Met een volume van € 13,49 mrd is de Nederlandse vastgoed beleggingsmarkt in 2016 op het hoogste volume ooit uitgekomen
Door Petra Kooijman en Paul Wessels
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 1, 27 januari 2017
Het jaar 2016 was een recordjaar, blijkt uit het permanente onderzoek van PropertyNL Research. Het vorige record dateerde uit 2007, toen € 13,1 mrd van eigenaar verwisselde. Vergeleken met 2015 steeg het totale volume beleggingen met 9%. Met ruim € 6 mrd aan beleggingen was het laatste kwartaal van 2016 het meest dynamische kwartaal sinds in de jaren zeventig de registraties van beleggingsdeals in Nederland zijn begonnen.
Investeringen in woningen zijn in 2016 het meest gestegen (21%). Woningen zijn zeer populair als belegging, en het volume steeg op basis van gebruiksoort (inclusief kantoren die omgebouwd worden naar woningen) tot € 3,8 mrd. Daarmee is dit na kantoren de grootste beleggingscategorie. De investeringen in kantoren stegen met 17% tot € 5,4 mrd. Alleen in 2007 was dit hoger (€ 7,2 mrd). De beleggingen in bedrijfsruimte stegen met 9%.
De cijfers tonen een daling in winkelbeleggingen (min 22%), terwijl de opname van winkels in 2016 is gestegen. Dit kan worden verklaard door de verkoop van Corio aan Klépierre in 2015 (€ 740 mln), die zorgde voor een ‘boost’ in winkelbeleggingen in dat jaar.
Meer kantoorruimte opgenomen
De opname van kantoorruimte bedroeg in 2016 1,24 mln m². Na jaren van afname tonen de recente cijfers dat de kantooropname weer stijgt. Let wel: volumes van meer dan 2 mln m² per jaar, die een decennium geleden werden gehaald, zijn niet in zicht en worden ook niet meer gehaald.
De procentuele stijging ligt wel een stuk lager dan vorig jaar: nu een stijging van 3,2%, tegen 14% vorig jaar. Het aandeel van de vijf grote steden in deze kantooropname groeit nog steeds. In 2016 werd in de steden Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam en Utrecht bijna 700.000 m² kantoorruimte opgenomen. Dit is een stijging van bijna 6% ten opzichte van de kantooropname in 2015. Deze stijging komt voor rekening van Amsterdam en Utrecht (respectievelijk 22 en 33%). De opname van kantoorruimte is in de steden Rotterdam, Eindhoven en Den Haag is juist teruggelopen met 26, 19 en 14%. Van de opgenomen kantoormeters betreft ruim 100.000 m² nieuwbouw (8%). Voorbeelden hiervan zijn grote kantoortransacties in Amsterdam, zoals Booking.com, Loyens & Loeff en PVH Europe.
Bedrijfsruimtemarkt licht gedaald
De bedrijfsruimtemarkt toont een ander beeld. De opname van bedrijfsruimte >750 m² is in 2016 licht gedaald (min 3,4%). Hiermee lijkt de opname zich enigszins te stabiliseren. In 2015 leek de opname van bedrijfsruimte nog te exploderen, met een stijging van bijna 45%.
Opgaande winkelmarkt
De ontwikkeling van de winkelmarkt volgt de lijn van het consumentenvertrouwen. De opname van winkelruimte bedroeg in 2016 ruim 1 mln m². Hierbij valt op te merken dat de groei van 40% voor een groot deel is veroorzaakt door de verhuur van de in 2016 leeggekomen V&D-panden. In totaal gaat het om 230.000 m² winkelruimte, die verhuurd is aan Hudson Bay (186.000 m²) en aan Topshelf (44.000 m²).
De opname van winkelruimte door supermarkten loopt in de pas met voorgaande jaren (circa 108.000 m²). Toch is binnen dit segment een verschuiving waar te nemen. Terwijl in 2014 hiervan nog 75.000 m² voor rekening kwam van discounters, is dit aandeel teruggelopen tot 28.000 m².
Van de kledingwinkels toonde Zara zich in 2016 met ruim 22.000 m² verdeeld over acht locaties een actieve retailer. In totaal huurden kledingwinkels ruim 178.000 m² winkelruimte.
