Platform voor grote eindgebruikers Creme wil een vuist maken richting politiek en aanbieders van vastgoed, zegt voorzitter Wout-Jan Ykema
Door Paul Wessels
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 8, 25 augustus 2017
Wout-Jan Ykema, in het dagelijkse leven corporate real estate manager van uitzendreus Randstad, vertelt dat Creme de komende tijd meer aan de weg zal timmeren. Een voorbeeld is de uitreiking van de award voor de Corporate Real Estate Manager van het jaar, die in november voor de eerste keer zal plaatsvinden.
Waarom groeit Creme momenteel zo snel?
‘We hebben nu meer dan 100 leden, circa 50 meer dan een jaar geleden. Met bijna 37 mln m² vastgoed bundelt Creme een flink deel van het in gebruik zijnde vastgoed in Nederland. Er is bij grotere eindgebruikers groeiende behoefte aan kennisdeling en daarin voorziet Creme. Huisvesting is meer dan ooit onderdeel van de identiteit van een bedrijf. Natuurlijk blijft huisvesting kostengestuurd, maar daarnaast worden het gevecht om talent en de ideale werkomgeving die daarbij past wel steeds belangrijker. Duurzaamheid wint ook sterk aan belang, maar de vraag is ook hier wie precies de rekening betaalt. Met aanbesteding en kostenbeheersing valt nog veel te halen.
Creme trekt ook nieuwe branches aan: voorheen waren het vooral eindgebruikers van kantoren uit de zakelijke/financiële sector, nu worden ook partijen uit de retail en de zorg lid. Gemene deler van al die partijen is wel dat ze allemaal een flink onderdeel kantoren binnen hun huisvesting hebben en een vastgoedportefeuille beheren.
Wij verwachten dat Creme zal doorgroeien naar circa 150 eindgebruikers, bedrijven van 500 medewerkers of meer. Voor kleinere bedrijven is onze organisatie minder interessant, want we zijn wel een club van real estate managers. Die vind je bij bedrijven die zo groot zijn dat een aparte afdeling huisvesting nodig is.’
Wat is de strategie voor de komende jaren?
‘Naast kennisoverdracht en uitwisseling van praktijkvragen willen we meer invulling geven aan belangenbehartiging voor de corporatie real estate manager naar politiek en aanbieders van vastgoed. We richten werkgroepen in voor de diverse onderwerpen die de real estate manager aangaan.
Een voorbeeld is duurzaamheid. Dat heeft zeker de aandacht van onze leden: van de bijeenkomsten die Creme organiseert was die over circulaire huisvesting een van de best bezochte. De wetgever dwingt nu af dat gebouwen in 2023 minimaal een C-label moeten hebben, maar de vraag is wie gaat bewegen, de eigenaar of de eindgebruiker.
Wij vinden dat het huidige systeem met een voorschot voor servicekosten geen stimulans is om de energielast te verlagen. Je moet meer naar een integrale benadering. Dat is een beweging die nu heel langzaam in gang wordt gezet. Creme zal steeds vaker het voortouw nemen om een integrale benadering bij huisvestingskosten te stimuleren.’
Er wordt veel gesproken over data en smart buildings. Merk je als corporate real estate manager ook dat dit grote impact op de markt heeft?
‘Het is een thema dat bij ons zeker op de agenda staat. In oktober staat het thema smart buildings centraal op een van onze bijeenkomsten. Deloitte is in The Edge aan de Zuidas samen met ontwikkelaar OVG heel ver gegaan met de toepassing van een smart building, maar de vraag is wat je met al die informatie gaat doen. Mijn indruk is dat de informatie vaak niet wordt benut.
Belangrijk is uiteraard de vraag wat je wilt bereiken. Bij de recente restyling van het hoofdkantoor van Randstad (in Diemen, red.) hebben we ook voor de vraag gestaan of we moesten investeren in slimme technologie. Onze conclusie was echter dat we terughoudend moeten zijn: het gaat om een relatief dure investering en wat brengt het je?
