Rabobank verwacht dat de bouwproductie in Nederland dit jaar met 4,5% groeit en in 2019 met 4,0%. Dit is een daling ten opzichte van 2017 toen de groei nog op 5,5% lag.
De leegstand kan oplopen tot 75-100 mln m². Dit blijkt uit het Rabo BouwBericht dat vandaag is gepubliceerd.
Hoewel de groei in de bouw nog altijd stevig is, wordt het groeitempo belemmerd door gebrek aan capaciteit en liquiditeitsproblemen.
Bouwbedrijven kunnen momenteel de sterke vraag niet goed opvangen. Tijdens de crisis is er overcapaciteit in de sector ontstaan en zijn er veel werknemers en zelfstandigen uitgestroomd. Ook hebben leveranciers hun productiecapaciteit afgebouwd. Nu de vraag naar nieuwe woningen en utiliteitsgebouwen fors toeneemt, zijn tekorten niet zomaar opgelost. In de huidige markt hebben veel onderaannemers en toeleveranciers hun prijzen verhoogd. Hier hebben vooral middelgrote bouwbedrijven, die zelf geen woningen of gebouwen ontwikkelen, last van. Zij kunnen prijsstijgingen niet compenseren door bijvoorbeeld de verkoopprijs van een woning te verhogen. Hun resultaten komen hiermee onder druk te staan en dit kan liquiditeitsproblemen veroorzaken. Dit kan leiden tot een toename van het aantal faillissementen.
Een bedrijfsresultaat van meer dan 3% is zeldzaam bij de grootste 15 bouwbedrijven. Het is moeilijk voor ze om schaalvoordelen te realiseren, omdat iedere bouwplaats een ‘fabriekje’ op zichzelf is. Daarnaast kent ook ieder project specifieke risico’s. Een goed voorbeeld zijn de diverse pps-projecten die nu uitgevoerd worden (samenwerkingsprojecten van overheid en bedrijfsleven).
‘Sommige bouwbedrijven hebben de neiging om (te) scherp in te schrijven op deze projecten. Ze nemen risico’s over van opdrachtgevers, die ze met moeite kunnen dragen en beheersen. Daarom is efficiënt werken en goed risicomanagement essentieel’, aldus Leontien De Waal, marktanalist Bouw Rabo Real Estate Finance.
Op woninggebied verwacht Rabo een productiegroei van 5,0% in 2018 en 4,0% in 2019. Het groeitempo neemt af door capaciteitsproblemen: arbeid, materialen en beschikbare bouwlocaties. Het zal volgens Rabo een uitdaging zijn om de woningnieuwbouwopgave gelijktijdig te realiseren met de verduurzamingsdoelstellingen uit Het Klimaatakkoord, Regeerakkoord en de Bouwagenda.
In de utiliteitsbouw verwacht Rabo een productiegroei van 5,5% in 2018. In 2019 neemt deze groei licht af. Er blijft vraag naar nieuwe utiliteitsgebouwen. Dit vertaalt zich eenzijdig in de vraag naar nieuwe bedrijfsruimtes, logistieke gebouwen en kantoren op A-locaties.
Tegelijkertijd is er nog altijd sprake van aanzienlijke leegstand van bestaand vastgoed. Volgens een schatting van de Rabobank loopt dit zonder ingrijpen op tot 75-100 miljoen m2.
Renovatie en transformatie blijven ook de komende jaren belangrijk. Rabobank voorziet daarbij een verschuiving van kantoren naar maatschappelijk vastgoed.
