De vraag naar kantoren in Nederland is in 2023 ten opzichte van 2022 gedaald met gemiddeld 31%. In sommige steden is de terugval zelfs 60% of meer.
Dat en meer blijkt uit een presentatie van trends in de kantorenmarkt van vastgoedadviseur JLL die gisteren plaatsvond.
De vraag naar kantoren is structureel minder. ‘Deze zal ook de komende jaren structureel op een ander niveau blijven’, legt Sven Bertens, Head of Research & Strategy bij JLL, uit. ‘Gebruikers van kantoorpanden zijn namelijk bezig met het optimaliseren van hun huisvestingsportefeuille.’
Dat leidt volgens JLL tot gemiddeld 31 procent minder vraag ten opzichte van 2022. Let wel, dat is een terugval van vraag, geen uitval. JLL ziet namelijk de vraag van gebruikers van kantoren structureel en wezenlijk veranderen. Omdat medewerkers vaak maar twee of drie dagen naar kantoor komen, hebben ze minder ruimte nodig. Ook de economische mindere periode draagt bij aan een terugvallende vraag. Als bedrijven een kantoor zoeken, zoeken ze naar een kantoor dat voor een human experience kan zorgen. Beleving is dan belangrijk.
Risico voor herontwikkeling
JLL ziet daarnaast dat de vraag naar duurzame gebouwen toeneemt. Bertens: ‘Het liefst op een OV-knooppunt. Met toenemende vereisten op het gebied van duurzaamheid, nemen kantoorgebruikers ook hun vastgoed onder de loep. Je ziet dat daardoor duurzame panden nabij een OV-knooppunt gewild zijn en dat daar de waardering van toeneemt.’
Daarbij speelt de centrale locatie een belangrijke rol. Een niet-duurzaam gebouw in de periferie, alleen bereikbaar met de auto, vormt een probleem. JLL stelt vast dat kantoren gebouwd tussen 1980 en 2000 minder voldoen aan de gebruikerswensen. Daar loop je een risico om als eigenaar te moeten herontwikkelen.
Mismatch vraag en aanbod
Het Nederlandse leegstandscijfer van kantoren is in 2023 naar 5,5 procent gegaan en daalt. Bertens: 'In de meeste gemeenten is er een mismatch tussen gevraagd vastgoed en het aanbod. We verwachten daarom een verdere polarisatie in de komende maanden tussen aantrekkelijke en niet-aantrekkelijke kantoorlocaties.'
Uit de cijfers van JLL blijkt ook dat medewerkers wereldwijd gemiddeld 3,1 dagen naar kantoor gaan. Bedrijven plannen dan ook hun huisvesting veelal voor de pieken die op de dinsdagen, donderdagen en in mindere mate op de woensdagen vallen. Wereldwijd hanteren bedrijven Science Based Targets Initiatives om op nul CO2-uitstoot te komen. Bertens: ‘Ook die CO2-doelen van bedrijven geven een boost aan de vraag naar duurzame kantoren. In Amsterdam alleen al is de vraag 57 procent meer dan het aanbod van duurzame kantoren.’
