Financieel bestuurders komen met nieuwe cijfers als hun cijfers even niet goed uitkomen. Het vastgoed kampt nu met ondeugdelijke spreadsheets, omdat de kostenkant de pan uit rijst met rente-, belasting- en bouwkostenstijging en tegelijk de inkomstenkant krimpt door vertragingen en overheidsingrijpen in de huur. Dus aan de slag met nieuwe spreadsheets.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 10, 28 oktober 2022
Het devies kan ook zijn, zoals prof. Tom Berkhout in zijn column optekent: je moet stilzitten als je geschoren wordt. Het beeld van stilzittende of zelfs wegdrijvende institutionele beleggers in het vastgoed komt naar voren in het gesprek op de Expo in deze editie met een van de grootste Europese financiers, ING Real Estate Finance.
Dat is één kant van het verhaal. Institutionele beleggers hebben namelijk net een feest van megarendementen gevierd. Dat het feest eindigde in de kater van dit jaar, maakt de situatie toch anders dan bij andere crises. De pensioenvermogens zijn bijvoorbeeld buiten gevaar.
Ook de grote private vastgoedbeleggers (waarvan in deze editie voorbeelden als Maarsen Vastgoed en DHG) hebben vet op de botten. Elke crisis scheidt ‘the men from the boys’ zeggen de Britten, want zij weten niet dat bij Maarsen een dame aan de vastgoedknoppen zit. De boodschap is echter duidelijk: kleine, overgefinancierde ‘jongetjes’ hebben tijdens een crisis in het vastgoed niets te zoeken. Juist in een crisis kun je de beste deals sluiten, maar dan moet je niet afhankelijk zijn van banken. De Angelsaksen dromen van ‘spending power’ en ‘firesales’.
Deze crisis verschilt van de vorige doordat er veel kapitaal beschikbaar is. Dat zou er voor pleiten om snel af te boeken. De grote vastgoedadviseurs, Marco Hekman van CBRE en Jeroen Lokerse van Cushman & Wakefield, hopen hierop. ‘De eerste pijn is de beste pijn’, aldus Lokerse in deze editie. De historie geeft de vastgoedadviseurs echter niet op voorhand gelijk.
Taxateurs in continentaal Europa en vooral in Nederland proberen met ‘smoothing and lagging’ door crises heen te kijken. Gevolg is dat markten dan gemiddeld zo’n twee jaar op slot gaan, omdat kopers wachten tot zij het dal zien en verkopers wachten tot de markt weer aantrekt. Hoe dan ook, het vastgoed zorgt wel dat het in de wachtkamer gezellig toeven blijft. Deze maanden puilen uit van de congressen en de beurzen. Het is een drukte van belang, alleen niet met transacties.
Door Wabe van Enk, hoofdredacteur van PropertyNL
Gerelateerde artikelen:
.png?w=330 "Masterclass Omgevingswet in samenwerking met NewGround Law | 17 december")
