De magneetwerking van de veiligheidscampus

De cluster Security is een van de pijlers onder het economisch beleid van Den Haag. De stad zet zwaar in op dit werkterrein, en met succes.

Door Erik de Boer
Locus 3 (najaar 2014) - Vestigingsklimaat

Afgelopen maart vond in de hofstad de Nuclear Security Summit plaats, de top waar alle wereldleiders aan deelnamen. Den Haag was niet toevallig hiervoor gekozen. Als de wereldhoofdstad op het gebied van Vrede & Veiligheid heeft zij in het recente verleden veel organisaties en instellingen op dit gebied naar zich toe gehaald. Daar zijn vervolgens weer veel bedrijven op afgekomen. Nu vormt security een belangrijke pijler onder de economie van de stad.
Sinds 2012 is de opbouw van de veiligheidscluster versneld met de start van The Hague Security Delta (HSD). Nu, twee jaar later, heeft Den Haag de grootste cluster op het gebied van veiligheid in Europa. Deze beperkt zich echter niet tot Den Haag. De opdracht was nadrukkelijk een nationale activiteit op te bouwen waarin overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen samenwerken. De HSD heeft drie geografische kernen: Den Haag, Eindhoven en Twente. In totaal omvat de HSD 3100 bedrijven, met 61.500 banen en een omzet van ongeveer € 6 mrd.
De Haagse poot telt 400 bedrijven, naast de 131 internationale instellingen en organisaties die daar gevestigd zijn en vaak te maken hebben met Vrede & Veiligheid. Die 400 bedrijven tellen in totaal 13.400 medewerkers, die gezamenlijk een omzet van € 1,7 mrd realiseren. En tot 2020 wordt een groei van 5000 extra banen voorzien en een verdubbeling van de omzet en aantal bedrijven in de sector.

Vliegende start
De HSD heeft twee doelstellingen: het realiseren van economisch rendement in de security-sector in ons land en het realiseren van meer veiligheid in de wereld tegen aanvaardbare kosten. De HSD richt zich op innovatie op de terreinen cybersecurity, nationale en stedelijke veiligheid, beveiliging van kritische infrastructuur en forensisch onderzoek. Begin dit jaar gingen de HSD Campus en de Cyber Security Academy van start en werden de eerste gezamenlijke innovatieprogramma’s en -projecten gelanceerd. In 2015 komen ook de ICT- en cyber-afdelingen van de Navo naar Den Haag.
De HSD voelt volgens algemeen directeur, prof. dr. Rob de Wijk, de hete adem van de actualiteit op technologisch en politiek gebied in de nek. De Wijk, tevens directeur van The Hague Centre for Strategic Studies, heeft deze ontwikkeling jaren terug al zien aankomen. ‘De aandacht voor alle aspecten van veiligheid neemt overal in de wereld toe, en daarmee ook de budgetten die vrijgemaakt worden’, zegt hij. Ook Nederland heeft op afgelopen Prinsjesdag afscheid genomen van het bezuinigingsbeleid op dit gebied en trekt voor het eerst sinds 10 jaar substantieel meer geld uit voor defensie en nationale veiligheid. En daarmee worden ook de kansen voor HSD groter, aldus De Wijk, een van de aanjagers van dit initiatief.

Rode loper
Dat het vertrekpunt van de nationale cluster in Den Haag ligt, heeft duidelijk economische achtergronden. Natuurlijk wordt de basis gevormd door de aanwezigheid van ministeries en (inter)nationale veiligheidsorganisaties. De stad speelt echter ook actief in op de kansen die dit segment biedt. Den Haag kent nauwelijks maakindustrie. De sector security bestaat voor een belangrijk deel uit r&d en productie. Ondanks de economische malaise zijn de activiteiten van de cluster de afgelopen jaren met 4,1% per jaar gegroeid. Daarmee is security een aantrekkelijke sector om in je stad te hebben. Aangezien Den Haag tegelijkertijd kampt met teruglopende werkgelegenheid, moge het duidelijk zijn dat de stad de rode loper uitrolt.
Het is echter nadrukkelijk de opdracht van de minister om van de HSD een nationale aangelegenheid te maken. En dat gebeurt ook: terwijl Den Haag zich concentreert op de speerpunten nieuwe veiligheid, cybersecurity, forensisch onderzoek en terrorismebestrijding, is in Twente de kennis en ervaring gebundeld op het gebied van sensortechnologie en in Brainport Eindhoven die van cameratechnologie.
Volgens De Wijk blijkt inmiddels dat de clusteraanpak doeltreffend en efficiënt is. ‘Je ziet clustervorming van bedrijven en instellingen rondom thema’s. De overheid zit hier met het nationaal Cybersecurity Center en precies om deze reden trekken de voor dit onderwerp belangrijke bedrijven en toeleveranciers hier naartoe. Die gaan dus niet in Groningen zitten.’

Campus
Begin dit jaar is de HSD Campus opgezet. Betere expertise en meer gespecialiseerde arbeidskrachten zijn volgens De Wijk noodzakelijk, en via de campusmethode komen onderzoekers, overheidsmedewerkers en bedrijven makkelijker met elkaar in contact. ‘Er is reuring, je hebt de koffiecorners, gemeenschappelijke vergaderfaciliteiten en vanuit de campus organiseren wij ook allerlei bijeenkomsten.’ Het is dan ook niet voor niets dat TNO met een cybersecurity-afdeling in het gebouw zit.
De Wijk: ‘De echte innovaties zitten niet in het hart van kennisonderwerpen, maar daar waar verschillende gebieden met elkaar botsen. Als je de campus goed opzet, krijgt deze een enorme aanzuigende werking en groeit de aantrekkingskracht van de stad.’
Zo meldt De Wijk bijvoorbeeld een grote belangstelling van Chinese bedrijven voor de cluster. ‘Nederland heeft voor Chinese bedrijven die in de security-sector werken een relatief toegankelijk vestigingsklimaat. Heel anders dan bijvoorbeeld de VS.’ Ook de HSD-activiteiten op het gebied van cybersecurity hebben een grote aantrekkingskracht op buitenlandse ondernemingen.
De doorslaggevende factor voor een bedrijf om naar Den Haag te komen is de rol van de overheid. ‘Bedrijven willen alleen maar veel geld uitgeven aan r&d als ze weten dat hun ontwikkelingen gewenst zijn en deze ook gekocht worden’, aldus De Wijk. ‘Wat ze niet accepteren, is dat ze uitvindingen in het luchtledige zitten te doen en dat er onduidelijkheid is over de verwervingsagenda van de overheid. Dit jaar hebben we een publiek–private nationale innovatie-agenda veiligheid (NIAV) opgesteld en er wordt hard gewerkt aan de verwervingagenda. Als we dat niet voor elkaar krijgen, zul je zien dat bedrijven weglopen of niet meer willen komen. Daar moet de overheid als opdrachtgever voor waken.’