De komende Europese Bodemgezondheidswet vormt een bedreiging voor de Nederlandse plannen om heel veel extra woningen te bouwen.
Dat schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving in het rapport ‘Quickscan toename van het ruimtebeslag in Nederland’. Het PBL verwacht dat de Europese Commissie vanaf 2050 geen ruimte meer zal bieden voor extra woningen, kantoren, bedrijfsruimte, recreatievastgoed en nieuwe infrastructuur, als het ruimteslag daarvan toeneemt ten koste van natuur en landbouw.
In Nederland zijn de begrippen ‘land take’ en ‘ruimtebeslag’ nog vrijwel onbekend, maar het EU-beleid hierover kan volgens de onderzoekers grote gevolgen hebben voor de inrichting van ons land. Het Planbureau voor de Leefomgeving onderzocht daarom op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de mogelijke impact van de doelstelling om de netto stedelijke uitbreiding volledig af te bouwen. Hoeveel invloed het Europese beleid precies gaat hebben is onduidelijk, omdat de details nog moeten worden uitgewerkt. “We moeten in Nederland een brede discussie voeren over de gevolgen die ‘no netto land take’ in 2050 zal hebben voor onze ruimtelijke ordening”, vindt hoofdauteur David Evers.
Het PBL onderzocht de uitbreiding in het verleden. Volgens de meest gangbare definitie kent Nederland een toename van ruimtebeslag van rond de 70.000 hectare in de periode 2000 tot 2018. Het gaat dan om woningbouw, kantoorgebieden, bedrijventerreinen, infrastructuur, parken, recreatiegebieden en eventuele mijnbouw. Er is ook sprake van afname, bijvoorbeeld wanneer terreinen worden teruggegeven aan de landbouw of aan de natuur. Het saldo is circa 64.000 hectare bijkomend ruimtebeslag, omgerekend bijna 10 hectare per dag. Nederland staat daarmee op de zesde plaats in Europa (EU27), maar omgerekend naar het totale grondoppervlakte is Nederland de Europese koploper wat betreft de toename van ruimtebeslag.
Het is nog onduidelijk welke definitie Europa voor ruimtebeslag zal kiezen. Het PBL berekende het effect van diverse definities. Als alleen woon- en werklocaties onder het begrip ruimtebeslag vallen, dan kent Nederland tussen 2000 en 2018 nog een totale toename van 45.000 hectare, maar blijft op vrijwel dezelfde plek op de Europese lijst staan. “Die aanpassing van de definitie levert een aanzienlijke vermindering op ten opzichte van de meest gangbare definitie, maar leidt nog altijd tot groei van ruimtebeslag. Een omslag in de ruimtelijke ordening zal nodig zijn, wil Nederland de Europese doelstelling van nul in 2050 halen”, aldus Evers.
