Het invoeren van opkoopbescherming in een groot gedeelte van Rotterdam heeft een positief effect gehad op de kansen van koopstarters in de Maasstad. Dit schrijft verantwoordelijk wethouder Chantal Zeegers (D66) in een brief aan de gemeenteraad.
De brief, die kort voor het zomerreces werd verstuurd aan de raad wordt morgen besproken in de Commissie Bouwen, Wonen en Buitenruimte. Sinds 1 januari 2022 is in zestien Rotterdamse wijken de opkoopbescherming van toepassing. Deze is van toepassing op circa 33% van de goedkope en middeldure Rotterdamse woningvoorraad. Die moet zo beschikbaar blijven voor koopstarters.
Om de effecten te monitoren liet Zeegers twee partijen onderzoek doen naar de woningtransacties in 2022: het Kadaster keek naar de effectiviiteit van de maatregel, wat deed deze met de hoeveelheid transacties en de aard ervan. De Erasmus Universiteit (EUR) heeft vervolgens in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam (UvA) de resultaten van het Kadaster geanalyseerd.
Het Kadaster concludeert dat overheidsmaatregelen (m.b.t. opkoopbescherming en daarnaast vrijstelling overdrachtsbelasting voor koopstarters en verhogen overdrachtsbelasting voor beleggers) effectief zijn. Eerder onderzoek van het onderzoek van het Kadaster liet al zien dat opkoopbescherming de kansen van koopstarters vergroot.
In 11 van de 16 Rotteramse wijken (69%) is in 2022 het aandeel transacties door koopstarters toegenomen én het aandeel transacties door investeerders afgenomen ten opzichte van 2021. In drie van de overige buurten is één van beide effecten opgetreden.
In buurten waar opkoopbescherming niet is ingevoerd name het aantal investeerders veel minder af. In 13 (22%) van deze buurten buurten sprake van beide effecten (toename koopstarters en afname investeerders) en in 16 (28%) buurten van één van beide effecten.
Het aandeel van investeerders bij aankopen van eigenaar-bewoners is in de buurten met opkoopbescherming gedaald van 29% in 2020 naar 17% in 2021 en 6% in 2022. In buurten zonder opkoopbescherming gaat het om respectievelijk 15%, 7% en 8%.
De EUR/ UvA constateren dat er een duidelijk causaal effect is van de opkoopbescherming. De Opkoopbescherming heeft de kansen voor (met name) starters op een koopwoning vergroot. De maatregel heeft tot dusver geen prijseffect op de woningmarkt en er zijn geen waterbedeffecten in Rotterdamse wijken zonder opkoopbescherming (en ook niet in randgemeenten).
Zeegers wijst in haar brief ook op een nog lopend onderzoek aan de gevolgen van de opkoopbescherming op het aantal en aandeel huurwoningen in Rotterdam. Hiervoor moet het zogeheten Woningen Bevolking Onderzoekbestand gelicht worden. Dit wordt jaarlijk geactualiseerf en omvat 319.000 woningen.
