikt ondanks een wolk vastgoedellende op een nieuw record van meer dan 25.000 bezoekers. Een speurtocht naar het succes van de fysieke vakbeurs in een woelig digitaal tijdperk.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 6, 9 juni 2023
Provada-eigenaar Peter Schreuter heeft in een eerder interview verteld dat zijn wortels liggen in de verhuur van strandtenten. Hij leerde in weer en wind te blijven bouwen: hoe slechter het seizoen, des te meer hij moest lachen naar de (vaste) klanten. Zoals de strandgasten zullen blijven komen, zo zullen de vastgoedprofessionals zich naar de Provada blijven begeven; coronacrisis, inflatie, stikstofmaatregelen, hoge energiekosten, een oorlog in Oekraïne en een tekort aan woningen ten spijt. Maar waarom eigenlijk? Er zijn series goede congressen, spannende seminars en masterclasses, maar er is in Nederland maar één Provada.
Bijzondere beurs
Een vriend die niet in het vastgoed zit, kwam de afgelopen Provada op bezoek. Hij verbaasde zich erover dat dit totaal niet de beurs is die hij had verwacht. Hij gaat geregeld naar auto-beurzen en de Tefaf, waar hij precies weet wat hij krijgt: de nieuwste autotechnologie en het oudste antiek; liefst met een zekere magie van onbereikbaarheid: duizenden komen kijken, maar slechts enkelen gaan weg met een Ferrari Purosangue of een Aquamanile uit de tijd van de kruistochten.
Zo niet de Provada. Mijn vriend dacht dat hij het nieuwste of het mooiste te zien zou krijgen op het gebied van vastgoed, maar mooie investeringsprojecten worden niet aangeboden. Je hebt geen stand waar je kunt bieden op de nieuwe Utrechtse ‘toren’ van Edge, of het gerestaureerde ‘palazzo’ Elswout van Luigi Prins. De meeste stands – inclusief die van PropertyNL – hebben hooguit een bar. Dat oogt gastvrij om aan te schuiven, maar is niet direct gericht op koop of verkoop van het gebouw van de toekomst.
De vriend snapte wel dat hij voor (tweede) woningen aan het verkeerde adres zou zijn, want de Provada staat immers voor professionele vastgoeddagen. Maar wat doen die professionals? Concrete zaken voor professionals vond hij er ook niet. Geen te koop staande grond, losse winkels, winkelcentra of een kantoorproject. Tevergeefs zocht hij naar een serie huurwoningen als aanvulling op zijn beleggingsportefeuille. Ook waren er geen commissionairs die hem vastgoedaandelen van Wereldhave, Vastned of CTP aanboden. Misschien kon hij tekenen voor een hypotheek van Mogelijk, maar op zich biedt bijna niemand op de Provada iets rechtstreeks aan.
Ook met de bezoekers is iets vreemds aan de hand, vond hij. Onder de duizenden gasten kon hij geen dame of heer huisvesting van grote groeiers ontwaren, zoals pakweg ASML, Booking of DSM. Hij dacht dat deze mensen optimale huisvesting voor hun mensen nastreven en daarbij op de Provada zouden moeten zijn, maar hij vond ze niet.
Complexe markt
Het bijzondere daarmee is dat de Provada laat zien hoe complex de markt eigenlijk werkt. Gemeenten, projectontwikkelaars, corporaties, beleggers en adviseurs in alle soorten en maten gaan wel massaal naar de Provada om ‘de markt te maken’, maar hoe precies? Het thema van de Provada is dan ook abstract: ‘Samenwerken, daar moet het over gaan.’
