Topbeslissers, op basis van vermogen, beleggingsportefeuille, hypotheekportefeuille, opdrachtenportefeuille of productie projectontwikkeling, geven hun prognose voor de verschillende markten. Hier de vooruitblik van Michiel Assink, WDP Nederland
Wordt 2018 voor uw activiteiten beter of slechter dan 2017?
‘De economie blijft zich goed ontwikkelen dus ik zie de toekomst positief in. Toch zijn er wel een aantal uitdagingen voor onze sector waarmee we rekening moeten houden. Ik denk dan aan de schaarste van bestemde gronden, maar ook de uitdaging van personeelstekorten in de bouwsector en de langere levertijden voor bouwmaterialen, zoals o.a. heipalen en kanaalplaten.
Het is ook tekenend dat we vaststellen dat veel logistieke bedrijven het steeds moeilijker krijgen om het juiste personeel te vinden. Een en ander zal mogelijk een impact hebben op de kosten, wat mogelijk weer een effect heeft op de prijzen. Maar Nederland blijft een sterk land met een goede infrastructuur, wetgeving, multimodaliteit, geschoold personeel en heeft een groot consumenten bereik, dus een goed vestigingsklimaat.’
Van welke ontwikkelingen hebt u de hoogste verwachtingen?
‘Er zijn altijd uitdagingen tussen de langetermijnvisie en de kortetermijnrealiteit. Automatisering en mechanisering kunnen voor bepaalde productgroepen en operaties in de logistiek goede oplossingen bieden om efficiënter en effectiever te werken. Dit geeft dan ook direct een oplossing voor personeelsschaarste. Dit vergt echter investeringen (lange termijn) die haaks kunnen staan op de kortere contracten die worden aangegaan met de meeste ‘logistiek dienstverleners’ (3PL).
Bouwtechnische ontwikkelingen zoals led-verlichting, hogere vloerbelasting, veiligheid, grotere vrije hoogte, zonnepanelen en daglichttoetreding in het warehouse zijn inmiddels standaard. Maar ik verwacht dat het welzijn van de medewerker hoger op de agenda zal komen om goed personeel te kunnen blijven aantrekken en te behouden. Een ‘healthy warehouse’-omgeving zal een groter onderdeel worden van beleid.
De specialistische clusterbenadering bij klanten zoals voor de sector pharma, food (de juiste locatie voor de juiste toelevering, operatie-specifieke eisen, bouwtechnische aanpassingen) en de campusvorming bij de logistieke dienstverlening is ook een interessante ontwikkeling.
Tenslotte is er nog de last-mile delivery. Het vinden van geschikte nieuwbouwlocaties rondom steden blijft een uitdaging, aangezien de bestaande bouw niet altijd toereikend is, hetzij qua locatie, hetzij qua bestemming. Ik verwacht dat herontwikkelingen hierdoor een steeds grotere rol gaan spelen.’
Welke trends hebben een disruptief effect op de sector?
‘Innovatieve bedrijven vullen het gat van tijdelijke opslag (zoals Stowga en Stockspots) in een niche. Data zullen een nog grotere rol spelen in gebouwaansturing, maar ook in markt- en klantanalyse.’
Gaat de winstgevendheid van uw bedrijf omhoog?
‘Onze pipeline is goed gevuld, we hebben een sterk team en de vooruitzichten zijn zeer positief.’
Verwacht u in 2018 gewapende conflicten in de wereld die de vastgoedmarkt tot staan zullen brengen?
‘Ik ga ervan uit dat de (inter)nationale politiek en de diplomatieke diensten de juiste afwegingen maken in hun beleid. Elke tijd is op zijn manier spannend. Zolang de rente laag blijft en de economie sterker wordt, verwacht ik niet dat de vastgoedmarkt tot stilstand komt. De investeringsdruk is nog steeds hoog en er is nog veel geld dat op zoek is naar rendement. Bedrijven blijven investeren, innoveren en groeien.’
En gaat Nederlands vastgoed nu eindelijk eens profiteren van de Brexit?
‘We zien dat internationale bedrijven die momenteel gevestigd zijn in de UK zich oriënteren om hun logistieke operatie naar het vasteland te brengen. De Brexit speelt een rol bij de uiteindelijke afweging, maar ook personeel, fiscaliteit, vestigingsklimaat en logistieke vervoerstromen. Voor internationale bedrijven kan het logistiek interessanter zijn om zich te vestigen op het vasteland. Dat scheelt in vervoerskosten en optimaliseert de logistieke stromen.’