In de praktijk blijkt dat de real estate manager steeds meer een mobiliteitsmanager wordt. Het gebouw en de werkplek worden daarvan een onderdeel. Die werkplek hoeft niet per se je eigen kantoor te zijn. Belangrijke vragen zijn wie de werkplekken gebruiken, op welke locatie en hoe je dat kunt faciliteren. Thuiswerken is geen vraagstuk meer – dat is een vanzelfsprekend onderdeel van het palet. Het gaat erom wat de ideale werkplek zou kunnen zijn voor een persoon. Inzicht in reisbewegingen is heel belangrijk, je moet bijna op individueel niveau gaan meten. Je wilt werknemers een keuzepallet aanbieden.
Binnen Creme delen bedrijven kennis met elkaar. Zo hebben we binnen Randstad een app ontwikkeld waarmee je bijvoorbeeld vergaderruimte kunt boeken of de deur van een vestiging kunt openen. We hebben 400 winkels en die wil je zo efficiënt mogelijk benutten. We werken ook aan zaken als een fietsenplan en autodelen. Zulke elementen kunnen onderdeel zijn van een incentive-programma via personeelszaken.’
Welke trends zie je bij kantoorwerkers?
‘We merken heel duidelijk dat zakelijk en privé in elkaar overvloeien. De toegevoegde waarde van de corporate real estate manager is vooral ervoor te zorgen dat mensen zo prettig mogelijk kunnen vergaderen, werken en naar onze locaties toe kunnen reizen. Voor de onderneming is het belangrijk dat dit qua kosten zo efficiënt mogelijk gebeurt. Zo geven wij onze mensen elektronisch toegang tot de vestigingen; alleen al de besparing in sleutels is de moeite waard. We besteden er veel energie aan om erachter te komen hoe vestigingen worden gebruikt. Dat kunnen we doen door inloggegevens (van computers) te analyseren en te meten hoe vaak een vestiging wordt bezocht (via elektronische toegang). Je moet een dergelijk beleid natuurlijk goed bespreken met je mensen.
Ik zie een groot verschil tussen de ontwikkeling van het ruimtegebruik bij kleinere en grote bedrijven. Kleinere bedrijven kunnen sneller schalen, bij corporate bedrijven is dat moeilijker. Het logge deel van corporates is vaak nog heel groot. Kijk naar een bank als ING, die duizenden banen in Nederland schrapt. Ook Randstad is aan het inkrimpen en brengt het kantorennetwerk terug van 400 naar 220. De organisatie wordt steeds meer ‘lean en mean’.
We zien dat dergelijke processen ertoe leiden dat er kantoormeters meters op de markt worden gebracht en dat bovendien de bestaande kantoormeters intensiever worden gebruikt.
Het gevolg is een druk op de infrastructuur: die kan niet meer door alle werknemers tegelijk worden gebruikt. Bij parkeren zien we hierdoor echt een gedragsverandering – een alternatief om naar je werk te reizen of een alternatieve plek om te werken wordt steeds belangrijker.’
Corporate Real Estate Manager van het jaar
Creme Nederland is een onafhankelijk eindgebruikersplatform voor corporate real estate management met inmiddels 135 leden. Het platform benoemt op 14 november voor de eerste keer de Corporate Real Estate Manager van het jaar. Deze uitreiking vindt plaats tijdens het Creme Nederland-jaarevent in Beeld en Geluid te Hilversum. Daar beslissen de aanwezige leden/eindgebruikers wie de prijs wint.
De kandidaten kunnen uitsluitend eindgebruikers zijn. Ze worden door hun onderneming en vakgenoten beoordeeld op hun onderscheidende aanpak op het CRE-vakgebied. De criteria waarop genomineerden beoordeeld worden zijn innovatie, inspiratie en hun bijdrage aan het succes. Nomineren van kandidaten kan tot 1 september.
Juryleden zijn Rob Boers (region real estate leader, Ernst & Young), Saskia van der Avort (director Corporate Real Estate, CGI), Hans Cijs (manager Corporate Real Estate, AkzoNobel), Jeroen Lokerse (managing partner, Cushman & Wakefield), Jan-Hein Tiedema (executive managing director Netherlands, OVG) en Remco Kroeze (executive director, CBRE).