Peter Schreuter en zijn team zijn het hele jaar bezig om een bomvol programma met bekende en minder bekende sprekers op te zetten. Daarbij maakt de beurs dankbaar gebruik van de vastgoedmedia VGM en PropertyNL, die ook permanent de markt afstropen naar trends en elk met inhoudelijke programma’s komen. Daarnaast zijn er adviseurs met inhoudelijke bijdragen, zoals Buck Consultants International, en bekende ontwikkelaars, zoals AM en BPD, maar die zijn niet met acquisitie bezig, maar ze laten hun expertise zien. AM doet dat met een meeting over Enka in Ede, BPD met een congres over waterrisico’s bij de ontwikkeling van woningen. In datzelfde stramien past een debat over houtbouw van ABN Amro, een sessie van Syntrus Achmea over ouderenwoningen, een symposium van de gemeente Amsterdam over hoe je lessen kunt trekken uit tenders. Dit is maar een kleine greep: afgelopen jaar waren er voor de dagelijkse beurskrant PropertyDay meer dan 100 bijeenkomsten te coveren.
Optopping
Wie de beursprogramma’s jaar op jaar volgt, ontdekt wat er in de mode is en wat niet. De Provada zelf organiseert twaalf meetings op de drie beursdagen. Van de twaalf zitten er vijf in de hoek van duurzaamheid (ESG, klimaattafel, circulariteit en energieprestaties) en vier in de hoek van woningen (betaalbaarheid, versnelling bouw en senioren).
PropertyNL brengt acht meetings, met ook veel aandacht voor woningen (zorgvastgoed, middenhuur, transformatie en kansen voor optopping met ‘Hugo kan het dak op’). Ook zijn er sessies over vastgoedfinanciering en fiscaliteit. Het achterliggende thema bij de sessies van PropertyNL is: verrassende nieuwkomers in de vastgoedkolom. Bij financiering een Stimuleringsfonds Volkshuisvesting, waaraan veel partijen nog niet hebben gedacht, bij zorgvastgoed de grotere rol van dienstverleners, zoals Vebego, in de waardeketen. Bij energietransitie een casestudie om een ingenieursbureau eerder bij het ontwerpproces te betrekken (CroonWolter&Dros). Het geheel wordt afgesloten met een studenten-quiz onder vastgoedstudenten verenigd in Fresh.
De collega’s van Vastgoedmarkt hebben ook aandacht voor aanstormende professionals met de Young Talent Award en de Provada zelf laat studenten samen met ceo’s koken, een prima idee van John Schreuter, de broer van Peter, die ook bij de Provada werkt.
Vastgoedmarkt heeft behalve de Young Talent Award zes thema-sessies in het vooruitzicht gesteld met corporaties, bedrijventerreinen, ontwikkeling van centrumgebieden en duurzaamheid. Bovendien zijn er twee debatten met de grote vastgoedadviseurs en de vastgoedbeleggingsmarkt.
Anticyclische onderwerpen
Het is zeker zo dat in dit geweld van bijeenkomsten sommigen door de bomen het bos niet meer zien. Wordt er niet wat vergeten? Vorig jaar waren er bijvoorbeeld veel congressen over logistiek (waarvan drie bij PropertyNL). Afgezien van de congressen van René Buck (BCI) mis ik logistiek dit jaar, terwijl de hausse met distributiecentra nog lang niet voorbij is.
Een beetje preken voor eigen parochie: je ziet dat vakmedia makkelijker aandacht kunnen vragen voor anticyclische onderwerpen. Zo was in het PropertyNL Magazine van mei te lezen wat de kansen zijn voor ontwikkelaars op de in mineur verkerende kantorenmarkt. In deze editie de speurtocht van Jorine de Soet naar vitaliteit van tien binnensteden. Zowel retail als kantoren staan niet hoog op de interesselijst, en dat is wat lastiger voor een congresorganisatie. Belangrijk is dat Peter Schreuter het wel probeert. Zo is de rol van de corporaties op de beurs beperkt, gezien hun aandeel in de volkshuisvesting. Maar de Provada heeft dit jaar wel de rode loper voor corporaties uitgelegd.
Internationale component
Het is lastig voor de Provada om aandacht te vragen voor de internationale component. PropertyEU heeft wel internationale meetings op de Provada georganiseerd, en dit jaar probeert René Buck het opnieuw, maar tot nu blijft de Provada een lokale beurs. Dat is jammer, gezien het internationale karakter van Nederland: CBRE Europa wordt geleid door een Nederlander, Marco Hekman. In Nederland zitten grote Europese beleggers, zoals CBRE IM, en ING Real Estate heeft nog steeds een grote Europese vastgoedportefeuille financieringen. Ook ontwikkelaars zoals Edge hebben een internationale insteek. Voeg daarbij dat de klanten in toenemende mate internationaal georiënteerd zijn, en dan zou je een internationale dag verwachten.
