Het verdere herstel van de Nederlandse economie zorgde in 2016 voor een positieve stemming op de vastgoedmarkt. Mede geholpen door de lage rente werd de markt naar nieuwe records opgestuwd.
Dit meldt de Nederlandse Vereniging van Makelaars en Taxateurs in onroerende goederen NVM in haar jaarrapport 2016 ‘Vastgoedmarkt in beeld’. Het rapport geeft een overzicht van de verschillende markten waarin de NVM opereert: de woningmarkt en die voor commercieel en agrarisch & landelijk vastgoed.
Er werden in een jaar tijd nog nooit zoveel woningen verkocht als in 2016, terwijl ook de markt voor commercieel vastgoed een hogere afzet kende. Maar tegelijkertijd werd duidelijk dat niet overal geprofiteerd werd van de gunstige gang van zaken. Zo schoot de woningmarkt op sommige fronten door, met name in steden als Amsterdam, Utrecht en Groningen.
Woningmarkt profiteert van lage rente
Het stimuleringsbeleid van de Europese Centrale Bank, dat ook in 2016 voor een zeer laag renteniveau zorgde, was een belangrijke katalysator van de alsmaar verbeterende vastgoedmarkt. Geen markt profiteerde sterker van het lage renteniveau dan de woningmarkt.
Er werden het afgelopen jaar ruim 16% meer bestaande koopwoningen verkocht en landelijk stegen de prijzen met bijna 9%. Vergelijkbare cijfers vielen er te noteren in het nieuwbouwsegment van de koopwoningenmarkt. In zo goed als iedere regio trok de woningmarkt aan. In een aantal segmenten leidde dit echter tot oververhitting.
De aantrekkelijkheid van de stad zorgde voor een vraag die het aanbod ver oversteeg. Sterk stijgende prijzen waren het gevolg, waarbij vaak meer werd betaald dan de vraagprijs. Met name starters, die te maken hebben met beperkende financieringsmaatregelen, zagen hun kansen op de koopwoningmarkt slinken. Wie zijn blik op de vrije sector huurmarkt richtte, zag ook een flinke prijsstijging. In een jaar tijd stegen de vierkante meterprijzen van huurwoningen met bijna 8%.
Herstel kantoren- en winkelmarkt en meer vraag naar bedrijfsruimte
Ook de Nederlandse kantorenmarkt kende in 2016 positieve ontwikkelingen. De vraag naar kantoren ging met 25% omhoog, terwijl het aanbod van kantoren met 9% daalde.
De daling van het aanbod was mede te danken aan het grote aantal onttrekkingen van kantoren aan de voorraad teneinde plaats te maken voor onder meer woningen. Ondanks deze verbeterde marktomstandigheden bleven de huurprijzen van kantoren nagenoeg onveranderd.
Op de winkelmarkt was ook sprake van een verder herstel. Voor het eerst in jaren daalde het aanbod, doordat men erin slaagde om van leegstaande winkels woon-, kantoor- of horecaruimte te maken.
De verhuur van een groot aantal voormalige V&D winkels zorgde voor een recordopname van 1,1 mln m2. Wel was op de winkelmarkt sprake van een duidelijke tweedeling. Tegenover meer vraag en een dalend aanbod in de grote steden stond een afnemende vraag en een oplopende leegstand in middelgrote en kleine steden.
Het economisch herstel leidde bovendien tot het verder aantrekken van de bedrijfsruimtemarkt. De opname steeg tot 6,1 miljoen vierkante meter, wat onder meer werd veroorzaakt door een grote vraag naar logistiek vastgoed. Daarnaast was er meer vraag naar kleinschalige bedrijfsruimten. Positief was ook dat het aanbod flink daalde, en wel met zo’n 1,5 mln m2. De gemiddelde huurprijzen per vierkante meter stegen heel licht.
Agrarisch vastgoed blijft moeizame markt
Voor agrarisch vastgoed was 2016 geen buitengewoon sterk jaar, maar in zijn algemeenheid werd er beter gepresteerd dan in het jaar ervoor. Zo werden in de akkerbouw- en (glas)tuinbouwsector grosso modo goede resultaten behaald. De opbrengstprijzen in de pluimveesector en de varkenshouderij verbeterden, hoewel een positieve uitwerking hiervan op de vastgoedmarkt zeer beperkt bleef.
Voor melkveehouders bleef het een jaar met onzekerheden, vooral over het fosfaatrechtenstelsel. Dit maakte dat verkopen van complete melkveehouderijen stokte. De grondmarkt hield zich goed staande met stabiele tot regionaal soms stijgende prijzen. De markt van woonboerderijen kenmerkte zich door meer vraag en een afnemend aanbod. Hierdoor werden meer transacties, snellere verkooptijden en iets hogere transactieprijzen behaald.
Vooruitblik: 2017 wordt weer beter dan afgelopen jaar
Al met al bleek 2016 voor de vastgoedmarkt een jaar met vele positieve ontwikkelingen. Het herstel van de economie, het toegenomen vertrouwen en de lage rente wakkerden in veel sectoren van de vastgoedmarkt de vraag aan en zorgden voor een afname van de leegstand.
Het positieve sentiment zal ook in 2017 het beeld bepalen. Het Centraal Planbureau voorspelt een groei van de Nederlandse economie die de 2% overstijgt. De werkloosheid neemt met rasse schreden af en het vertrouwen van consument en ondernemer is hoog.
Er zijn echter ook onzekerheden, met name op het politieke en monetaire vlak. De veranderende verhoudingen in de wereld en de verkiezingen in een aantal Europese landen zijn mogelijk zand in de motor van de Nederlandse economie. Onzeker is ook of de Europese Centrale Bank besluit om het huidige stimuleringsprogramma al dan niet voort te zetten.