Daarnaast mis ik de pensioenfondsen, voor wie een grote maatschappelijke rol in het vastgoed is weggelegd. Natuurlijk de goeden niet te na gesproken, zoals Syntrus Achmea, Bouwinvest, Amvest en Altera, maar waar blijven de asset managers APG en PGGM?
Verminderen van de footprint
Interessant is de trend van de Provada om in te zetten op het verminderen van de footprint. Misschien heb ik dat gemist, maar bij de grote internationale beurzen Mipim en Expo heb ik minder focus gezien op afvalscheidingsprogramma’s, modulaire standbouw voor minder materiaalverspilling en een donatieprogramma voor groene doelen. Denk aan de oprichter van Fris supermarkt, Abdelhamid Idrissi. Schreuter heeft expliciet aandacht gevraagd voor zijn supermarkt, waar financieel kwetsbare gezinnen gratis boodschappen kunnen doen.
Schreuter schuwt daarbij de persoonlijke component niet en geeft ook de schijnbare tegenstrijdigheid aan. Een beurs waarbij honderden stands worden gemaakt voor drie dagen en waarvoor 25.000 mensen op de been komen (vooral in auto’s) is natuurlijk niet het ideale groene visitekaartje. Dan leken die digitale beurzen in coronatijd toch een mooi alternatief. Als we één ding hebben geleerd van corona is het echter dat zo’n digitale meeting niet werkt. De Provada mag dan voor buitenstaanders een moeilijk te doorgronden beurs zijn, vastgoedprofessionals weten dat fysieke afspraken onmisbaar zijn om zo’n intransparante markt te laten functioneren. Rationeel lijkt dat moeilijk verklaarbaar, maar onze verslaggevers zullen het wel proberen. De gemeenten, corporaties, ontwikkelaars, financiers en vooral beleggers die verstek laten gaan, zullen we extra kritisch volgen. De stelling is dat zij op de lange termijn een underperformance leveren, al zal het leveren van het bewijs natuurlijk jaren kosten. Maar Peter Schreuter van de Provada heeft zelfs van dat nadeel een voordeel gemaakt: hij grossiert in meerjarencontracten voor standhouders.
Minister en BZK willen zich laten gelden
Minister Hugo de Jonge moest vorig jaar verstek laten gaan, maar maakt dat nu volop goed door ook na de opening van de Provada op dinsdag met partijen in debat te gaan over hoe de nationale woningbouwopgave gerealiseerd kan worden. PropertyNL levert samen met Sustay hier op dinsdag om 11 uur een bijdrage aan met de uitreiking van de Middenhuur Award, een prijs voor een omstreden segment. Veel beleggers en ontwikkelaars hebben gezegd niet in het gereglementeerde middenhuursegment te willen investeren, maar PropertyNL heeft een record aan inzendingen binnen voor deze award.
Robert van Ieperen, directeur van de specialist op het gebied van herontwikkeling EarthY, zal samen met de Provada en het ministerie van BZK woensdag om 10.30 uur een verdiepingsslag proberen aan te brengen. Hij doet dat door uit te leggen wat er nodig is om het investeringsklimaat voor grootschalige woningbouw te verbeteren en door te verkennen welke samenwerkings- en financieringsvormen zich daar het beste voor lenen. ‘Het beproefde concept van publiek–private samenwerking en de oprichting van gezamenlijk aangestuurde projectorganisaties moet weer een nieuwe glans geven. Niet vrijblijvend, maar met het doel om vooral in de 17 grootschalige woningbouwgebieden waar nodig snel tot actie te kunnen overgaan. En in de wetenschap dat er niet één beste oplossing is, maar dat het maatwerk wordt in elk gebied. Dat vraagt ook van iedereen een open en slagvaardige opstelling’, aldus Van Ieperen.
